Aug 02, 2020 12:32 Asia/Tehran

Şiiə yolə alimon-65

Miradamadi təhsili devron Həratədə çı Şeyx İzzuddin Huseyni təlimi jiyədə bıə devron,çəy elmi ğina və qəncinə devron be.çın devrə oxoyədə be ki,bənə qıləy məşhurə alimi zıney be və çı fəlsəfə,hədis iyən fiğhi yolə alimonku be.de şah Təhmasibi maqi bədiqə de dıminə Şah İsmayli bə hukumət rəsey,bo şiyə alimon şərayit tikəy saxt be və bın mıddətədə ım yolə alimon səy kardedəbin çı xilofəti poytəxt yəni Ğəzvini şəhriku bıə diyəro bımandon.bə həmonə dəlili xoto, Mirdamad iyən Şeyx Bəhayi çı Ğəzvinikui bə İsfəhon şəhri kuçışon karde və de dərs iyən bəhsi koy məşğul bin.tayinki,səltənət bə şah Əbbosi rəse və əv İsfəhənoş boştə poytəxt iyən mərkəzış vıjniye.bə şah Əbbosi bə elm iyən alimon ziyodə əloğə və meyli bıey xoto,ijən çı şiyə alimony əmniyyət və ozodəti şərayit hozzı be və elmi ruşd iyən ozavziye bın devrədə de surəti ovcış pəydu karde.həmonə devronədə İsfəhonI çokə elmi mərkəz iyən mədrəsəonış hestebe və iyo bıə dini tələbəon saxt və zuamndə formədə de islomi elm iyən maarifon məşğul bin.Mirdamad İsfəhani Xacə mədrəsədə fəlsəfə dərsış bino karde və Şeyx Bəhayi həm həmonə mədrəsədə təfsir,fiğh iyən hədisi elmonış tədrisış karde……

Miradamad ıştə elmi jimoni devronədə ziyiodə şoqirdonış perosniye ki,çəvon miyono bənə Molla Sədra Şirazi,Əbdur-Rəzağ Lahici,Molla Huseyn Feyz Kaşani və Muhəğğığ Xansari bıə alimon bəçəş çiyedə.Miradamad ıştə şoqirdonış vey çok tərbiyəş doe və əvoni ğəbul kardey bənav əvoni çok-çoki imtovon kardedəbe,əvoni mısohibə kardedəbe və oxoyədə bə hikməti elmi təlimi ləyoğətış bıə şoqirdon vıjniyedəbe.ım yol və dahiyə alim jıqo hisob kardedəbe hikmət ehanə hikməti elm çəyku qıləy səhihə fameş nıbə kəson dastədə bıbu,ım bə co insonon zəlolət iyən ıştə roy qim kardey boyis bəbe.

Mirdamadi həmməysə muhimmə şoqird de Molla Sədra nomi məşhur bıə Sədrul-Mutəllihin bıə ki,Səfəvi zəmonədə həmməysə nufuz soyb bıə şəxs be və “Hikməte-Mutəaliyə” əsosış noə.ım İlahi həkim ağli yali bə hikməti həyğəton dast pəydu kardero kafi zıneydəni və jıqo hisob kardedəbe ki,ilahi vəhy və irfoni mukaşifaton bəpe de əsl və ğoymə mənbəon nomi fəlsəfədə bəy dığğət kardey bıbu.Hikməte-Mutəaliyə oxonə se ğərn iyən əsri zəmonədə İslomi dınyoədə həmməysə məşhurə fəlsəfə məktəb bıə ki,de şiddəti ğərbi filosofon dığğətış bəştə cəlbış kardə….

Mirdamad 50 qıləsə vey iftixorin iyən erjinə əsəronış təlif kardə ki,çəvon veyni de xətti nusxə formə çəyku yodiqor mandə.çəvon həmməysə muhimmə qıləyni çımonku iborəte: Ğəbəsat, Təğdisat,Cuzəvat və Sədruhul-Muntəha.Mirdamadi Ğəbəsat kitob hestemoni dınyo xılğəti zəminədə və Təğdisat İlahi hikməti həxədə və çı tohid iyən Xıdovəndi vohidəti barədə bə şubhəon cəvobi kitobe.Cuzəvat çı Mirdamadi fəlsəfi rayon və Sədrul-Muntəha kitobi mevzu, Kərimə-Ğıroni təfsire.Miradamadi coqləyni kitob de “Ərrəvaşuhus-Səməvat” nomi həm çı Əyimeye-Əthar(ə) hədis,rəvoyəton iyən sıxanon şəhr iyən bəyonədə nıvıştəşe.həmçinin çın yolə həkimi de irfoni iyən fəlsəfi mevzuon bıə şeron həm baği mandə….

Mirdamad nəzəri elmonədə bıə zumandətisə əlovə,əxloğ iyən şəxsi xıslətonədə həm bemisl iyən barzə səviyyəş bıə.əv çı dini əmron və seyri-suluk iyən çı insoni kəmol və hərəbaxtəti zıneydəbe və bəy ziyodə əhəmiyyət doydəbe,bə Ğıroni ğiroəti eşğış hestebe.joqo ki,nəğl bıə əv haşəv Kərimə-Ğıroni nimə tilovət kardedəbe.bə dini fərizəon iyən mustəhabbaton min cumlə bə Nafilə ziyodə əhəmiyyət doydəbe,de aləmon pərvərdıqori bəşəvnəy razo-niyoz və monocot kardedəbe və ımi tərk kardedə nıbe və əksər vaxtonədə de Xıdo zikr iyən nəfsi təzkiyə və pokəti koy məşğul be.deştə hardemon iyən hıtemoni jıqo məşğul beydəbe ta bo ibodət,tədris iyən təhğığiro qıləy nuyə ğıvvə bə dast biyo.nəyinki,hardey iyən hıtey boçəy təfrih.ləzzəti dumo iyən sətasponeyro bıbu.