Şiiə yolə alimon-59

”Məcalisul muminin” kitob həm şəhid Ğazi Nurullah Şuştəri coqlə əbədi mandə dıjd və məşhurə kitobonkuye ki,de farsi zıvoni nışvıtə bıə.Ğazi Nurullah Şuştəri ın kitobış  həm təşəyyu iyən şiyə məzhəbi mıdofiyə kardero nışvıtəşe.çıro ki,şiyə məzhəbi mıxolifon səy kardedəbin təşəyyu  islomi sıftənə soronədə bə əməl oməni,bəlkəm çəvon nəzəku çı Səfəviyyə zəmonədə və Hicrəti nəvminə əsrədə bə əməl omə.bın kitobədə bə təşəyyu iyən şiyə torıxi məşhurə ənıvışt iyən yolə alimon işorə kardedə.əv həmonə yolə şəxsiyyəton deçəvon nom iyən ləğəbon bə ico,həmçinin çəvon nəsəbon iyən xıyzonon və həm çəvon torıx,jimon iyən bəfoti vırə,çəvon fəoliyyət,mıborizə devroni,çəvon iştirok kardə hərəkaton.çəvon məzhəbi iyən etığodi təmayulon,çəvon noə əsəron, xutbəon,çəvon de mıvofiğ iyən mıxolifon bıə mınozirəon və co foydəninə məlumaton deçəvon sənəd iyən mənbə bə ico bəyon kardedə və ım kitobi handə kəs həmonə əsri alimon iyən şəxsiyyəton və çəvon əsri iştimoyi vəziyyətiku aqah bıə holədə,həmçinin çı islomi co məzhəb və fırğəon və çəvon mənbəonku xəbədo bıə holədə,qıləy yolə məlumot boştə kəsb kardedə….

Im kitob ki,inev dayirətul-məarif yəni ensklopediya məhsub beydə,çosa sor çımi bənav qıləy şərayitədə nıvıştə bıə ki,bənə ımrujnə ruji əbzoron mevcud bıəni və siyosi iyən iştimoyi şərayit həm bo qıləy şiyə alimi ozodonə şikilədə təhğiğot bardey mınosib nıbe.əmmo,çı seyd Ğazi Nurullah Şuştəri zumandə imon iyən barzə irodə boyis be ki,ım kitobi şəvi nimədə və çı bədxahon çəşiku bə diyəro təmomış karde,nıvışteşe.qıləy holədə ki,əv çı mıkofot,şehrət iyən təşviği dumo nıbe,bəlkəm əv ıştə coniku həm dəvarde ta ın kitobi bınıvışto.ın yolə alim deməkə ki,zıneydəbe çı şərə odəmon və bədxahon şərriku əmonədə nibəmande,əve ım kitobış nıvışte və bə həzrəte Məhdi(əc) xıdməti təğdımış karde .əv çı Əhli-Beyt(ə)-I məktəbi deşmınon mığobilədə ıştə besəbrəti həxədə jıqo nıvışteydə:”ım bandə həm I mıddət bə səbri bəlo giriftor bıəm və deəğyar(xariciyon) təğiyyə və modara kardeme və çı besəbrətiku tarsedəbim və oxo həm ıştə tarsə çiyku bəy rəsim və çı besəbriku ım kitobım rəyrə nıvşteme.  

Seyd Ğazi Nurullah Şuştəri Hindıstonədə de ğəzovət iyən tədrisi koy məşğul be tayinki, Əkbərşah bəfoti bədiqə çəy zoə Cahanqir şah hukuməti bəpeştə bə Seyd Ğazi Nurullah Şuştəri ələyh bədxahi iyən yavə təbliğaton bino be və çəy deşmınon ziyodə cəhdışon karde ta çı Cahanqir şah bə Ğazi bıə nəzə əvəzkon.Ğazi ıştə ”Məcalisul muminin” kitobi nıvıştey bədiqə çəy deşmınon bə ğərol omin ki,əy çı miyoniku bıbon və nəhoyətən çəvon yavə sıxan iyən bədxahəti boyis be ta podşo bə Ğazi zidd qıləy həddi cari kardeyku rozi bıbu və bə ın yolə alimi çandə qılə şəlloğ jıey əmrış karde.əmmo,ım buzurquvarə seyyid  ki,bə zəmonədə yəni Hicri-Ğəməri 1019-ə sori hafto sorisə həm ziyodə sinnış hestebe anədə bəy taziyonə jeşone tayinki, oxoyədə ıştə conış asparde və bə şəhodəti məğami rəse.bə həmonə dəlili xoto,bəy “şəhide-salis” yəni seminə şəhid nomışon noe.Seyd Ğazi Nurullah Şuştəri pokə bədəm çı Hindıstoni Əkbərabad şəhrədə dəfn kardeşone.çın yolə təğvaninə alimi məzar ısət çı Əhli-Beyt(ə)-I piyə kəson ziyorətqohe.ısət həm çı Əmirəl-Muminin Əli(ə)-I ku qıləy hədis handedəmon ki, hamyəşe:”Xıdovənd bo idastə kıştə bıey və bo idastə maqış mığərrər kardə və har qıləyni deştə mıəyyənə əcəli çoko ki,əy mığərrər kardəşe rosneydə.çən,xoş bə Xıdo royədə bıə mıcohidon iyən çəy itoəti royədə kıştə kəson holi”…..

Hicri-Ğəməri yonzəminə əsrədə jiyə şiyə coqləyni yolə fəğih iyən alimonku qıləyni Şex Bəhayi bıə.əv ıştə əsri qıləy məşhurə alim be ki,islomi elmonədə və həmçinin riyaziyyat,fizika,memarəti iyən nucum yəni astronomiya elmədə mahirətiş hestebe.

Muhəmməd bin Həsən ibn Əbdus-Səməd  Harisi və de Şeyx Bəhauddin iyən Şeyx Bəhayi nomi məşhur bıə şiyə yolə alim iyən islom və şiyə zulfunun Hicri-Ğəməri 953-ə sori (zohirən Zilhiccə manqi 17-ə ruji) Livani Bəələbək şəhrədə moəku bıə.çəy pı İzzuddin Huseyn Amili Livanədə qıləy məşhurə alim iyən çı Şəhid Sani şoqirdonku be.çəy nəsəb bə Əmirəl-Muninin Əli(ə)-I cəlil ğədrə səhobə Haris Həmdani rəseydə.Haris Həmdani Siffeyn iyən Cəməli canqonədə çı Əmirəl-Muninin Əli(ə)-I bəfodorə yaro-yavəronku be.Şeyx Bəhayi Cəbəl Amili şiyə nıştə məntəğonədə ıştə hırdənəti devronış dəvordıne və 13 sinnədə beydə deştə xıyzoni bə ico bə İron muhacirətışon karde.