Bültenimizi geçen hafta Orta Asya ve Güney Kafkasya bölgelerinde yaşanan önemli gelişmelerin ana başlıkları ile açıyoruz.

İnterpol'ün Tacikistan İslam hareket partisinden bir başka adı kırmızı listesinden çıkarması,

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mir Ziyayev’in Tacikistan’ı ziyaret etmesi,

Rusya ve Tacikistan arasında ortak askeri tatbikat düzenlenmesi,

Rusya ve Kırgızistan ordularının ortak askeri tatbikatının Kırgızistan’ın kuzeyinde düzenlenmesi,

Kırgızistan’da üst düzey yetkililerin mal varlığının araştırılması yönünde adım atılması,

Tacikistan ve AB arasında işbirliği komisyonunun Brüksel’de bir oturum düzenlemesi,

Kazakistan Cumhurbaşkanı ve Güney Kore milli meclis başkanının Astana’da görüşmesi

Türkmenistan Cumhurbaşkanının oğlu Serdar Berdi Muhammedov’un bir kez daha parlamento seçimleri için aday olması,

Geçen hafta orta Asya ve Güney Kafkasya bölgelerinde yaşanan bazı önemli gelişmelerdi. Şimdi detaylar.

Geçen hafta interpol teşkilatı Tacikistan İslamî hareket partisinden bir başka üst düzey yetkilinin adını arananlar listesinden çıkardığını duyurdu.

İnterpol, Tacikistan İslamî hareket partisinin Hatlan eyaleti sorumlusu Kamereddin Afzali’nin adını arananlar listesinden sildiğini açıkladı. Afzali’nin avukatı interpol'ün kararı hakkında yaptığı değerlendirmede, interpol müvekkilinin dosyası tamamen siyasi bir dosya olduğu konusunda ikna olduğunu ve Tacikistan yönetiminin Afzali’yi terörle bağlantılı göstermek için sunduğu belgelerin mesnetsiz olduğuna karar verdiğini belirtti. Afzali 2015 yılından beri Tacikistan mahkemesinin talebi üzerine interpol'ün arananlar listesinde yer alıyordu.

Geçen hafta Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mir Ziyayev Tacikistan’ın başkente Duşanba’ya geldi ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman tarafından karşılandı. İki liderin müzakerelerinde siyasi, ticari, iktisai, yatırım, mali, ulaştırma ve iletişim, turizm, kültür, insani işler gibi başlıklar ve ayrıca bölgesel konular ele alındı. İki taraf ayrıca bazı sınır anlaşmazlıkları ve iki ülke arasında vize uygulamasının kaldırılması üzerinde anlaşmaya vardı.

Bu ziyaret sırasında ayrıca iki ülke arasında çeşitli alanlarda işbirliğini geliştirmeyi kapsayan 25 belge imzalandı.

Geçen hafta Tacikistan savunma bakanlığı sözcüsü Muhammed Aliyev, Tacik ve Rus askerlerin Hatlan eyaletinin tüm askeri sahalarını kapsayan ortak askeri tatbikat düzenlendiğini duyurdu.

Sözcü Aliyev bu tatbikata Tacikistin güvenlik güçleri ve milli ordu yedek askerleri Hatlan eyaletinin 25 kentinden ve yine Rusya’nın 201 üssünde konuşlanan askerler ve subaylar katıldığını belirtti. Tatbikatın yaklaşık 40 bin kişinin katılımı ile Lahur, Sembule, Mamirek, Harb Meydan ve Halkayar sahalarında düzenleniyor. Tacikistan savunma bakanlığı sözcüsü tatbikata bin kadar zırhlı araç, top ve 40 uçak da katıldığını belirtti.

