Оё Амрико дигар як демократия аст ё ҷумҳурии миллиардерҳо?

Поср Тудей - Дар ҳоле ки як қарн пеш, танҳо 0,25 фоизи пули интихоботи Амрико аз ҷайби 100 сарватмандтарин шахс меомад, имрӯз як доллар аз ҳар 13 доллари хароҷоти интихоботии федералӣ мустақиман аз миллиардерҳо меояд, ки ин таҳаввулотро рӯзномаи "Вашингтон Пост" "ғасби миллиардерҳо аз сиёсати Амрико" номидааст.

Иёлоти Муттаҳида дар солҳои охир шоҳиди тағйироти амиқ дар сохтори қудрати сиёсӣ шудааст, тағйироте, ки дар онҳо абарсарватмандон нақши меҳвари ёфтаанд. Мақолае дар рӯзномаи "Вашингтон Пост" бо номи "Чӣ гуна миллиардерҳо сиёсати Амрикоро ба даст гирифтанд" ин падидаро баррасӣ мекунад ва бо истинод ба омори муфассал нишон медиҳад, ки чӣ гуна тамаркузи сарват дар дасти як ақаллияти хурд демократияи Амрикоро ба чолиш кашидааст. Бар асоси маълумоти интихоботӣ ва иқтисодӣ, мақола тасвири низоми сиёсиеро пешниҳод мекунад, ки дар он таъсири молиявӣ на танҳо интихобот, балки сиёсатгузорӣ ва ҳатто таъиноти ҳукуматро низ фаро гирифтааст.

Ба гуфтаи рӯзномаи "Вашингтон Пост", 100 сарватмандтарин амрикоӣ дар соли 2000 танҳо 0,25 фоизи тамоми хароҷоти интихоботии федералиро ё тақрибан 46 миллион доллар саҳм гузоштаанд. Аммо то соли 2024, ин рақам ба 7,5 фоиз расида, беш аз 1,1 миллиард долларро ташкил дод.

Минёнгини кумакҳои солонаи гурӯҳ дар даҳаи 2000 то 2010 тақрибан 21 миллион долларро ташкил медоданд, аммо дар даҳсолаи охир онҳо мунтазам афзоиш ёфта, дар соли 2024 ба авҷи худ расидаанд. Ин афзоиш аз афзоиши умумии хароҷоти интихобот хеле пештар аст ва вобастагии афзояндаи ҳизбҳоро ба миллиардерҳо инъикос мекунад. Дар асл, 100 сарватмандтарин амрикоиҳо тақрибан як нафарро аз ҳар 13 долларе, ки барои интихобот сарф мешавад, маблағгузорӣ мекунанд. Ин таъсир на танҳо молиявӣ, балки идеологӣ ва сохторӣ низ мебошад. Дар соли 2024, беш аз 80 фоизи саҳмҳои ин 100 нафар ба ҷумҳурихоҳон ё гурӯҳҳои муҳофизакор рафтанд; ин тағйироти куллӣ аз соли 2020, вақте ки миллиардерҳои технологӣ ва молиявӣ ба демократҳо 186 миллион доллари дигар доданд. Илон Маск, сарватмандтарин марди ҷаҳон, танҳо дар интихоботи президентӣ ба Трамп ва ҷумҳурихоҳон 294 миллион доллар дод ва бастаи маоши 1 триллион долларии худро дар Тесла таъмин кард.

Рақамҳо нишон медиҳанд, ки ин таъсир реша дар тағйироти сохторӣ дорад. Аз соли 2010 инҷониб, қарорҳои додгоҳӣ ба монанди Citizens United v. Federal Voice Commission иҷозат доданд, ки иттифоқҳо ва ширкатҳо бидуни маҳдудият харҷ кунанд, ки ин ба super PAC-ҳо як воситаи пуриқтидор табдил ёфтааст. Дар натиҷа, аз соли 2015 инҷониб ҳадди аққал 44 миллиардер ё ҳамсарони онҳо барои вазифаҳои давлатӣ ё федералӣ номзад шудаанд.

Кабинаи Трамп инчунин сарватмандтарин дар таърихи Амрико аст, ки дороии холиси 7,5 триллион долларро ташкил медиҳад ва якчанд миллиардерро дар бар мегирад. Аз нигоҳи таърихӣ, ин ба асри тиллоӣ монанд аст, вақте ки сарват дар дасти чанд нафар ҷамъ мешуд.

Имрӯз 902 миллиардери амрикоӣ дороиҳои беш аз 6,7 триллион долларро доранд, ки ду баробар аз арзиши танзимшудаи таваррум дар даҳ сол пеш аст. Ин тамаркуз натиҷаи инқилоби технологӣ, афзоиши музди меҳнати директорони ширкат ва коҳиши андоз дар зери ҳарду ҳизб аст. Трамп дар соли 2016 ваъда дода буд, ки ба элитаҳо фишор меорад, аммо дар давраи дуюми худ миллиардерҳо ба таври возеҳ дар Кохи Сафед нуфуз пайдо кардаанд.

Натиҷа коҳиши эътимоди мардум ба муассисаҳои Иёлоти Муттаҳида аст. Назарсанҷии соли 2024-и Washington Post ва Ipsos нишон дод, ки аксарияти амрикоиҳо афзоиши хароҷоти миллиардерҳоро барои интихобот "хеле бад" мешуморанд ва танҳо 12 фоиз таъсири мусбати онро тасдиқ мекунанд. Ин демократияи Амрикоро ба сӯи олигархия тела медиҳад. Таъсири миллиардерҳо дар сиёсат на танҳо интихоботро дар Амрико гаронтар ва нобаробар мекунад, балки сиёсатро ба манфиати ақаллияти хурд низ ташаккул медиҳад. Трамп дар соли 2024 нисбат ба соли 2016 15 маротиба бештар аз сарватмандон пул ҷамъ кард ва Камала Харрис нисбат ба Ҳилларӣ Клинтон дар соли 2016 се маротиба бештар пул ҷамъ кард. Ин тамоюл, агар бо ислоҳоти бунёдӣ, аз ҷумла маҳдудиятҳо дар супер PAC, боздошта нашавад, Иёлоти Муттаҳидаро ба "ҷумҳурии миллиардерҳо" табдил хоҳад дод.