Bültenimizi geçen hafta Orta Asya ve Güney Kafkasya bölgelerinde yaşanan önemli gelişmelerin ana başlıkları ile açıyoruz.

Azerbaycan Cumhuriyeti ve Özbekistan arasında askeri işbirliği anlaşmasının imzalanması,

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın istifa etmesi,

Kırgızistan’da Cengiz Aydar Beykov’un Dışişleri Bakanı olarak atanması,

Tacikistan ve Özbekistan’dan iktisadi işbirliğine vurgu

Tacikistan’ın başkenti Duşanba’da 8. Uluslararası Didar film festivali çalışmalarına başlaması,

Geçen hafta orta Asya ve Kuzey Kafkasya bölgelerinin bazı önemli gelişmeleriydi.

Geçen hafta Azerbaycan Cumhuriyeti ve Özbekistan savunma bakanları Zakir Hasanov ve Abdusselam Azizov, bağımsız devletler topluluğuna üye ülkelerin savunma bakanları konseyi zirvesinin kulisinde iki ülke arasında gelecek miladi yılda askeri işbirliği belgesini imzaladı.

Anlaşmada, Özbekistan ordusunun askeri uzmanları Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ev sahipliğinde düzenlenecek askeri tatbikata gözlemci olarak katılmaları öngörülüyor.

Azerbaycan Cumhuriyeti ile Özbekistan arasında askeri işbirliği anlaşması imzalanması Bakü yönetimi için büyük önem arzediyor. Azerbaycan Cumhuriyeti Ermenistan’da dağlık Kabağ bölgesinin mülkiyeti hakkında anlaşmazlık yaşaması ve Ermenistan ordusu Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının yüzde 20 kadarını işgal altında tutuyor olması yüzünden Bakü yönetimi için müttefik sayısını arttırması büyük önem arzediyor.

Hali hazırda Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında yeni bir savaş her an başlayabilir. Bu yüzden Azerbaycan Cumhuriyeti için Özbekistan’la askeri işbirliği belgesi imzalaması bir nevi bölgede müttefik sayısını arttırma anlamına geliyor. Ancak Özbekistan, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yaşadığı sorun gibi sorunları bulunmuyor. Gerçekte Özbekistan’ın komşuları ile ihtilafları savaşa yol açabilecek düzeyde değildir. Bu yüzden söz konusu askeri işbirliği belgesi en çok Azerbaycan Cumhuriyeti’nin işine yaradığı anlaşılıyor.

Geçen hafta Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan kameralarına karşısına çıkarak görevinden istifa ettiğini açıkladı.

Ermeni Başbakan Paşinyan’ın istifa etmekten amaçı, milli meclisin feshedilmesine zemin hazırlamak ve erken seçime gitmektir. Paşinyan Ermenistan milli meclisinde muhaliflerini ortadan kaldırmaya çalışıyor. Paşinyan, milli meclisin şimdiki yapısı Ermenistan’ın şimdiki siyasi gerçeklerini yansıtmadığını belirtiyor.

Ermenistan’da erken seçime, ancak milli meclis yeni bir Başbakan atamadığı takdirde gidilebiliyor. Bu arada Paşinyan’ın istifa etmeden önce muhaliflerini başbakanlığa yeni bir aday göstermemeleri konusunda ikna ettiği anlaşılıyor.

Görünen o ki Paşinyan Ermenistan milli meclisinde tüm muhaliflerini silmek ve meclise kendisine destek verecek genç ve yeni milletvekillerini getirmek istiyor. Bir başka ifade ile Paşinyan, tamamen onun sözünden çıkmayacak bir meclis kurmak istiyor.

Ermeni uzmanlar ise milli meclise tamamen Paşinyan’ın sözünden çıkmayan yeni milletvekillerinin girmesi de Ermenistan’ın şimdiki siyasi gerçeklerini temsil etmeyeceğini belirtiyor. Gerçekte Ermenistan’da hangi hükümet işbaşına gelirse gelsin, toplumun bir bölümü bu hükümetten hoşnut olacağı gibi bir bölümü de hoşnut olmayacaktır.

Bu arada Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın istifa kararı Ermenistan toplumunda farklı tepkilere yol açtığı gözleniyor. Bazı Ermeni uzmanlar Başbakan Paşinyan’ın seçimlerden iki ay önce istifa etmesi büyük risk taşıdığını ve ülkeyi yeni bir krizle karşı karşıya getirebileceğine inanıyor.

Geçen hafta Kırgızistan’da Cengiz Aydar Beykov bu ülkenin yeni Dışişleri Bakanı oldu. Geçen hafta Kırgızistan milli meclisi bu ülkenin Japonya büyükelçisi olan Cengiz Aydar Beykov’u 101 olumlu oyla yeni Dışişleri Bakanı olarak seçti. Kırgızistan’ın Dışişleri eski Bakanı Arlan Abdullayev altı yıl bu görevi yürüttükten sonra görevinden istifa etti.

