Kadınların Nevruz şenliklerinde rolü

İran kültüründe kadın üreme, doğuş ve aşk simgesidir. Kadın has ve özel aşkını ve sevgisini eve yayıyor ve aile ortamını hoş ve güzel hale getiriyor.

Anne büyük bir aşk ve şevkle kırmızı kumaşı yere seriyor. Güneş ışınları pencereden içeri süzülerek kumaşın üzerindeki geleneksel motifleri okşuyor. Rengarenk sümbüllerin ve nergis çiçeklerinden bir demetin kokusu evin havasına hoş bir koku kazandırıyor.

Anne hâlâ büyük bir aşk ve şevkle uğraşıyor; zira şimdi Nevruz’a özel geleneksel Heftsin sofrasını kurmak istiyor. Anne daha önce kırmızı elmaları yıkamış, sarımsakları temizlemiş, semenu, somak ve sikkeleri hazırlamış ve hepsini bir tepsiye yerleştirmiştir. Anne şimdi hoş bir huzur içinde sofranın kenarına oturuyor ve aynayı sofranın başına yerleştirdikten sonra Kur'an'ı Kerim’i de rahle üzerinde koyarak aynanın karşısına yerleştiriyor. Ardından aynanın iki tarafına şamdanları koyuyor ve yanına sümbül ve nergis çiçeklerini simetrik ve güzel bir şekilde yerleştiriyor.

Şimdi anne Heftsin kaselerini eşsiz zevki ile daire şekilde sofraya ve ayna ve Kur'an'ı Kerim karşısına yerleştiriyor. Ben de koşa koşa sofranın diğer malzemelerini getirerek bu bayram sevincine ortak olmak istiyorum. Annem elma, sirke, semenu, sarımsak, iğde ve bir kaç altın sikkeyi zarif elleriyle kaselerin içine yerleştiriyor. Şimdi sıra bayramın sebzesine geliyor. Annem bu sebzeyi buğdayı yeşerterek hazırladı ve şimdi onu Heftsin sofrasına yerleştiriyor. Sofrayı içinde kırmızı ve turuncu renkte küçük balıkların bulunduğu camdan bir kap tamamlıyor.

Şimdi artık aynada Kur'an'ı Kerim ve için büyük bir aşk ve şevkle annem tarafından doldurulan kaseler ve yeniden doğuşu simgeleyen sebzenin görüntüsü görünüyor. Annem bu durumdan çok mutlu ve sanki yeryüzünün en mutlu meleğiymiş gibi seviniyor. Annem beni kucaklıyor, ardından pencereyi açarak güneş ışınları ile birlikte ilkbahar melteminin de evin içine girmesini ve bayram kokusunu her tarafa yaymasını sağlıyor. Annemin mutluluk tebessümü ile birlikte bahçedeki çiçekleri de yavaş yavaş açmaya başladığını hissediyorum.

İran kültüründe kadın üreme, doğuş ve aşk simgesidir. Kadın has ve özel aşkını ve sevgisini eve yayıyor ve aile ortamını hoş ve güzel hale getiriyor.

Kadınlarla ilgili güzel bir tabirde, kadın gülünce sanki evin tüm tuğlaları da onunla birlikte gülüyor gibi oluyor, deniliyor.

Evin neşesi kadının ve evin annesinin neşesine bağlıdır. Allah teala kadını bu denli güzel yaratmıştır. Allah teala kadını çiçek gibi narin, dağ gibi sabırlı ve su gibi akıcı ve sevgi dolu yaratmıştır. Yüce Allah üremeyi kadına verdiği gibi onu hayatın çiçeklerini yetiştiren bahçıvan da yapmıştır. Allah teala kadını annelik makamı ile onurlandırmış ve bu makamın yüce olduğunu ve bedeli de cennet olarak buyurmuştur.

Yüce Allah Kur'an'ı Kerim’de kadını ailenin huzur ve mutluluk etkeni olarak tanıtıyor ve izdivaçla bu huzura kavuşmanın mümkün olduğunu buyuruyor. Allah teala Rum suresinin 21. ayetinde bu bağlamda şöyle buyuruyor:

Kaynaşmanız için size kendi (cinsi)nizden eşler yaratıp aranızda sevgi ve merhamet peydâ etmesi de O'nun (varlığının) delillerindendir. Doğrusu bunda, iyi düşünen bir kavim için ibretler vardır.

Bu ayet yüce Allah’ın kutsal bir konu olan izdivacı kadın ve erkeklerin has bir huzura kavuşmalarının vesilesi yaptığını gösteriyor.

Kadınların aile içinde neşeli ve huzurlu bir ortam oluşturmak için başvurdukları yöntemlerden biri evde mutluluk veren anlara zemin hazırlamaktır. Bu durum Nevruz bayramında daha da belirgin hale gelir. İranlı kadınlar ilkbahar gelmeden önce evde faaliyetlerin başlar. İranlı kadınlar eşinden ve çocuklarından yardım alarak ilkin eve temizlik yapar. Bu süreçte evin içindeki fazla ve kullanılmayan eşyalar dışarı çıkarılır. Bu iş evde stresleri hafifletir ve evi daha fazla huzurlu hale getirerek aile fertleri için huzur dolu bir ortam yaratır.

