Pars Today

İç kapasitelerden doğru biçimde yararlanarak uygun iktisadi büyümeyi ve sürdürülebilir kalkınmayı yakalamak, İran İslam Cumhuriyeti nizamının direniş ekonomisi çerçevesinde ulaşmak istediği genel hedeflerinden biridir.

Buna göre ülkenin tüm iktisadi kapasitelerinden ticari değeri yüksek olan ürünleri üretmek üzere yararlanmak için bazı programlar belirlenmiştir. Ancak bu programların uygulanması, bilim üretmeye bağlıdır. Bugünkü sohbetimizde bu konuya direniş ekonomisi açısından bakmak ve irdelemek istiyoruz.

Bilim ve teknolojilerin geliştirilmesi, direniş ekonomisi ve bilim temelli ekonominin başarılı olmasının olmazsa olmaz temellerinden biridir. İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei sürekli bilim temelli ekonominin gelişmesini ülkenin gelişmesi için gerekli olan tüm temel işlerin başında yer aldığını vurguluyor ve bunun ülkenin iktidarının temelini oluşturduğunu belirterek bilimsel ve teknolojik gücün siyasi, askeri, kültürel ve iktisadi gücün kaynağı olduğunu kaydediyor.

Bilim temelli ekonominin kökü ve temeli, servet üreten bilim üretmek ve üretilen bu bilimi satmaktır. Uluslararası standartlara göre her ülkenin bilim temelli ekonomisinin kapasitesi o ülkenin bilim temelli faaliyetlerde bulunabilecek seçkin uzmanlarının sayısına göre belirlenir. Genel hesaplarda bu sayının akademik eğitim alan insanların sayısının yüzde 5 kadarı olması gerektiği ifade edilir. 2050 yılında İran nüfusu şimdiki nüfusun tam iki katına çıkması tahmin edildiğine göre, İran’da akademik eğitim alan nüfusun sayısı da şimdiki on milyondan yirmi milyon yükselecek ve sonuçta bilim temelli faaliyetlerin uzman sayısı da bir milyon olacaktır

Öte yandan gelişmekte olan ülkelerden beyin göçü üzerine yapılan araştırmalarda her seçkin beyin üzerinde yapılan yatırımın değeri 50 milyon dolar olarak göz önünde bulunduruluyor. Bu sermaye ve yüzde beşlik verimlilik oranı bir arada gözetildiğinde, İran’da 2050 yılında bilim temelli faaliyetlerin ürettikleri ürünlerin değeri 2500 milyar dolara ulaşması gerekiyor.

Gerçekte bilim temelli ekonomi direniş ekonomisinin motoru ve iç ekonomiyi üretken hale getiren güçtür. Bu yüzden bilim temelli ekonomi için güçlü bir plan hazırlamak anahtar konumunda önem arzetmektedir. Bu zarurete göre, ülkenin teknoloji temelli faaliyetleri ve bu faaliyetleri yürüten seçkin bilim adamlarının desteklenmesi ve bu çerçevede bilimsel etkinliklerin ve festivallerin düzenlenmesi üzerinde durulan çalışmalardır.

Uluslararası yenilikçilik endeksi Gll’nin yayımladığı rapora göre İran İslam Cumhuriyeti bilim ve teknoloji çıktıları endeksi konusunda 18. Sırada yer alıyor. Hali hazırda İran’da bilim temelli firmalar yılda 500 milyon dolar ihracat yapıyor ve bu rakamı bir milyar dolara yükseltmek için ciddi bir çaba sarf ediyorlar.

Cumhurbaşkanı bilim ve teknolojiden sorumlu yardımcısı Sorena Settari ise Gll’nin 2017 yılı için yayımladığı en son raporu hakkında şöyle diyor: Bu rapor 127 ülkeyi değerlendirmiştir. Rapora göre İran İslam Cumhuriyeti gelişen sürecinin devamında son yıllarda üç basamak yükselmiş ve 2016 yılında 78. sıradan 2017 yılında 75. sıraya çıkmıştır

Uluslararası yenilikçlik endeksi Gll’nin 2017 yılı için yayımladığı rapora göre İran bilim ve teknoloji çıktıları endeksi ve yaratıcılık endeksi alanlarında sırasıyla 18 ve 10. sıralarda yer almıştır, ki bu da ülkenin genel sıralamasında uygun gelişme kaydettiğini ortaya koymaktadır.

Raporda insani sermaye ve araştırma ve kurumlar gibi endeksler de ele alınmış ve bu endekslerde de 3 ve 6 basamak yükselişten söz edilmiştir.

Uluslararası kurumların raporuna göre İran İslam Cumhuriyeti ortanın üstünde ortalama geliri olan 34 ülke arasında 16. sırada ve orta Asya ve güneybatı Asya bölgelerinde yer alan ülkelerin arasında da 9. sırada yer alıyor. Cumhurbaşkanı bilim ve teknolojiden sorumlu yardımcısı Sorena Settari, buna karşın ülkenin milli kapasitelerine ve yenilikçilik imkanlarına bakıldığında ekonominin bazı temel alanları ülkenin ilmi merkezleri, üniversiteleri, bilim temelli firmalarının insani ve ilmi açılardan gelişmelerine uygun olarak gelişmedikleri anlaşıldığını belirtiyor.

Buna göre iktisadi aktivistlerin bilim ve teknoloji ve yenilikçiliğe daha fazla ilgi göstermesi İran’ın gelişmeye devam etmesi ve dünya çapında yenilikçilik alanında rekabet edebilmesi için ciddi bir zaruret sayılır.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei geçtiğimiz aylarda ülkenin iki bin kadar genç bilim adamı ve seçkin yeteneklerini kabulünde ülke genelinde binlerce seçkin ve zeki gencin faaliyet yürütmeleri umut verici bir durum olduğunu ve aydın bir ufuk sergilediğini vurguladı.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei genç yeteneklerin ve bilim adamlarının geleceğe dönük doğru plan yapmak ve ülkenin bilimsel ilerlemesine ivme kazandırmak ve beşeri bilim sınırlarını genişletmekte etkili rol ifa edebileceklerini belirterek, karşılıklı teamül, nizam ve genç yeteneklerin iki yönlü ve karşılıklı etkileşimleri, insan gücü hazinesini titizlikle korumak ve doğru biçimde kullanmak, milli kimliği takviye etmek ve ülkenin genç yetenekleri arasında ülküleri geliştirmek birer zaruret olduğunu vurguladı.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei günümüzde düşmanların en önemli çabaları ülkeden yanlış ve menfi bir imaj yaratmak ve halkı ülkenin geleceği hakkında karamsarlığa sürüklemek olduğunu, düşmanlar bunu gündemlerine aldıklarını, fakat ilahi inayet sayesinde ülkenin gerçek imajı düşmanların sunmak istedikleri yalan yanlış imajın tam karşı noktasında geliştiğini vurguladı.

Her halükarda İran İslam Cumhuriyeti kırk yıllık ömrü boyunca sürekli düşmanların dayatılan sekiz yıllık savaş, iktisadi baskı ve savaş ve benzeri bir çok büyük komplosu ile mücadele ederek hepsinden başı dik çıkmayı başardı.