Bültenimizi geçen hafta İran’la ilgili önemli gelişmelerin ana başlıkları ile açıyoruz.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei’nin üç erk başkanları ile görüşmesinde beyanatı,

Amerika’nın İran’a dayattığı yaptırımlarla ilgili gelişmeler,

Uluslararası adalet divanının İran lehine karar almasının yankıları,

3. Avrasya Meclis Başkanları zirvesi ve İslami Şura Meclisi Başkanı Laricani’nin zirvede konuşması,

İBT Bakanı Cehrumi’nin bölgede İBT ortak pazarı kurulmasıyla ilgili önerisi,

İran kafilesinin 2018 Asya Paralimpik Oyunları’nda başarıları,

Geçen hafta İran’ın bazı önemli gelişmeleriydi.

“Ülkede halledilemeyecek hiç bir sorun ve çıkmaz yoktur”. Bu cümle, İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei’nin geçen Çarşamba günü üç erkin Başkanları görüşmesinde vurguladığı bir konuydu.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei geçen Çarşamba günü üç erkin Başkanlarını kabulünde önemli tavsiyelerde bulundu.

Ayetullah Hamanei’nin Çarşamba günü üç erkin başkanları ile görüşmesi 2.5 saat sürdü.

Ayetullah Hamanei görüşmede iktisadi sorunları ülke ekonomisinin yapısal ve iç sorunları ve Amerika’nın zalimane yaptırımlarından kaynaklanan sorunlar olmak üzere ikiye ayırarak şöyle buyurdu: bu iki bölümde yer alan sorunların her birinin çözümünde akılcı tedbirleri alın, öyle ki sonuçları halkın yaşamından bir düğümü çözsün ve düşmanı yaptırımların etkisi konusunda hüsrana uğratsın.

Görüşmede ülkenin iktisadi sorunlarına değinen İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei, bu sorunların çözümü için cihatçı emek harcamak gerektiğini, zira iktisadi sorunların halkı zor durumda bıraktığını belirtti.

Ayetullah Hamanei, bankacılık sistemi, istihdam ve enflasyon gibi iktisadi sorunların çözümü için üç erkin başkanlarına ciddi kararlar almalarını tavsiye etti.

İran İslam Cumhuriyeti nizamı sekiz yıllık dayatılan savaşta düşmanların geniş cephesine karşı gücünü ispat etti ve her türlü sorunun üstesinden gelmeyi başardı. İran milleti İslam inkılabının kırk yıllık ömründe bir çok kez düşmanların komplolarına karşı durdu ve bu komploları etkisiz hale getirdi. İran milleti düşman komplolarına karşı asla zafiyet hissetmediğini ve geri adım atmadığını defalarca ispat etti. Ayetullah Hamanei’nin tabiri ile bugün yine İslamî nizam düşmanların çok yönlü iktisadi savaşı ile karşı karşıyadır ve bu savaş bir odadan ve büyük bir dikkatle yürütülmektedir.

Amerika Başkanı Donald Trump 8 Mayıs 2018’de İran’a karşı bazı mesnetsiz iddiaları tekrarlayarak Bercam nükleer anlaşmasından çekildiğini ve nükleer yaptırımları yeniden uygulayacağını açıkladı. Trump daha sonra 6 Temmuz 2018’de bir kararı imzalayarak İran’a ilk yaptırım paketini dayattı. Şimdi ise Trump’ın Kasım ayında ikinci yaptırım paketini dayatması bekleniyor. Ancak Amerika kendi içinde bir çok iktisadi sorunla karşı karşıya geldiği anlaşılıyor.

Ekonomi uzmanı Muhammed Hoşçehre soğuk savaş yıllarında çeşitli ülkelerin döviz stoklarının yüzde 60 ila 70 kadarı doların stoklanması şeklinde gerçekleştiğini belirterek şöyle diyor: Doların hakimiyet meselesi Japonya ve Çin gibi ülkelerin yeni iktisadi devler olarak ortaya çıktığı güne kadar devam etti, ancak zamanla ABD ekonomisi gerilemeye başladı, öyle ki hali hazırda Amerika’nın dünyanın üretiminde payı yüzde 18’e düştü ve yine ticarette payı da yüzde 40’ın altına geriledi.

Bugün dolar mahiyet itibarı ile krize sürüklenerek çok kırılgan hale geldiğinin altını çizen ekonomi uzmanı Hoşçehre şöyle devam ediyor: neo klasik ekonominin uzmanları, bu ekonominin ilkelerini yeniden gözden geçirmek gerektiğini belirtiyor, zira Amerika’nın gayri safi milli hasılası basılan dolarlarla uyum arzetmiyor ve bu mesele, doların kırılgan hale gelmiş olmasından başka sonucu olamayacağı açıkça ortadadır.