Geçen hafta Kırgızistan ve Rusya askeri birliklerinin ortak askeri tatbikatı bu ülkelerin üst düzey yetkililerinin katılımı ile Kırgızistan’ın kuzeyinde düzenlendi. Tatbikatın son erdiğini açıklayan Kırgızistan ordusu basın servisi, Rusya ve Kırgızistan askeri birliklerinin katıldığı askeri tatbikat Kırgızistan’ın kuzeyinde ve iki günde düzenlendiğini ve iki ordunun gelişmiş kara ve hava teçhizatı kullanıldığını belirtti.

İki ülkenin askeri yetkililerinin açıkladığına göre tatbikatın amacı Rusya ve Kırgızistan askeri birlikleri arasında ortak komuta sistemi kurmak, bölgede barışı takviye etmek ve ayrıca askeri yetkililerin teamüllerini arttırmaktan ibaretti.

Geçen hafta Kırgızistan milli güvenlik konseyi sekreteri Damir Saginbayev bu ülkenin Cumhurbaşkanı Sorenbay Cinbeykov ile görüşmesinde konseyin yasama erkinin üst düzey yetkililerinin mal varlığını araştırma planından söz etti. Görüşmede Saginbayev milli güvenlik konseyinin devlet kurumlarında fesatla mücadele yönünde etkili uygulamalarına işaret ederek konseyin sekreterliği ve başsavcılığa 2016 ve 2017 yıllarında askıya alınan tüm dosyaların listesi sunulduğunu belirtti.

Kırgızistan milli güvenlik konseyi geçen 8 Şubat tarihinde düzenlediği oturumda devlet kurumlarında fesatla etkili mücadele amacıyla 45 adım atılması üzerinde mutabakata varıldı.

Geçen hafta Tacikistan ve AB ortak işbirliği komisyonu 6. Oturumunu Brüksel’de düzenledi. Oturumda Tacik heyete ekonomi ve ticareti kalkındırma Bakanı birinci yardımcısı Zekvi Emin Zevkizade başkanlık etti.

AB oturumun sonunda bir bildiri yayımlayarak taraflar AB ve Tacikistan ilişkilerinde esas kriterlerin demokratik reformlar ve insan haklarına uyulmasından ibaret olduğu konusunda hemfikir olduklarını belirtti.

AB temsilcilerine göre ifade özgürlüğü ve siyasi ve demokratik görüşlerin ifade edilmesi ülkelerin iktisadi istikrarına ve kalkınmasına yardımcı olur.

AB yayımladığı bildirinin bir başka bölümünde de önümüzdeki Mayıs ayında Duşanba’da terörle mücadele ve radikalizm ve şiddeti engelleme zemininde uluslararası bir konferansın düzenlenmesini olumlu karşıladı. Bildiride ayrıca son iki yılda artan baskıların yüzünden Tacik vatandaşların yabancı ülkelere göç sürecinde artış gözlendiği belirtildi.

Geçen hafta Kazakistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev, Güney Kore milli meclis Başkanı Chan Se Gion’la Astana’da görüştü.görüşmede iki ülke arasında ticari ve iktisadi ilişkilerin geliştirilmesi ele alındı.

Kazakistan Güney Kore ile dijital teknoloji, sanayileşme, sağlık ve parlamentolar arasındaki ilişkiler gibi alanlarda işbirliğini geliştirmek istiyor.

Geçen hafta Türkmenistan Cumhurbaşkanı Kurban Kulu Berdi Muhammedov’un oğlu Serdar Berdi Muhammedov bir kez daha bu ülkenin parlamento seçimlerinde aday oldu. Resmi raporlara göre milli meclisin 6. Dönemi için en az 30 kişi aday olduğu anlaşılıyor.

Türkmenistan’da 25 Mart tarihinde 284 aday 125 sandalye için rekabet edecek. Türkmen liderin oğlu Serdar Berdi Muhammedov, demokrat partiden ve Ahal eyaletinin Döşek seçim bölgesinden aday oluyor. Hali hazırda 36 yaşında olan Serdar Berdi Muhammedov, 5. Dönem milli mecliste yasama komisyonu başkanlığını yürütüyor.