İranlı kadınlar ilkbaharı karşılamak üzere sadece eve temizlik yapmakla yetinmiyor ve bunun yanında sanatçı ve narin ruhları ile güzel ve ilginç yenilikler de yaparak ev ortamını daha neşeli ve canlı hale getiriyor. Evin dekorasyonunu ve odaların badanalarını değiştirmek, renkli yeni çarşafları ve çiçekleri satın almak ve ev ortamını hoş kokularla doldurmak, aile fertleri ile birlikte yeni elbiseler satın almak ve diğer bazı işler genellikle kadınların görevidir. İranlı kadınlar çok has bir aşk ve şevkle bayram günlerine özel çeşitli yemekleri, tatlıları ve güzel meşrubatı tedarik görür ve ailelerine unutulmaz anları yaşatır.

İranlı bazı kadınlar Heftsin için özel sofra hazırlar ve bu sofrayı çeşitli motiflerle bezmeye özen gösterir. Bazı kadınlar ise Heftsin kaselerini kendi ellerini çanaktan yapar ve onları geleneksel motiflerle süsler. Yine bazı kadınlar bayrama özel semenu tatlısını yapar ve eşe dosta dağıtır. Genel bir anlamda Nevruz bayramını daha da güzel ve renkli yapanlar, kadınlardır.

Kadınlara değerli bakışı olan İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei kadınların aile içinde rolü hakkında şöyle buyuruyor:

Kuşkusuz kadınların evin ve ailenin yöneticisi olarak maharetleri ruhi neşesine sebebiyet etmekte rolü gözardı edilemeyecek kadar önemlidir.

Evde daha fazla sevinç ve mutluluğa vesile olan anları arttırmak ve mutluluk anlarını yönetmek ebeveynlerin görevidir ve çiftlerin her biri bu bağlamda önemli rolü söz konusudur. Ancak burada evi ve aileyi yöneten kadının rolü erkeğe kıyasla daha fazla ve daha önemlidir. Kadın sürekli neşe ve coşku yaratan ve sürekli çaba harcayan taraftır. Kadın evin duygusal dayanağıdır ve aile fertlerinin duygularına özel özen gösterir. Evin annesi herkesin onunla daha samimi ilişkisi olan ve onu görünce neşelenen ve mutlu olan taraftır. Eğer anne evin ortamını iyi bir şekilde yönetebilir ve neşeye ve sevince zemin oluşturursa, çocuklar da daha neşeli ve daha güçlü bir moralle yetişir. Nevruz bayramı ve tatil günleri ise ailevi bağları ebeveyn ve evlatların arasında güçlendirmek için en iyi fırsattır ve burada yine anne bu günlerde aile fertleri arasındaki duygusal bağların güçlenmesinde etkili rol ifa edebilir.

Günümüzde kadınları neşeli ve aktif olmaktan ve bu duyguları aile fertlerin intikal ettirmekten alıkoyan sorunlardan biri stres meselesidir. Psikologlara göre kadınları mutlu etmenin en kısa yolu onların streslerini gidermektir. Psikologlara göre erkeğin kadına desteği ve karşılıklı saygıları stresleri gidermekte önem rol ifa eder. Evin erkeği eşini ve çocuklarını desteklemesi ve özellikle eşine duygusal destek vermesi streslerini gidererek kadına huzur ve neşe armağan edebilir. Yine erkeğin eşine hoş sözler söylemesi de stresini atmasına yardımcı olabilir.

İmam Rıza -s- bu bağlamda önemli ve ilginç bir noktaya işaret ediyor. İmam -s- şöyle buyuruyor:

Ne zaman bir erkek eşine seni seviyorum derse, kadının kalbine asla atamayacağı bir aşk oluşur.

Erkeğin sözleri ile sevgisini beyan etmesi kadının kalbinde aşk ateşini alevlendiren ve parlatan bir kıvılcım gibidir. Kendisi aşk ve sevgi abidesi olan kadın da bu aşkı kocasına ve çocuklarına hediye eder.

Karşılıklı saygı ve eşlerin birbirini sevip sayması da yaşamlarını neşeli ve mutlu hale getirir. Aile içinde edep ve saygı stresleri ve huysuzlukları giderir ve çocuklar her türlü hakaret ve aşağılamaktan uzak bir ortamda gelişerek büyür.

Evet, Nevruz bayramı aşk beslemek için en güzel günlerdir. Yeni yıla girerken aile fertleri birbirini tebrik eder ve öpüşerek ve hediyeler ve bayramlıklar vererek aralarındaki sevgi bağlarını güçlendirir.

Nevruz bayramı bir nevi doğanın yeniden doğuşuna saygı göstermektir ve bu şenliğin düzenlenmesinde kadınlar en büyük rolü ifa eder.