Amerikalı gazeteci yazar David İgnatius ise ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a karşı izlediği stratejisi hakkında şöyle diyor: Trump’ın programı ve planı, İran ekonomisini bu ülke yardım talep edecek noktaya kadar bastırmak ve ardından nükleer anlaşmadan daha büyük bir anlaşmaya varmak üzere bölge meseleleri hakkında müzakere ettirmek istiyor. Bu anlaşma Trump’ın büyük bir başarı iddiasında bulunacak şekilde olması gerekiyor.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei geçtiğimiz günlerde Tahran’da yüz binlerce gönüllü seferberin katıldığı mitingde yaptığı konuşmada şöyle buyurdu: vatanın büyük evlatları ve İran milleti düşmanın son silahı yani yaptırımları boşa çıkararak Amerika’ya yeni bir tokat atacaktır ve inşaallah böyle olacaktır.

Ayetullah Hamanei geçen gün üç erkin başkanları ile görüşmesinde de üç erkin ve devlet erkanlarının birlikteliğine vurgu yaparak halkın ve yetkililerin iradesi ve gençlerin sınırsız kapasitelerinin seferber edilmesi ve ülkenin tüm kaynaklarının harekete geçirilmesi ile iç sorunlar ve dayatılan sorunların tümü çözümleneceğini vurguladı.

Amerika yönetimi Bercam nükleer anlaşmasından çekilerek nükleer yaptırımları yeniden uygulamasının ardından Tahran yönetimi ikinci kez konuyu uluslararası adalet divanına taşımıştı.

Uluslararası adalet divanı 3 Ekim 2018’de İran’ın Amerika’ya karşı açtığı davaya bakma salahiyetini onaylayarak Amerika’dan dava ile ilgili nihai karar verilinceye kadar İran’a insani ve havacılık alanlarında dayattığı yaptırımları askıya almasını istedi. Ancak Amerika yönetimi bu konuda bozguna uğrayınca İran ile 1955 yılında imzaladığı dostluk anlaşmasından çekileceğini açıkladı.

Dışişleri Bakanı Yardımcısı Golam Hüseyin Dehgani, uluslararası adalet divanının elzem getiren İran lehine verdiği kararı ve ABD Başkanı Donald Trump’ın dostluk anlaşmasından çekilme tehdidi hakkında yaptığı açıklamada, Amerika yönetimi mahkemenin elzem getiren kararına uymadığı takdirde gerekli tedbirlerin alındığını açıkladı.

Geçen hafta İran İslam Cumhuriyeti uluslararası hukuk merkezi Başkanı Muhsin Muhebbi de Roma temyiz mahkemesinin İran lehine karar verdiğini açıkladı. Söz konusu mahkeme Amerikalı yetkililerin İran merkez bankasına ait 5 milyar dolar mal varlığına el koyma talebini reddetti.

Konu hakkında bir açıklama yapan Muhebbi, İtalya’da Roma mahkemesi Haziran 2018’de bazı Amerikalıların talebi üzerine gündeme getirilen talep üzerine geçici olarak İran merkez bankasının mal varlığına el konması yönünde karar aldığını, ancak bu kararı şimdi temyiz mahkemesi tarafından iptal edildiğini belirtti.

Geçen hafta 3. Avrasya Meclis Başkanları zirvesi 17 Asya ve Avrupa ülkesinden meclis başkanları ve parlamenter heyetlerin katılımı ile Türkiye’nin Antalya kentinde düzenlendi.

Zirvede İran İslam Cumhuriyeti’nin İslami Şura Meclisi Başkanı Ali Laricani temsil etti. Zirvede bir konuşma yapan Laricani, Amerika yönetiminin uluslararası meselelere yönelik tek yanlı politikalarını eleştirdi. Laricani Amerika’nın bencil ve emperyalistçe bakışı Nazi edebiyatı ile bütünleştiğini ve stratejik kuruntuların ürünü olduğunu, ancak tarihin de şahadet ettiğine göre bu tür bir yaklaşımın sonucu uluslararası istikrarsızlık ve güvensizlik ve kaosun yaygınlaşması ve uluslararası barış ve güvenliğin tehdit altına girmesinden başka bir şey olmayacağını vurguladı.

