Rusya'nın İran'ın AB önerisine yönelik tutumuna olumlu yaklaşması
Rusya'nın Viyana merkezli uluslararası kurumlardaki temsilcisi Mikhail Ulyanov, İranlı diplomatların İran'ın çıkarlarını garanti altına almak için en iyi şekilde çaba gösterdiğini belirtti ve İran'ın profesyonel ve mantıklı bir şekilde AB'nin ve Amerika'ya tepki gösterdiğini artık topun Batı sahasında olduğunu vurguladı.
Ulyanov, İranlı ekibin çabalarıyla ilgili Twitter sayfasından yayımladığı bir mesajda şunları yazdı: "Kapsamlı Ortak Eylem Planı ile ilgili karar vermek Avrupa Birliği Parlamentosu'nun yetkilileri ve temsilcilerine kalmıştır. Viyana müzakerelerinde Rus heyetinin başkanı olarak, İranlı diplomatların İran’ın çıkarlarını garanti altına almak için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalıştıklarını ikrar edebilirim."
Rusya'nın 4+1 grubunun önemli bir üyesi olarak İran'ın Avrupa Birliği'nin sunduğu ve aslında Mart 2022'de varılan anlaşmanın sonuçlarına dayanan plana ilişkin tekliflerine olumlu tepki vermesi, Tahran'ın mantıklı pozisyonunu gösteriyor. Rusya, Viyana'daki yaptırımların iptali müzakereleri çerçevesinde İran İslam Cumhuriyeti'nin tutumunun doğruluğunu defalarca vurguladı ve karmaşık durumdan dolayı nükleer anlaşmasından belirsiz beklentileri yüzünden ABD'yi suçladı. Moskova, nükleer anlaşmanın korunması ihtiyacını ve bunun bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik için önemini ve ayrıca anlaşma ile ilgili haklar ve yükümlülükler arasında bir denge yaratma ihtiyacını defalarca vurguladı.
Bu bağlamda, 4 Ağustos'ta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran'ın yaptırımların kaldırılması ve nükleer müzakerelere ilişkin tutumunu desteklerken, ABD'nin tutumunu yeniden gözden geçirmesini ve bu uluslararası anlaşmaya dönmesini talep etti.
Lavrov, "Amerikalılar, diğer tüm tarafların ve bizzat Amerikalıların onayladığı bir anlaşmadan çekildi. Washington'un bu anlaşmayı bozmaya çalıştığını göz önünde bulundurarak, tutumunu revize ederek ona geri dönmelidir." demişti.
Viyana'da 5 aylık bir aradan sonra 4 Ağustos'ta yeni yaptırım iptal müzakereleri turu başladı ve bu müzakereler 4 gün sonra 8 Ağustos'ta heyetlerin başkentlere dönmesiyle sona erdi. Avrupa Birliği'nin dış politika yetkilisi Josep Borrell'in yaptırımların kaldırılması ve İran'ın nükleer adımlarına ilişkin güncel çözümleri içeren yeni bir paket önerdiğini açıklamasının ardından yeni tur müzakereleri gerçekleşti.
Bu müzakere turunun sona ermesinin ardından AB yetkilileri, nihai metnin tüm taraflara sunulduğunu ve değiştirilemeyeceğini iddia etti. Avrupalıların bu tutumu İran tarafından reddedildi ve birçok önemli konuda tartışmaların devam etmesi nedeniyle henüz anlaşma metninin kesinleşmesi hakkında konuşulabilecek bir aşamaya gelinmediği açıklandı.
Müzakerelerin başından beri İran, istikrarlı ve güvenilir bir anlaşmaya varmaya hazır olduğunu her zaman ilan etti, ancak bu konuda kırmızı çizgilerini geçmeyeceğini de vurguladı. Aynı zamanda Tahran, anlaşmaya varılması için Pazartesi akşamı Avrupa tarafına öneriler ve pratik inisiyatifler ve teklifler sundu. ABD hükümeti İran'ın mantıklı ve ilkeli taleplerini kabul etmeyi reddetmeye devam ederse ve başarısız yaptırım politikasında ısrar ederse, verimli bir sürecin yaşanmayacağını da vurguladı.
Bu nedenle İran'ın Avrupa Birliği'ne verdiği yanıta göre Washington, İran'ın Avrupa Birliği'nin önerdiği pakete yönelik yorum ve taleplerini incelediğini ve görüşlerini sunacağını açıkladı.
Şimdi müzakereler kritik aşamalara geldi, bitiş çizgisine gelindi ve nihai anlaşma zaten nükleer anlaşmasını ihlal eden taraf olarak ABD'nin siyasi kararlarını bekliyor. İran'ın üst düzey yetkilileri, bir anlaşmaya varılmasının gerekli olduğunu, yaptırımların kaldırılmasının sürdürülebilirliğinin bir şekilde garanti edilmesi gerektiğini ve konunun gelecekte İran'a karşı kullanılacak bir baskı kaldıracı olarak kalmaması gerektiğini defalarca dile getirdiler.
Şimdi top Amerika'nın sahasında ve bu ülkenin hükümeti gerçekçi bir tavır alırsa yakın gelecekte bir anlaşmaya varılmasını bekleyebiliriz. Ancak Tahran kendisini farklı senaryolara da hazırlamıştır.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan, önümüzdeki günlerin nükleer anlaşma için önemli günler olduğunu belirterek, "Amerika esneklik gösterirse önümüzdeki günlerde anlaşmaya varırız ama olmazsa dünyanın sonu gelmez. "B" planından bahsediyorlar, bizim de "B" planımız var. Bu sorunun, tüm tarafların gerçekçi olduğu müzakereler yoluyla çözülmesi gerektiğine inanıyoruz."
