İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei beyanatının bir bölümünde İranlı gençlerin bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında kaydettikleri göz kamaştıran ilerlemelerine işaret ederek şöyle konuştu:

Nükleer teknoloji çalışmaları başladığı gün, hatta bazı eski bilim adamları İranlı gençlerin bu teknolojide ilerleyeceklerine inanamıyordu, fakat nükleer teknoloji doruğa ulaştığında, aynı kişiler İranlı gençlerin istediğini ve başardığını itiraf ettiler.

Ekonomik büyümede önemli önem arzeden etkenlerden biri, gelişmiş teknolojilerden veya bir başka ifade ile batılıların tabiri ile startup dedikleri ve Türkçede “yeni girişim” olarak tanımlanan bilim temelli üretime sahip olmaktır. Bu konu  Kresman, Helpman, Agion ve Huit gibi büyük ekonomistlerce çeşitli modellerde beyan edilmiş ve yine bir çok pratik araştırma da bunu doğrulamıştır.

İktisadi işbirliği ve kalkınma örgütü OECD’nin tanımına göre startup veya bilim temelli ekonomi, bilim ve bilgi üretimi, dağıtımı ve uygulanması esasına göre şekillenen ve içinde yatırımın büyük bir bölümü yenilikçiliğe ve yeni icatlara tahsis edilen ve elde edilen teknolojiler yüksek şiddette tüketilen ve iş gücü yüksek eğitimli olan bir ekonomidir.

Bu tanımlamaya göre İran’da direniş ekonomisi çerçevesinde belirlenen siyasetlerin en önemli eksenlerinden biri startup ekonomisinin öncülüğüdür. Bu doğrultuda İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei ülkenin küresel konumunun geliştirilmesi ve bilim temelli ürünlerin ve hizmetlerin üretimde ve ihracatta payının artması ve bölgede bu ekonomide birinci sırada yer alınması, direniş ekonomisinin önemli hedeflerinden biri olarak tanımlamıştır.

Verilere göre startup ürünleri, güçlü ekonomilerin de aralarında bulunduğu OECD üyesi olan ülkelerde hızla gelişmekte ve bu ülkelerde yüksek teknolojilerle üretilen ürünler ve ihracatı şiddetle artmaktadır.

Startup ürünlerinin özelliklerinden ve potansiyellerinden biri bu tür ürünlerin büyük katma değeri olmasıdır. Bu yüzden bu tür ürünlerine üzerine yatırım yapmak ekonomide sürekli büyüme armağan eder.

Startup ürünleri geleneksel ürünlerin aksine yenilik ve yaratıcılık temeline dayanır ve bu yüzden yüksek eğitimli insan gücü rekabette meziyete vesile olan bir etkendir.

Bu yüzden İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei içinde bulunduğumuz hassas dönemden geçiş için en önemli zaruretin direniş ekonomisi ve startup ekonomisi temelinde iktisadi altyapıları takviye etme şeklinde ifade ediyor. Bu konu etüt ve araştırma merkezleri de özel bir hassasiyetle beyan ettikleri bir konudur. American Interprise düşünce merkezi bu bağlamda yayımladığı raporunda şöyle diyor: direniş ekonomisi İran ekonomisini yaptırımlara karşı korur.

Bilim ve üstün teknolojilerin temelinde üretmek gerçekte dinamik ve güçlü bir ekonomiye kavuşmanın ön şartı ve temel direklerinden biridir.

Cumhurbaşkanı bilim ve teknolojilerden sorumlu yardımcısı Sorena Settari Cenevre’de düzenlenen  BM kalkınma için bilim ve teknoloji komisyonunun 20. Oturumunda bilim, teknoloji ve yenilikçilik endekslerini açıklayarak İran petrol ekonomisinden startup ekonomisine geçmek istediğini belirtti.

İran bilim ve teknoloji Bakanı Mansur Golami de Tahran’da düzenlenen 31. Uluslararası Harezmi festivalinde şöyle konuştu: İran dünya nüfusunun yüzde birine sahip olduğu halde uluslararası makalelerin yüzde 1.9  kadarını üretti ve dünyada araştırmacıların en çok istinat ettiği makalelerin yüzde 2.9 kadarını da İranlı araştırmacıların makaleleri oluşturdu.

İstatistik verilere göre geçen sene İran’da startupların sayısı 3360’a ulaştı. Geçen sene açılan firmaların arasında en çok  gelişmiş makineler ve teçhizat alanında faaliyet yürüten firmalar ve ikinci sırada İBT  ve bilgisayar yazılımları alanında aktif olan firmalardı.