İslami Şura Meclisi Başkanı Ali Laricani konuşmasında, bugün uluslararası serbest ticaret yolunda engel çıkaran ve iktisadi işbirliği durumlarını yaptırımla sabote eden devletler uluslararası istikrar ve güvenliğin bozulmasından sorumlu olduklarını ifade etti.

Amerika’nın bölgeye yönelik yıkıcı politikalarını eleştiren Laricani, Washington’un politikası bölgede suni korkuları yaratmaktan ibaret olduğunu ve bunu da bazı bölge ülkelerine karşı aşağılayıcı bir bakış ve ucuz bir edebiyat kullanarak yaptığını ve bazen de amacı haraç kesmekten başka bir şey olmayan bölgesel yeni güvenlik tertibatından dem vurduklarını kaydetti.

Geçen hafta bilim, araştırma ve teknoloji Bakanı Mansur Golami, 15. Kiyoto bilim ve teknoloji zirvesine katılmak üzere Tokyo’ya gitti. Bakan Golami zirvede İran İslam Cumhuriyeti’nin başta beşeri ve tarım faaliyetlerinden kaynaklanan toz bulutları ve yağışların azalması ve zamanının değişmesi, küresel ısınma ve su kaynaklarının azalması olmak üzere iklim değişikliği ile ilgili görüşünü beyan etti.

Bakan Golami konuşmasında iklim değişikliği ile mücadelede bölgesel ve küresel bilimsel işbirliği, deneyimlerin alış verişi, doğa dostu yöntemlere başvurulması gibi yöntemlere işaret etti.

Bilim, araştırma ve teknoloji Bakanı Golami zirvenin kulisinde Japonya eğitim, kültür, spor, bilim ve teknoloji Bakanı Masahiko Shibayama ile bir görüşme gerçekleştirdi.

Görüşmede Japon Bakan Shibayama İran İslam Cumhuriyeti’nin Ortadoğu bölgesi başta olmak üzere uluslararası alanda bilimsel ilişkilerin geliştirilmesinde konumuna işaret ederek, Japonya yönetimi 2020 yılına kadar 300 bin yabancı öğrenci alacağını, İran bu bağlamda Japonya’nın ilgi duyduğu ülkelerden biri olduğunu belirtti.

İki Bakan görüşmede iki ülke arasında akademik işbirliği ve öğrencilerin ve hocaların karşılıklı ziyaretleri gibi konuları ele aldı.

Geçen hafta İran’ın İletişim ve Bilgi Teknolojileri İBT Bakanı Muhammed Cevad Azeri Cehrumi, Türkmenistan’da düzenlenen bağımsız devletler topluluğu Bakanlar zirvesinin kulisinde Rus mevkidaşı Konstantin Noskov’la görüşmesinde 1.5 milyar nüfuslu bir bölgede İBT pazarı kurulmasını önerdi.

Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta ve bağımsız devletler topluluğu Bakanlar zirvesinin kulisinde gerçekleşen görüşmede Bakan Cehrumi, bu pazarı İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Türkiye, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Hindistan arasında ve milli para birimleri temelinde kurulabileceğini ifade etti.

Bağımsız devletler topluluğu İBT Bakanları Birliği RCC bölgesel bir birlik sayılır. Bu birlik Rusya, Beyaz Rusya, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Moldavya, Ermenistan ve Tacikistan’dan oluşan bağımsız devletler topluluğu CIS tarafından kuruldu. Türkmenistan ise bu birliğin gözlemci üyesidir.

Geçen hafta 2018 Asya Paralimpik Oyunları’ndan iyi haberler gelmeye devam etti. İran kafilesi rekabetlerin altıncı gününün sonunda 135 madalya ile üçüncü sırayı korudu.

3. Asya Paralimpik Oyunları  6 ila 13 Ekim 2018 tarihleri arasında 41 ülkeden 18 branşta rekabet eden 2880 sporcunun katılımı ile düzenleniyor. İran İslam Cumhuriyeti 209 sporcu ile 13 dalda Cakarta’da düzenlenen bu oyunlarda rekabet ediyor.

Geçen hafta ayrıca Arjantin’de başlayan 3. Gençler olimpiyat oyunlarına da İran İslam Cumhuriyeti 49 sporcu ile katıldı. İran kafilesi bu oyunlarda da Cuma gününe kadar 5 altın ve 1 gümüş madalya kazandı.

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei geçenlerde Asya Olimpiyat Oyunları’nda madalya kazanan sporcularla görüşmesinde İranlı sporcuların uluslararası rekabetlerde başarıları küresel istikbarı öfkelendirdiğini belirtmişti.