Cingiz Aydar Beykov, Kırgızistan Dışişleri Bakanlığı’nda mesleki hayatına 2000 yılında ve bu ülkenin Özbekistan ve Türkmenistan büyükelçiliklerinde başladı. Aydar Beykov 2011 ila 2016 yılları arasında da Kırgızistan milli meclisi uluslararası ilişkiler bölümünde çalıştı.

Kırgızistan’ın Dışişleri eski Bakanı Arlan Abdullayev’in istifasının ardından bu ülkenin Güney Kore büyükelçisi Kılıç Beyk Sultan da Dışişleri Bakanlığı’nda yolsuzlukları ifşa ettiği için görevden alındı. Kılıç Beyk Sultan, görevden alındığını öğrendikten sonra sosyal paylaşım sitelerinde yaptığı açıklamada, Seul yönetiminden siyasi sığınma talebinde bulunduğunu belirtti. Kırgız elçi Güney Kore’de düzenlediği basın toplantısında Dışişleri Bakanlığı’nda çeşitli yolsuzlukları ve Bişkek yönetiminde bazı yetkililerin devletin bütçesinden özel seyahatleri için yararlandıklarını ifşa etmişti. Kırgız elçi ayrıca facebook sayfasına düştüğü notta da Kırgızistan milli güvenlik konseyinin suçlamaları tamamen göstermelik olduğunu ve bir yargı dosyası açılmadan önce titiz tahkikat yapılması gerektiğini, üstelik tüm bu faaliyetler ve uygulamaların Cumhurbaşkanının doğrudan talimatı ile gerçekleştirildiğini belirtti.

Gerçek şu ki başta Kırgızistan olmak üzere orta Asya ve Kafkasya cumhuriyetlerinde devlet kurumlarında mali fesat geniş çapta ve yaygın bir şekilde devam ediyor. Bu ülkelerin liderleri ise ya bu sosyal ve kültürel sorunu kabullenmek zorunda kalıyor, ya da başında bulundukları ülkenin kalkınması yolunda en ciddi engel olan bu sorunu çözmek için hiç bir etkili yol bulamadıklarını itiraf etmek zorunda kalıyor.

Bu çerçevede Bişkek yönetiminde de bazı değişikliklerin yapılması kaçınılmaz görünüyor. Kuşkusuz bu gerçek önümdeki günlerde ve aylarda Kırgızistan devlet kurumlarında bir çoklarını etkileyecektir.

Geçen hafta Tacikistan ve Özbekistan Başbakanları Kahir Resulzade ve Abdullah Arifov, iki ülke arasında ticari ve iktisadi işbirliğini geliştirmeye vurgu yaptılar.

Tacikistan ve Özbekistan Başbakanları Kahir Resulzade ve Abdullah Arifov Şanghay işbirliği teşkilatı ŞİT’e üye ülkelerin 17. Liderler zirvesinin kulisinde bir araya gelerek ikili ilişkileri ve bölgenin önemli meselelerini ele aldılar.

Tacikistan ve Özbekistan arasında ikil işbirliği aynı zamanda bölge milletleri için de önem arzeden bir konudur. Gerçekte her ne kadar orta Asya cumhuriyetlerinin devlet adamları arasında dostluk bağları güçlü olursa, bu bölgede yaşayan milletler de bir o kadar huzur içinde yaşayacaktır. Bu arada çeşitli sebeplerden ötürü sınır anlaşmazlıkları yaşayan iki ülke için bu tür görüşmelerin ve ikili ilişkilerin takviye edilmesi Duşanba ve Taşkent yönetimlerini birbirine daha da yakınlaştıracağı anlaşılıyor. Tacikistan ve Özbekistan ŞİT ve EKO ve İİT gibi kurumlara üye ülkelerdir ve bu yüzden aralarındaki ilişkilerin gelişmesi bölgesel ve uluslararası kurumların da takviye olmasına vesile olacaktır.

Geçen hafta 8. Uluslararası Didar film festivali, Tacikistan’ın başkenti Duşanba’da düzenlendi.

8. Uluslararası Didar film festivaline aralarında İran İslam Cumhuriyeti’nin de bulunduğu bir çok ülkeden 70 eser ekranlarda seyircileri ile buluşuyor. 16 Ekim Salı günü başlayan festival 19 Ekim’de sona eriyor.

Festivale İran İslam Cumhuriyeti’nden başka Afganistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan Cumhuriyeti, Moğolistan, Rusya, Hindistan ve diğer bazı ülkeler katılıyor.

Kuşkusuz İranlı yapımcıları 8. Uluslararası Didar film festivaline katılması Duşanba kentinde düzenlenen bu festivalin itibarını arttıran bir konudur. İranlı yapımcılar Oscar ve diğer bir çok uluslararası film festivallerinde katılarak ödül kazanmış yapımcılardır. Bu yüzden İran sinemasının bu festivale katılması Tacikistan başta olmak üzere katılımcı ülkelerin yapımcılarının deneyimlerini arttırma bakımından önemlidir.