Türkmenistan’dan resmi medya organlarından cumhurbaşkanının oğlu için “Halk çocuğu” tabiri kullanılıyor ve başta spor faaliyetleri olmak üzere ülkenin kalkınmasında etkili rol ifa ettiği belirtiliyor. Son yıllarda ise Serdar Berdi Muhammedov’un sosyal ve siyasi faaliyetleri büyük oranda arttığı gözleniyor.

Geçen hafta Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mir Ziyayev Tacikistan’ın başkenti Duşanba’ya geldi ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman tarafından karşılandı. İki liderin müzakerelerinde siyasi, ticari, iktisadi, yatırım, mali, ulaştırma ve iletişim, turizm, kültür, insani işler gibi başlıklar ve ayrıca bölgesel konular ele alındı. İki taraf ayrıca bazı sınır anlaşmazlıkları ve iki ülke arasında vize uygulamasının kaldırılması üzerinde anlaşmaya vardı.

Bu ziyaret sırasında ayrıca iki ülke arasında çeşitli alanlarda işbirliğini geliştirmeyi kapsayan 25 belge imzalandı.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mir Ziyayev’in bu ülkede Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Tacikistan’a yaptığı ilk ziyareti çeşitli açılardan değerlendirilebilir. Özellikle Mir Ziyayev bu ziyareti sırasında iki ülke arasında stratejik ortaklığın geliştirilmesine vurgu yaptı ve ikili ilişkilerin tüm alanlarda geliştirilmesini istedi. Gözlemciler Mir Ziyayev’in bu ziyaretini iki ülke arasındaki ilişkilerde bir dönüm noktası olarak değerlendiriyor. Özellikle Mir Ziyayev de ülkesinin önceliklerinden biri Tacikistan ile iktisadi ve ticari ilişkileri geliştirmek olduğunu belirtti.

Gerçekte bölgesel ve küresel kurumların çerçevesinde işbirliği, güvenlik ve istikrarın temin edilmesi, ortak sorunlar ve tehditlerle etkili mücadele edilmesi, Tacikistan ve Özbekistan’ın karşılıklı işbirliğine yönelmelerinin belli başlı sebepleridir. Ancak Taşkent ve Duşanba bağımsızlıktan sonraki yıllarda bu işbirliğini bir türlü gerçekleştirememişti. Belki de bu yüzden iki ülke arasında dostluk ve iyi komşuluk ilkelerine vurgu yapılması ve ortak sınır bölgesindeki anlaşmazlıklara son verilmesi Özbek liderin Tacikistan ziyaretinin önemli öncelikleriydi.

Bu konuda bir açıklama yapan Tacik uzman Nimetullah Mir Seyyidov, Özbekistan’dan Tacikistan’a bu ziyaretin 18 yıl gecikmesinin sebepleri bir yanan, Özbek liderin 9 – 10 Mart’ta Duşanba’ya gerçekleştirdiği ziyaret siyasi bir olayın ötesinde bir gelişme olduğunu belirtti. Mir Seyyidov bundan bir yıl öncesine kadar hayal bile edilemeyen bir gelişme de Mir Ziyayev’in Ragun santralinin inşaatına karşı çıkmaması, bilakis Taşkent yönetimi Tacikistan’da hidro elektrik tesislerinin gelişmesini istediği yönünde açıklama yapmasından ibaret olduğunu kaydetti.

Tacik uzman Mir Seyyidov’a göre Mir Ziyayev’in Tacikistan ziyareti sadece siyasi ve resmi ilişkiler bakımından getirisi olmadı ve aynı zamanda iki liderin arasında çok yakın ve özel bir ilişki kurulmasına yol açtı ki bu da iki millet ve iki devletin yakınlaşmasına katkısı olacaktır. Özellikle Mir Ziyayev ülkesinin dış politika önceliklerinden biri Tacikistan ile ilişkileri geliştirmek olduğunu vurguladı.