Şiiə yolə alimon-34

Muhəmməd bin Məkki və de “şəhide-əvvəl” yəni iminə şəhidi nomi məşhur bıə şıyə ın yolə alim Hicri-Ğəməri 734-ə sori Livani Cəbəl Amil məntəğəku bə hestemoni dınyo çəşış oj karde.Cəbəl Amil Livani məmləkətədə qıləy ğəşənq iyən bandıku məntəğkuye və deməkə ki,qıləy kamə məsofəş  heste,əmmo bın diyoriku ziyodə alimon bə elmi ərsə lınqışon noə.joqo ki,nəğl bıə qıləy məzhəbi və dini mərosimədə hafto qıləsə veyə dini mıştəhidi iştirokış kardə.ım bə zəmonədə Cəbəl Amil məntəğədə çı şiyə alimon mərkəz və ziyod bıey nışon doydə.Muhəmməd bin Məkki jıqo de alimon pur bıə qıləy şəhrədə və qıləy dindor və alimə xıyzonədə bə dınyo ome və de tosə ıştə umri 16 sinni hejo ıştə vətənədə  mande.əv,mığəddimə elmi təhsilatış ıştə pı iyən çı Cəbəl Amili co alimon palu omutışe və peşo boştə zəmonə məşhurə alimon tonoku dərs handey iyən çəvon elmiku bəhrə bardey niyyəti,əv bə Hillə şəhri şe və əv fəğət I sor be yəni çəy 17 sinnış hestebe ki,bə Hillə şəhri daxil bıəbe,əv iştihodi dərəcəş kəsbe karde və ın yolə məğamış əxz karde.əv 5 sor Hillədə mande və bın mıddətədə deştə ziyodə huş və ağli,bənə Əllamə Hilli fərzəndi Fəxrul-Muhəğğiğin Hilli bıə yolə alimon təhsin və təğdıri boyis be.joqo ki, Fəxrul-Muhəğğiğin Hilli bə zəmon 17 sinnədə bıə bə Şəhid Əvvəli imom,buzurquvarə əllomə və dınyo alimon əfzəli nomış noe…                   

Şəhide-Əvvəli həmməysə məşhur və mandə kitob “Əllum`ətul-Dəməşğiyyə” kitobe ki,islomi elmon  hukmon barədə qıləy fiğhi kitobe.Şəhide-Əvvəl ıştən həm çın kitobi nıvıştey həxədə jıqo votedə:ım kitobım bə dindoronku qıləyni tələbi əsos nıvıştəme.Hicri-Ğəməri 766-ə sori Sulton Əli bin Muəyyəd Xorasanədə hukuməti rəhbərətiş bəştə ehdəş peqəte.əv ki,qıləy şiyə rəhbərbe və bə Şəhide-Əvvəli ziyodə ehtıromış hestebe və deəy çok dust be və çandə kərə əvış dəvət kardışe ta bıə Xorasan booy və milləti dini koon rəhbərəti bəştə ehdə peqəto.Şəhide-Əvvəl bə çamndə qılə dəlilion xoto,çəy ım dəvətış ğəbul nıkarde və bə ın dəvəti mısbətə cəvobış nıdoe. əmmo,çımi əvəzi bə islomi elmon hukmon ayid bıə  “Luməye-Dəməşğiyə” kitobış nıvışte və boəyış vığande…….

Şəhide-Əvvəl qıləy dini elmon məşhur və mislış nıbə alimisə əlovə,çı mısılmonə camiyə hidoyəti və şiyə əğayidi marzbonəti və nığo doey koyədə qıləy təsirəkə rolış hestebe.əv çı bidət iyən inhirofon mığobilədə tam jeydə nıbe və de tosə ıştə oxonə nəfəsi bo din iyən məzhəbi həddon muhafizə kardero səy və cəhdonış karde.min cumlə Şəhide-Əvvəli jimoni zəmonədə sıftədə çəy şoqirdonku qıləyni bıə,Muhəmməd Yaluşi nomo qıləy şəxs,bəştə həvaye-nəfsi əsir be,bə şəytoni ilğaon tabe be və peyğombərəti iddioş karde və qıləy nu iyən pesoxtə bıə dinış elonış karde.əv de ziyodə hiyləgərəti veyə mısılmonış çı diniku mınhərifış karde və Şəhide-Əvvəl çoko ki,vindeşe çı Yaluşi fitnə bəpe rost beydə və çı mısılmınon  ıştə roy qim kardey təhlukə mevcud be,əve çəy edom kardey hukmı sadir karde və Dəməşği hukumətiku deəy mıborizə bardey təşviğ iyən tələbış karde.nəhoyətən canq bino be və Yaluşi iyən çəy muridonku idastə kıştey be.çı fıtnə və inhirofi rəğ-rişəon hışk kardey be,əmmo çı Yaluşi fırğə odəmon çı de kin-kudurəti çı qıləy mınosibə fırsəti və intiğom sıey dumo bin.əvon de Şəhide-Əvvəliku yavə sıxan votey,behton ğandey və ıştə tərəfdoronku de kin-kudurəti hafto nəfərışon vodor karde ta əvon çı ğazi palu bışon və bə Şəhide-Əvvəli əğedə fosid və xərob bıey barədə şoydətikon və şəhodət bıdon.qırd ım şər-behtonon boyis be ki,Şəhide-Əvvəl I sor çı Dəməşği ğalədə zindoni və məhbus jimoni dəvordıno.əv hiçvaxti qırd ım behtononış ğəbul nıkarde,əmmo çı kin-kudurətinə deşımınon bo ın mıcohid və yolə alimi çı miyoniku bardero,ıştə səyonışon əvom doe