Bültenimizi geçen hafta Orta Asya ve Güney Kafkasya bölgelerinde yaşanan önemli gelişmelerin ana başlıkları ile açıyoruz.

Türkiye’de Arabistanlı muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Arabistan’ın İstanbul konsolosluğuna girdikten sonra şaibeli bir şekilde kaybolması ve kendisinden hiç bir haber alınamaması,

3. Avrasya Meclis Başkanları zirvesinin Antalya kentinde düzenlenmesi,

HDP’den Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlerine tepkisi,

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Amerika’nın Mckinsey danışmanlık firmasından istişare alınmasını yasaklaması,

Azerbaycan Cumhuriyeti ile Çin arasında Hazar denizinde petrol arama üzerine anlaşma imzalanması,

Kazakistan lideri Nazarbayev’in Özbekistan’la işbirliğini geliştirme vurgusu,

Geçen hafta orta Asya ve Kuzey Kafkasya bölgelerinin bazı önemli gelişmeleriydi.

Geçen hafta Türkiye ve dünya medyası Arabistanlı muhalif gazeteci yazar Cemal Kaşıkçı’nın kaybolma olayını konuştu. Cemal Kaşıkçı geçen hafta Suudi Arabistan’ın İstanbul konsolosluğuna girdikten sonra sırra kadem bastı. Olay Türkiye, bölge ve dünya medyasında geniş yankı uyandırdı.

Şimdiye kadar ve Kaşıkçı’nın ortadan kaybolmasından sonra olay hakkında çelişkili haberler yayımlanmaya başladı. Suudi Arabistan’ın Türkiye büyükelçiliği Cemal Kaşıkçı’nın varlığını inkar ederken, Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice, bir haber sitesine verdiği özel mülakatta, nişanlısı Cemal Kaşıkçı 2 Ekim Salı gönü öğle saatlerinde Suudi Arabistan’ın İstanbul konsolosluğuna girdiğini ve şimdiye kadar bu binadan dışarı çıkmadığını belirtti.

Arabistanlı muhalifler Suud elebaşıları büyük bir ihtimalle Cemal Kaşıkçı’yı kaçırdığını belirtiyor. Zira Kaşıkçı son zamanlarda sürekli Suud hanedanının izlediği politikaları eleştiriyordu.

Cemal Kaşıkçı Suudi Arabistan’da muhaliflerin veliaht prensi Muhammed bin Salman’ın talimatı üzerine tutuklanmaya başlamadan önce bu ülkeyi terk etmişti.

Şimdi ise bu maceranın bazı boyutları aydınlandıktan sonra İstanbul başsavcılığı bu dosyayı ele aldıklarını ve olay hakkında araştırmaya başladıklarını açıkladı. İstanbul başsavcılığı Arabistanlı muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da Arabistan konsolosluğuna girdikten sonra kaybolma olayını soruşturmak üzere bir savcı ve bir müfettiş görevlendirildiğini belirtti.

Şimdilik İstanbul başsavcılığının olayla ilgili resmi raporu yayımlanmadı, ancak Cemal Kaşıkçı’nın ortalıktan kaybolma olayının yankıları devam etti, öyle ki hatta Washington’da bazı politikacılar Suud rejiminin Kaşıkçı’nın muhtemel cinayetinde eli bulunduğu takdirde Suudi Arabistan’la ilişkilerin yeniden gözden geçirilmesini dile getirmeye başladı.

Geçen hafta 3. Avrasya Meclis Başkanları zirvesi geçen Salı günü Türkiye’nin Antalya kentinde düzenlendi. Zirveye Avrupa ve Asya kıtalarından 40 ülkenin Meclis başkanları ve parlamenter heyetleri katıldı.

Üç gün süren zirve yayımladığı sonuç bildirisi ile çalışmalarını noktaladı.

3. Avrasya Meclis Başkanları zirvesinin sonuç bildirisinde üye ülkeler çevrenin korunması, sürdürülebilir kalkınma ve iktisadi işbirliğini geliştirme gibi konulara vurgu yapıldı.

