OPEC ve Rusya'nın Petrol Üretiminin Düşürülmesi Anlaşması
2020 Mart ayının başında OPEC Plus'ın yenilgiye uğramasının ardından Suudi Arabistan ve Rusya arasında petrol fiyatları konusundaki savaştan sonra petrol fiyatı son 18 ay içerisinde en sert düşüşünü yaşadı. Küresel petrol fiyatları 2020 yılında koronavirüs salgını yüzünden talebin azalması, fiyatlandırma savaşı ve Suudi Arabistan ve Rusya'nın üretimini arttırması ile üçte iki kadar düşüş yaşamıştır.
Bu duruma son verme doğrultusunda OPEC üyeleri ve Rusya liderliğindeki OPEC Plus üyeleri acil bir toplantı yaptı.
Böylece iki taraf üretimin azaltılması ve günlük olarak 10 milyon varil kadar üretim hususunda anlaşmaya vardılar. Böylece tarafların petrol piyasalarındaki payların anlaşmazlığı konusu da son buldu. Aslında bu üretim azaltılışı Mayıs ve Haziran 2020'de uygulanacaktır.
İran İslam Cumhuriyeti petrol bakanı Bijen Zengene ise " Haziran'dan sonra yılın sonuna dek 8 milyon varil üretiminin günlük olarak azaltılması önerilmiştir. Bu hususta bir görüş ayrılığı yoktu. Böylece Ocak 2021'den Nisan 2021'e kadar da günlük olarak 6 milyon varil azaltılması planlanmaktadır. "açıklamasında bulundu. Zengene İran, Venezuela ve Libya'nın bu husustan müstesna olduğunu da dile getirdi.
Bu anlaşmaya göre Suudi Arabistan ve Rusya en büyük petrol üreticileri olarak her biri günlük olarak üretimlerini 8.5 milyon varile indirmeleri gerekiyor. Böylece bu iki dev petrol üreticisinin üretim payı her biri için yüzde 23 kadar düşmüş olacaktır. Buna rağmen Suudi Arabistan ve ortaklarının petrol üretiminin 3.5 milyon varil artmasından yola çıkarak son bir kaç haftada pratikte piyasada sadece 6.5 milyon varil kadar bir düşüş hissedilecektir.
Bu rakam ise Kanada, Norveç, Brezilya ve Amerika gibi ülkelerin üretiminin dışında kalan üretimdir. Bu ülkeler petrol üretimlerini azaltmaya hazır olduklarını bildirmişlerdir. Ancak yine de Amerika'nın bunu yapmak istemeyeceği de söylenebilir. Halihazırda Amerika dünyanın en büyük petrol üreticisidir. Tabii Amerika petrolünün kayaç petrolü olduğu söylenmelidir.
Aslında son haftalarda koronavirüs salgını ve milyonlarca insanın karantinada tutulmasından dolayı petrol talebi günlük olarak yaklaşık 35 milyon varil kadar azalmıştır. Böylece talebin azaldığı sırada bu ülkelerin belirlenen düşüşe varmayan bir üretim azaltması anlaşmalarının da piyasalarda istikrarı sağlamak için pek yararlı olmayacağı söylenebilir. Tabii OPEC Plus anlaşması petrol fiyatının düşüşünü önleyip fiyatları arttırabilir. İran petrol bakanı Bijen Zengene'nin söylediğine göre OPEC sekreterliğinin tahminlerine göre Mayıs ayında 15 milyon varil üretim azalmazsa taleplerin üzeri miktarında petrol üretilmiş olacak ve piyasa yine fiyat açısından başka bir şok yaşayacaktır.
Petrol piyasası analistlerinin söylediğine göre petrol fiyatının aşırı düşüşü petrol ülkeleri ekonomilerinin istikrarını ve Amerika'da kayaç petrolü üreten şirketlerin faaliyetlerini baltalayacak ve tehdit edecektir. Bu mesele ise Washington'un ciddi kaygılarına yol açmıştır.
Amerika başkanı Trump bir yandan petrol fiyatının azalmasını ve Amerika piyasasındaki kullanıcıların daha rahat petrol almalarını ve sonuçta da iş ortamının iyileşmesi ile seçimlerde daha fazla oy kazanmak istiyor. Bir yandan da petrol fiyatının düşme sürecini Amerika kayaç petrolü şirketleri için tehlikeli görüyor ve bu şirketlerin iflasını önlemek istiyor.
Trump Amerika'nın mevcut petrol savaşın kaybeden tarafı olduğunu bilerek Moskova ve Riyad arasında arabuluculuk yapmak istiyor. Bu çerçevede Trump Perşembe günü Suudi Kralı ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile telefonda petrol üretimi konusunda konuştuğunu ve Moskova ve Riyad'ın yakında petrol üretimi ile ilgili bildiri yayımlayacağını açıkladı.
Buna rağmen Rusya defalarca Riyad'ı mevcut karmaşık durumdan sorumlu tutup Suudilerin yaklaşımının değişmesini istiyor. Buna karşın Suudi Arabistan Moskova'yı kabahatli görüyor. Buna rağmen Amerikan baskıları ve diğer üyeleri anlaşmaya varma ısrarı Perşembe günkü anlaşmasına varılmasında çok etkili oldu.
OPEC Plus anlaşmasına rağmen petrol alanı uzmanları, koronavirüsün milyonlarca insanı evde karantinada tuttuğu bir sırada günlük olarak 10 milyon varil üretimin azaltılması bile petrol fiyatının dengelenmesine yardımcı olmayacaktır.
