Таҳлил: Ҳароси Вашенгтон аз вахомати равобити Амрико ва Чин
(last modified Sat, 03 Jun 2023 13:39:22 GMT )
Июн 03, 2023 18:39 Asia/Dushanbe
  • Таҳлил: Ҳароси Вашенгтон аз вахомати равобити Амрико ва Чин
    Таҳлил: Ҳароси Вашенгтон аз вахомати равобити Амрико ва Чин

Рузномаи Файнэншл Таймс аз сафари махфиёнаи Вилям Бернс раиси созмони иттилоъоти марказии Амрико ба Чин дар моҳи гузашта хабар доду гуфт: Сафари муътамидтарин мақоми давлти Ҷо Байден шиддати ниагронии Кохи Сафед аз вахомати равобити байни Вашенгтон ва Пеканро медиҳад ин дидор ҳамзамон бо талошҳои Вашенгтон барои таъомул бо Пекан дар сатҳи мақомоти аршад бо ҳадафи талош барои эҷоди субот дар равобити ду кишвар анҷом шуда аст.

Кохи Сафед дар талош аст то таъомул бо Чинро пас аз як давраи пуртаниш, ки дар февраи соли 2023 бо парвози як болуни ҷосусии чинӣ бар афрози Амрикои Шимолӣ оғоз шуд аз сар гирад.

Буҳрони болуни ҷосуси талошҳо барои барқарории равобити ду кишварро, ки Байден ва Си Ҷин Пинг раиси Ҷумҳурии Чин дар дидор дар шаҳри Боли дар ноябри соли 2022 дар бораи он тавофуқ карда буданд аз масир хориҷ кард.

Байден моҳигузашта гуфт интизор дорад равобити ду кишвар дар ояндаи наздик гармтар шавад аммо аз ироаи ҷузиёти бештар худдори кард сафари Вилям Бернс ба Чин қабл аз изҳороти Байден дар нишасти сарони гуруҳи 7 дар Ҳирошима анҷом шуда аст.

Ин дар ҳоле аст, ки Чин дар вокуниш ба иқдомоти хасмонаи Амрико зидди ин кишвар, ки ба иноҳи мухталиф аз ҷумла ҳимояти густара дар Тайван эъмоли анвоъи маҳдудиятҳо ва таҳримҳо зидди мақомот ва ширкатҳои чинӣ ва низ мамнуъ сохтани хариди маснуъот ва колоҳои ин кишвар ба вижа дар бахши электроникӣ ва низ мамнуъ сохтани шабакаи иҷтимоъи Тикток сурат мегирад дар моҳҳои ахир бемайлии худ ба дидори мақомоти аршади ду кишварро ошкоро иброз карда аст.

Файнэншл Таймс дар ин замина навишт: Амрико дар талош барои эҳёи сафари Антони Блинкен вазири хориҷаи Амрико ба Чин аст, ки ба таври ногаҳони ба далели ҳодисаи болун лағв шуд, аммо Пекан то кунун аз додани чароғи сабз ба он худдори карда аст Ли Шонгфу вазири дифоъи Чин низ ба тозаги аз дидор бо Ллойд Остин ҳамтои амрикоӣ худ дар Сангопур сарбоз зад зеро Вашенгтон аз лағви таҳримҳо зидди вай худдори карда аст.

Остин дар вокуниш ба ин масъала иддао кард: Гуфтугу байни Амрико ва Чин зарури аст ва ба пешгири аз иштибоҳоте, ки метавонад мунҷар ба даргири шавад кумак хоҳад кард.

Амрико муддатҳос, ки дар ростои болодастии худ Чинро ба унвони муҳимтарин таҳдид зидди худ ва низ ҷаҳони ғарб шиносоӣ кард ва бар лузуми муқобила бо баландпарвозиҳои Пекан таъкид меварзад.

Ллойд Остин дар ҷараёни рунамоӣ аз стратегияи дифоъи миллӣ дар Пентагон дар охири октябри соли 2022 хотирнишон кард бо вуҷуди ҳамлаи Русия ба Украина Чин ҳамчунон бузургтарин таҳдид зиди Амрико аст.

Мақомоти аршади низоми ва амниятии давлати Ҷо Байден борҳо Чинро муҳимарин чолиши гиополетикии Амрико эълом карда ва муддаи қасди он барои тағири низоми байналмилалӣ мубтани бар низоми либероли шуданд ин тасвирсози мубтани бар чинҳароси бо таваҷуҳ ба руёруӣ ру ба рушди Амрико ва Чин дар асраи минтақаӣ ва ҷаҳони табйин шуда аст.

Акнун низ барағми иддаоҳои мақомоти давлати Байден дар бораи рақобат баробар бо Чин ва танишзудоӣ дар равобити дуҷониба ва иқдомот дар ин замина аз ҷумла сафари махфиёнаи Бернс ба Пекан аммо ончи аз хилоли мавозеъ ва иқдомоти Амрико дар қиболи Чин аз замони руйкор омадани Байден метавон дарёфт талоши Вашенгтон барои тақобули ҳамаҷониба дар арсаҳои иқтсиодӣ, тиҷорӣ, низомӣ ва амниятӣ, сиёсӣ ва киберлетики бо Пекан ва муқобила бо иддаъоҳои дарёӣ он аст.

Дар воқеъ Вашенгтон аз ин масъала дар ҳарос аст, ки Чин ба ҳамроҳи Русия низомим байналмилалии либералро, ки ҷаҳони ғарб мабдаъ ва бақои он аст ба чолиш кашида ва иқтидори чанд қарни ғарб бар низоми байналмилалиро хадшадор созад.

Ҳенри Киссинҷер вазири хориҷаи собиқ ва стратежисти барҷастаи амрикоӣ бо таъкид бар эҳтимоли оғози ҷанги сарди ҷадид  миёни Чин ва Амрико ҳушдор дод, ки ин ду қудрати бузурги иқтисоди акнун ба ду рақиби мутахосим табдил шуданд ва набояд мунтазир монд, ки Чин ба тарафи ғарб чархиш кунад.