Hatırlanacağı üzere geçen bölümde diş ve ağız sağlığı konusunda İslam dininin bazı tavsiyelerini sizlere aktardık. Bugün de sohbetimizin devamında uygun dış fırçası ile ilgili bazı tavsiyelere değineceğiz.

Bir çok ağız sağlığı uzman ve doktor, uygun dış fırçasının seçilmesi gerektiğini tavsiye ediyor. Asr-i saadet döneminde Araplar dişlerinin sağlığı ve temizliği için misvak ağacını kullanıyorlardı.

Misvak ağacı çöl ve kurak bölgelerde yetişiyor. Bu yüzden Arabistan'ın özellikle Asir, Ebha ve Cizan bölgeleri, Yemen, Hindistan ve İran'ın bazı bölgelerinde yetişiyor. Misvak ağacı, nar ağacına benziyor ve tüm yıl boyunca yeşil kalıyor. Dalları yuvarlak ve yaprakları ise parlaktır. Kalem biçiminde olan dalların iç kısmı, düzenli bir şekilde yan yana olan selüloz elyaftan oluşuyor. Dalları kesilen ve iç kısmı yontulan bu ağaç, misvak adıyla insanlar tarafından diş temizleme malzemesi olarak kullanılır. Bu step bitkisi bol, iktisatlı, pratik olmakla birlikte, kokusu güzel, meyvesi yenebilen, dişleri beyazlatan, diş etleri ve dişlerin sağlığında etkili olan bir bitkidir.

Misvak ağacı (Persika Salvadora) dünyada en zengin flüorür kaynağıdır bu yüzden dişlerin çürümesini engellemekte önemli ölçüde etkilidir. Misvak ağacının güçlü anti-mikrobiyal bileşikleri ağızda mikroplar ve plakların yok olmasına, ağız kokusunun giderilmesine sebep oluyor. Misvak bitkisi başta bikarbonat  Kalsiyum başta olmak üzere çeşitli kalsiyom tuzları açısından zengin olması nedeni ile diş minesinin güçlenmesi ve çürüklerin önlenmesinde büyük katkısı vardır. Bitkinin içerdiği klorür, temizleyici rolü oynuyor, ayrıca dişlerin beyazlanmasını sağlarken, diş eti hastalıklarını da engelliyor. Misvak ağacındaki tanenler ve tanik asitleri de sahip oldukları anti-mikrobik etkisi nedeni ile dişlerin beyazlanmasına sebep olurken, diş etlerinin kanamasını engelleyerek ağız yaralarının iyileşmesine yardımcı oluyor.

Söz konusu bitki ile ilgili yapılan çeşitli araştırmalar, onun olumlu etkilerinin olduğunu gösteriyor. Rothami ve Mosadem’in (1987) yaptıkları araştırmada, misvak ağacını kullananlar arasında çürümeler, Periodontal hastalıklar, diş eti kanamaları ve plaketlerin oranının düştüğü görünüyor. Alvin ve Louise (1982)  bu konuda yaptıkları araştırmaları da misvak bitkisinin diş eti iltihaplarını (gingivitis) giderdiğini gösteriyor. 1991 yılında Eid ve Slim’in de araştırmaları misvak bitkisinin kullanılması sonucu plaketlerin birikmesini engellerken dişlerin sağlığında etkili olduğunu ortaya çıkardı.

 El-Katib ve çalıma arkadaşlarının Mekke ve Cidde kentlerinde 1991 yılında misvak ağacını kullanma oranı ve Tedavi İhtiyaçları için Topluluk Periodontal İndeks-CPITN (Community Periodontal Index for Treatment Needs) ile ilgili araştırmalarında, söz konusu toplumda dişlerde tedavi ihtiyacının diğer ülkelere nazaran çok daha düşük oranda olduğu, bunun ise misvak kullanma oranı ile bağlantılı olduğu ortaya çıktı. Bu arada el-Otabi ve çalışma ekibi de 2003 yılında günde 5 kez misvak kullananların normal diş fırçası kullananlara oranla, daha az diş çürümesi sorunu yaşadıklarını iddia ettiler.

Günümüzde tıp dünyasının önemle üzerinde durduğu diş sağlığı konusunda İslam peygamberi hz. Muhammed’in –saa- bundan 14 asır önce diş sağlığı ve misvak kullanma hakkındaki bir çok hadis ve rivayeti, İslam dininin diş ve ağız ve dolayısıyla vücut sağlığına verdiği önemi gösteriyor.

Bu arada dış fırçasının yanısıra diş ve ağız sağlığında kullanılan bir diğer malzeme hiç şüphesiz kürdandır.

Kürdan, belki de insanın dişlerini temizlemesi için kullandığı en eski alettir. Miladdan 2500 yıl önceye ait bir el yazması kitapta dişlerin temizlenmesi için kürdanın kullanıldığı yazılıyor. Bu kitapta “ kürdan, dişlerin arasına giren ve kalanları temizleyen özel bir bitkiden alınan bir çöptür" diye yazılıyor.

İslam peygamberi hz. Muhammed –saa- de ağzı kürdan ile temizlemeyi defalarca vurgulamış ve hz. Ali’ye –as- de “ Ey Ali, dişleri kürdan ile temizlemek, seni Allah melekleri arasında sevilen biri yapar, zira ilahi melekler, yemekten sonra kürdan kullanmayanların ağzından gelen kokudan rahatsız olurlar” şeklinde tavsiyede bulunur. Resulullah –saa- bir  başka hadiste de insanları kürdan kullanmaya teşvik ederek, bu hareketin bir nevi temizlik sayıldığını, temizliğin ise kişinin iman göstergesi olduğunu ve imamın da sahip olduğu kişi ile beraber cennete gireceğini buyuruyor.

İmam Muhammed Bagır’dan –as- da abdest alırken ağızını su ile çalkaladığı ve daha sonra ağzındaki suyu dışarı attığı nakledilir. İmam bağır –as- “Dişlerin arasında olan yemek kalıntıları ağzın kötü kokmasına, rengin sararmasına ve dizlerin (زانوها)zayıflamasına sebep olur” diye buyururdu.

Günümüzde yapılan araştırmalar Tanin içeren ağaçlardan kürdan yapılmaması gerektiğini ortaya çıkartmıştır, zira bu konu diş etlerinin tahrik olması ve iltihap kapmasına sebep olur. Örneğin yüksek oranda tanin içeren nar ağacının kürdan için kullanılması uygun değildir. Fakat kamış veya nar ağacından kürdan yapılmamasının bir başka sebebi de bu ağaçların çok sert olması ve diş etlerine zarar vermesi, yan yana iki diş arasında aşınmaya sebep olması olabilir. Yapılan araştırmalar birçok diş hastalığı ve periodontal sorunlarının yan yana olan iki diş arasından başladığını gösteriyor.

Ehlibeyt imamlarından hz. İmam Rıza –as- şöyle buyuruyor: Nar ağacı veya reyhan sapı ile dişlerinizin arasını temizlemeyin, zira bu ikisi cüzam (lepra) damarını harekete geçirir ve Resulullah –saa- hiçbir zaman hurma ve kamış ağacı ile dişlerini temizlemezdi”

İmam Cafer Sadık –as- da kamışla dişleri temizlememeyi, mecbur kalınırsa, kabuğunu temizlemeyi tavsiye ediyor./