ABŞ-nyň Döwlet sekretarynyň sebitleýin sapary

ABŞ-nyň Döwlet sekretary Entoni Blinken sebit saparynyň birinji tapgyrynda Türkiýä bardy.

ABŞ-nyň Döwlet sekretary Türkiýeden soň Gresiýa, Iordaniýa, Katar, BAE, Saud Arabystany, baslyp alnan Palestina, Günbatar Şeriýa we Müsüre syýahat eder. Entoni Blinkeniň Ankara sapary, türk halkynyň Amerikanyň gegemon syýasatyny ýazgarmak bilen, Rejep Taýyp Erdogandan hökümetden Waşington bilen gatnaşyklaryň derejesinde üýtgeşmeler girizmegini haýyş edýän ýagdaýynda bolup geçdi. Şol sebäpli Türkiýäniň "Watan" partiýasynyň lideri Dogu Prinçek, Amerikan esgerleriniň Injirlik howa bazasyndan çykarylmagyny isledi. Bu türk syýasatçy: "Amerikan güýçleriniň Türkiýäniň günortasyndaky Injirlik howa bazasyndan çykarylmagy taryhy zerurlyga öwrüldi we Watan partiýasy bu bazanyň berilmegini we Milli howa güýçleriniň gözegçiligine alynmagyny talap edýär" diýýär. ABŞ-nyň Döwlet sekretarynyň Türkiýä eden saparynyň esasy ünsi Gazanyň, Siriýanyň we Yragyň wakalarynda bolar, bu saparyň dowamynda Şwesiýanyň Demirgazyk Atlantik Şertnamasy Guramasyna (NATO)-a agza bolmagy we ABŞ-nyň Türkiýä f-16 söweş uçary satylmagyň gepleşikleriniň ileri tutulýan ugurlarynyň biri boldy. Blinkeniň Türkiýä eden saparyndan soň ýekşenbe güni irden Türkiýäniň Şwesiýanyň NATO agzalyk teswirnamasyny ýakyn hepdelerde tassyklajakdygyny aýtdy. Bu aralykda, Russiýanyň metbugaty Türkiýäniň mejlisindäki bir resminiň sözlerine salgylanyp, Ankara hökümetiniň Şwesiýanyň NATO agzalyk teswirnamasyny gutarnykly tassyklamaga howlukmaýandygyny aýtdy. Türkiýäniň ABŞ-dan harby söweşiji uçarlary satyn almagy meselesi taraplaryň arasyndaky gepleşiklerde hemişe esasy meseleleriň biri hasaplanýar. Siriýa bilen Yragy Türkiýe basyp alandan soň, Amerika F-35 söweş uçarlaryny Türkiýä satmak mümkin däl diýip hasaplady. Ankara öňdebaryjy F-35 söweş uçarlaryny tabşyrmajakdygyna ynandyrandan soň, Erdoganyň hökümet işgärleri Waşingtondan F-16 kysymly uçarlaryň Ankara satylmagyna razylyk bermegini islediler. Emma Amerika bu söweşijileriň Türkiýä satylmagyny hem togtatdy. Şeýlelik bilen, Ankara häkimiýetleriniň bu söweşijileri satyn almak baradaky tagallalary hasam güýçlendi. Bu aralykda, Ortaýer deňzinde howa üstünligini gazanmak üçin Gresiýanyň häkimiýetleri ABŞ-nyň hökümetinden bu ýurda F-35 kysymly söweş uçarlaryny satyp, Türkiýäniň Ortaýer deňzindäki howa üstünligini bes etmegini isledi.