Şiiə yolə alimon-58

Şuştəri Ğəməri 993-ə sori bə Hindıston hicrətış karde və Aqəre şəhrədə sakin be.bə zəmon Əkbər şah Hindıstonədə hukumət kardedəbe.Əkbərşah deştə hamsuyə kişvəron fəth kardey, qıləy dıjdə səltənətış boştə hozzış karde.əv deməkə ki,bə alimon hurmətış hestebe,əmmo jəqo həm bə dini qıləy məxsusə əğedəş nıəbe və bə həmonə dəlili xoto,Hindıstonədə bedinəti iyən ilhod rujbəruj ziyod pevolo be və ilahi dinon bə zəyfəti iyən okuşey səmt dıço be.çoko ki,Ğazi Nurullah Şuştəri bə Hinduston ome,bəştə ziyodə elm iyən ğabiliyyəton xoto çı Əkbərşah məxsusə dığğətış bəştə cəlb karde və 35 sinnədə bə Ğaziyul-Ğuzat məğami mənsub be.Şuştəri de Əkbərşah şərtış baste ki,bəvədə Ğaziyul-Ğuzat məğami ğəbul bəkarde ki,məhkəmə və ğəzovəti koyədə fəğət bəştə iştihodi rəyi əsos əməl bəkarde.lakin çoqlə Hənəfi,Maliki,Şafeyi iyən Hənbəli məzhəbon dayirəku həm xaric nibəbe.Əkbərşah həm ım şərtı ğəbul karde……

Ğazi Nurullah Şuştəri bə islomi sayir məzhəbon fiğhi məsələon bıə təsəllut və ğudrət qıləy həddədə be ki,əhl-sınnət həm çəy fətvaon ğəbul kardedəbin və əvon ımi bə təğdıri loyığ zıneydəbin.məşhure ki,Ğazi Nurullah Şuştəri vey adil be və de şiddəti çı sıfarışəkə və rışvə doəkəson mığobilədə mandedəbe.çəy ım ko bo kali ğudrəti soyb və yolon qıləy xətər və təhlukə bə hisob omeydəbe.əmmo,addi millət və şiyə iyən sınni adilə alimon çəyku rozi və deəy həmfik bin.I hissə jıqo hisob kardedən ki,Ğazi Nurullah Şuştəri sıftədə ıştə məzhəbi təğiyyə hukmədə punhon və məxfi kardedəbe və torıxəvonon coqlə dastə bın bovədən ki,bənə mınozirəon,bə zəmonə alimon nəzəriyyə,təlifon və sıxanon bıə bə torıxi fakton əsos,çəy təşəyyu iyən şiyəti boçəy mıosiron məlum be və Hindıstonədə əv iminə yolə mıbəllığ be ki,Əhli-Beyt(ə) iyən şiyə məktəbi tərvicış karde.ehtımol heste ki,ın yolə alim I mıddət təğiyyə holədə be,əmmo lozım bıə zəmonədə bo təşəyyu iyən şiyə məzhəbi mıdofiyə kardero,ıştə məzhəbi oşko kardedəbe….

Ğazi Nurullah Şuştəri qıləy zumandə ənıvışt iyən xoş nıvıştə şayir be ki,harçi zuş vışkiyedəbe,təşəyyu iyən şiyə məzhəbi pevolo bıey royədə okoş doe.çın şəhidə alimi muhimmə təlifonku məşhurə kitob bıə”Ehğağul həğğ və əzhağul batil” və”Məcalisul muminin” kitobe. ”Ehğağul həğğ və əzhağul batil” kitob Əmirəl muminini imomət iyən viloyəti mıdofiyə  və şiyə kəlomi əndişə və təfəkkuri təbyini kitobe.bə zəmon İroni əhliku Şafeyi alimonku qıləyni de ”İbtalu Nəhcul-Batil” nomo kitobe ki,şiyə əğedə rəddiyədə nıvıştə bıə be ki,çəy mətləbon bə şiəyon əzob-əziyyəti boyis bıəbe.Seyyid Nurullah çın kitobi mətləbon rəddiyədə ”Ehğağul həğğ və əzhağul batil” kitobış nıvışte ki,torıxədə əbədi mande.kali alimon jıqo hisob kardedən ki,ın ktobi nıvıştey bə Ğazi Nurullah Şuştəri şəhodəti boyis bıə…..

”Məcalisul muminin” kitob həm şəhid Ğazi Nurullah Şuştəri coqlə əbədi mandə dıjd və məşhurə kitobonkuye ki,de farsi zıvoni nışvıtə bıə.Ğazi Nurullah Şuştəri ın kitobış  həm təşəyyu iyən şiyə məzhəbi mıdofiyə kardero nışvıtəşe.çıro ki,şiyə məzhəbi mıxolifon səy kardedəbin təşəyyu  islomi sıftənə soronədə bə əməl oməni,bəlkəm çəvon nəzəku çı Səfəviyyə zəmonədə və Hicrəti nəvminə əsrədə bə əməl omə.bın kitobədə bə təşəyyu iyən şiyə torıxi məşhurə ənıvışt iyən yolə alimon işorə kardedə.əv həmonə yolə şəxsiyyəton deçəvon nom iyən ləğəbon bə ico,həmçinin çəvon nəsəbon iyən xıyzonon və həm çəvon torıx,jimon iyən bəfoti vırə,çəvon fəoliyyət,mıborizə devroni,çəvon iştirok kardə hərəkaton.çəvon məzhəbi iyən etığodi təmayulon,çəvon noə əsəron, xutbəon,çəvon de mıvofiğ iyən mıxolifon bıə mınozirəon və co foydəninə məlumaton deçəvon sənəd iyən mənbə bə ico bəyon kardedə və ım kitobi handə kəs həmonə əsri alimon iyən şəxsiyyəton və çəvon əsri iştimoyi vəziyyətiku aqah bıə holədə,həmçinin çı islomi co məzhəb və fırğəon və çəvon mənbəonku xəbədo bıə holədə,qıləy yolə məlumot boştə kəsb kardedə….

Im kitob ki,inev dayirətul-məarif yəni ensklopediya məhsub beydə,çosa sor çımi bənav qıləy şərayitədə nıvıştə bıə ki,bənə ımrujnə ruji əbzoron mevcud bıəni və siyosi iyən iştimoyi şərayit həm bo qıləy şiyə alimi ozodonə şikilədə təhğiğot bardey mınosib nıbe.əmmo,çı seyd Ğazi Nurullah Şuştəri zumandə imon iyən barzə irodə boyis be ki,ım kitobi şəvi nimədə və çı bədxahon çəşiku bə diyəro təmomış karde,nıvışteşe.qıləy holədə ki,əv çı mıkofot,şehrət iyən təşviği dumo nıbe,bəlkəm əv ıştə coniku həm dəvarde ta ın kitobi bınıvışto.ın yolə alim deməkə ki,zıneydəbe çı şərə odəmon və bədxahon şərriku əmonədə nibəmande,əve ım kitobış nıvışte və bə həzrəte Məhdi(əc) xıdməti təğdımış karde .əv çı Əhli-Beyt(ə)-I məktəbi deşmınon mığobilədə ıştə besəbrəti həxədə jıqo nıvışteydə:”ım bandə həm I mıddət bə səbri bəlo giriftor bıəm və deəğyar(xariciyon) təğiyyə və modara kardeme və çı besəbrətiku tarsedəbim və oxo həm ıştə tarsə çiyku bəy rəsim və çı besəbriku ım kitobım rəyrə nıvşteme.