Öte yandan İran startupların başka alanlarında 113. sıradan 78. sıraya yükselirken bölgede ve İslam dünyasında da birinci sıraya yerleşti.

Scimago rütbelendirme sistemi sitesinde yer alan resmi verilere göre ise İran 2016 yılında deniz mühendisliği branşında da 6.sırayı elde etti ve bu sıralamada dünyada Avustralya, Almanya, İtalya ve Fransa’yı geride bıraktı.

İran’ın kaydettiği bu ilerleme, bilim ve teknoloji alanında gelişmede yeni bir döneme girdiğini gösteriyor. Bu gelişmenin temeli ise bilimsel ve teknolojik gelişme, uzman insan gücü yetiştirme ve startupların ileriye dönük hareketidir. İran bu alanda kök hücre, nano ve nükleer teknoloji gibi ülkenin ihtiyacı olan yeni bilim ve teknolojilerin üzerinde yatırım yapmıştır. Hali hazırda ise İranlı startuplar ürünlerini Irak, Özbekistan, Türkmenistan, Afganistan, Güney Kore ve Rusya’nın da aralarında bulunduğu 20’yi aşkın ülkeye ihraç ediyor. Dünyanın önemli bilimsel gelişme rasat merkezi olan Scopus sitesinde yer alan verilere göre, İran İslam Cumhuriyeti dünyada bilim üretme bakımından 16. Sırada yer alıyor.

Science dergisinin genel yayın yönetmeni bu konuda şöyle diyor:

Ben İran’ın bilimsel camiasını tanırım ve İran baskılarının altında katlandığı yaptırımlara rağmen İran’ın bilimsel camiası kısıtlamaların üstesinden gelmekte fevkalade bir yaratıcılık ve esneklik göstermiştir ve uluslararası ilmi camiada rekabet gücünü korumuştur.

Hali hazırda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin arasında bu alanda sıkı bir rekabet söz konusudur ve bilimsel üstünlük zorba devletlerin zayıf milletlerin üzerinde sulta kurma aracına dönüşmüştür. İran şimdi bilim, teknoloji ve yenilikçilik alanında yeni bir aşamaya gelmiş ve bu doğrultuda gerekli eğitim merkezleri, üniversiteler, teknoparklar gibi altyapıların geliştirilmesinde sürekli çaba harcamaktadır.

İran hava uzay bilimleri alanında bölgede birinci ve dünyada 11. sırada yer alıyor. İran nükleer teknoloji alanında da büyük adımlar attı ki bunu da İranlı nükleer bilimcilerin ve uzmanların sayesinde gerçekleştirdi.

İAEK Başkanı Ali Ekber Salihi geçen sene nükleer teknoloji milli gününün 11. Yıldönümünde rudotron hızlandırıcıyı kullanarak ilk sanayi ölçekli ışınlama merkezinin birinci ünitesi PET radyoaktif ilaç üretim merkezi ve uranyum madeni fabrikasının açılışında yaptığı konuşmada şöyle dedi: İran İslam Cumhuriyeti bu bilimden yararlanan Ortadoğu bölgesinin birinci ve dünyada dördüncü ülkedir.

İran İslam Cumhuriyeti İAEK’nun gözetlediği hedefleri doğrultusunda ayrıca fotonik ve kuantum teknolojileri araştırma merkezini açtı. Şimdi bilim adamları bu alanda istedikleri şekilde araştırma yapabiliyor.

İran İslam Cumhuriyeti’nin politikası geniş ve zengin petrol ve doğalgaz kaynaklarına rağmen doğal kaynaklara dayalı ekonomiden yenilikçilik ve verimlilik temelli ekonomiye doğru ilerlemektir. Bu doğrultuda İran’da bilim üretme ve yazılım hareketi İran milletinin bilimsel ilerlemesinin temelini oluşturmuş bulunuyor ve tüm sabotajlara ve tüm yaptırımlara karşın bilim ve teknoloji alanlarında büyük ilerlemeler kaydediyor.

Hali hazırda İran’da yaklaşık 100 araştırma merkezi kök hücre  ve kanser tedavisi ve benzeri hastalıkların tedavisi üzerinde çalışıyor. Geçen sene Vietnam’da düzenlenen  21. Asya teknoparklar konferansında İran startuplarından biri konferansın birincilik ödülünü kazandı.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei’nin İslamî nizamın amacını belirttiği üzere, İran İslam Cumhuriyeti gelişmiş, güçlü, onurlu, izzetli maneviyat ve iman dolu ve İslamî yeni medeniyetin bayraktarı olan bir ülkeye dönüşebilir ve İran’ın bağımlılığının tarihi balonunu patlatarak ve hisarını kırarak gerçek konumuna yerleşebilir.