İslami Şura Meclisi Ali Laricani Türkiye’ye gerçekleştirdiği iki günlük ziyaretinin sonunda Çarşamba günü sabah saatlerinde yurda geri döndü.

Laricani zirvede yaptığı konuşmadan başka, zirvenin kulisinde Sırbistan, Irak, Kazakistan ve Katar Meclis Başkanları ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi.

Geçen hafta Türkiye’de yaşanan bir başka gelişme, halkların demokratik partisi HDP sözcüsü Ayhan Bilgen’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sözlerine gösterdiği tepkiydi. Sözcü Bilgen Erdoğan’ın siyasi muhalif partilerin hakkında sarfettiği sözleri bir nevi yenilgiyi itiraf etmek niteledi. Twitter hesabında Erdoğan’ın sözlerine tepki gösteren sözcü Bilgen şu ifadelere yer verdi: Ne zaman HDP’ye yönelik suçlamalar ilgi görmezse bu partiye karı tehditler başlıyor.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçenlerde 2019 yerel seçimlere değindiği konuşmasında halkların demokratik partisi HDP’yi dolaylı bir şekilde tehdit ederek şöyle demişti: Eğer sandıktan PKK ile bağlantılı olan adayların adı çıkarsa hiç bekletmeksizin adları silinecektir.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan şimdiye kadar bir çok kez HDP’yi PKK ile bağlantılı olmakla suçladı.

Yine Türkiye’de bir başka gelişmede, Ankara yönetimine yöneltilen eleştirilerin şiddetlenmesi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tepkiye zorladı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, muhalefet kanadının AKP iktidarının Amerikalı Mckinsey firmasından istişare alma kararını eleştirmeye devam etmeleri yüzünden kabine üyelerine bu firmadan istişare almamaları yönünde talimat verdi. Erdoğan Türkiye genelinde kabine üyelerinin Amerikalı bir firmadan istişare almasına yönelik yükselen itirazların ardından artık Mckinsey firmasından istişare almaya ihtiyaçları olmadığını, Türkiye yönetimi kendi sorunlarını çözebilecek güce sahip olduğunu kaydetti.

Geçen hafta Azerbaycan Cumhuriyeti’nin petrol firması ile Çin petrol firmasına bağlı BGP Inc firması Bakü’de Hazar denizinde petrol aramaya yönelik jeolojik araştırma yapmak üzere ortak bir birimin kurulmasını öngören bir anlaşma imzaladı. Söz konusu anlaşmayı Azerbaycan Cumhuriyeti’ni temsilen bu ülkenin petrol firması SOCAR Başkanı Ronak Abdullayev ve Çin’i temsilen de BGP Inc firması Başkanı Gou Liang imzaladı. İmzalanan anlaşmaya göre söz konusu ortak birim, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Hazar denizinde jeolojik araştırma çalışmasını yürütecek.

Ve son olarak geçen hafta Kazakistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev Özbekistan cumhuriyetinin işbirliği ile orta Asya bölgesinde uluslararası ticaret bölgesi kurulmasını ve ayrıca ticari ilişkilerin geliştirilmesini istedi.

Kazakistan’ın Türkistan eyaletinde düzenlenen ve ticari ve iktisadi kalkınmayı konu alan bir oturumda konuşan Kazak lider Nur Sultan Nazarbayev, Astana yönetimi Özbekistan’la 2020 yılına kadar ikili ticaret hacmini yılda 5 milyar dolar seviyesine yükseltebilecek potansiyele sahip olduğunu belirtti. Kazak lider Nazarbayev ayrıca, Astana yönetimi Türkistan eyaletinde Özbekistan’la birlikte uluslararası ticaret bölgesini kurmayı ve bu bölgede uluslararası yeni bir güzergah oluşturmayı ele aldığını ifade etti.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev bundan önce de bağımsız devletler topluluğuna üye ülkelerin arasında ticaret yolundaki engellerin ortadan kaldırılmasını istemişti.

Hali hazırda Kazakistan  Özbekistan’ın en büyük ticari ve iktisadi ortaklarından biri sayılıyor. İki ülke arasında ikili ticaret hacmi 2017 yılında 2 milyar dolar seviyesine ulaştı.