İslam ve yaşam tarzı - 17
İslam dininin boş zamanları değerlendirme ve sağlıklı bir şekilde eğlenme konusunda yaptığı tavsiyelerden biri de, spor yapmaktır.
Acaba günde veya haftada veya bir ayda ne kadar zamanınız spora ayırıyorsunuz? Günümüzde maalesef mekanize yaşama insanlara spora zaman ayırmalarına pek fazla fırsat vermiyor, oysa günümüzde her zamankinden daha çok spora ve hareketli olmaya ihtiyacımız vardı.
Bilindiği üzere her insan monoton bir şekilde aynı işi yapmaktan yorulur ve bu yüzden yorgunluğunu üzerinden atması gerekir. Çeşitli sporlar insanlara yorgunluklarını giderme bağlamında fırsat sağladığı gibi vücudu da sağlıklı ve güçlü yapar. Bu yüzden spor, sağlıklı bir eğlence olarak kabul edilir. Spor yapmak hem ideal ve hem bazen vacip ve zarurider. Çünkü sporu göz ardı etmek vücuda zarar verebilir.
İslam açısından spor yapmak vücudun güçlenmesi ve sağlığı için gereklidir, sağlıklı vücuttan yoksan olan insan doğru düşünme ve akıl gücünden de daha az yararlanabilir. Eskilerin tabiri ile sağlıklı akıl, sağlıklı bedende olur. Çünkü gerçekte insan vücudu ve ruhunun karşılıklı etkileşimi ispat edilen kesin bir gerçektir. Tembellikleri yüzünden zayıf vücuda sahip olan veya aşırı derecede şişman olan insanlar sağlıklı ve neşeli olamaz. Bu tür insanlar genellikli sinirli, sabırsız, sürekli mazaret arayan ve fikri açıdan dengesiz ve hasta olan insanlardır. Bu durum söz konusu insanların hem cismini ve hem ruhuni olumsuz etkiler.
İslam dini vücut ve ruh sağlığına büyük önem verir. İslam peygamberi (sav) bu konuda şöyle buyurur:
Eğlenin, oynayın, çünkü dininizde sertlik ve şiddet olsun istemem.
İslam dininin muteker kitap ve kaynaklarında bu semavi dinin müslümanların beden sağlığına önem verdiğini gösteren bir çok rivayet ve hadis yer almaktadır. Öte yandan İslam peygamberi (sav) ve ehli beyt (sa) fertlerinin yaşamı incelendiğinde bu büyük insanların sürekli spor yaptığı ve koşu, binicilik, atıcılık ve yüzme gibi faaliyetlerde bulunduğu anlaşılır.
Yüzme, atıcılık ve binicilik sporları İslam dininde tavsiye edilen sporlardır. İslam peygamberi (sav) şöyle buyurur:
Çocukların babaları üzerindeki hakkı onlara yüzmeyi ve atıcılığı öğretmesi ve onları iyi ve helal besinlerden başka hiç bir besinle beslememesidir.
İslam peygamberi (sav) ayrıca çocuklarınıza atıcılık ve yüzme öğretin diye buyurmuştur.
Binicilik İslam dininde üzerine bol bol vurgu yapılan yararlı sporlardan biridir. Yüce Allah müslümanların kafirlere üstünlük sağlamak üzere onları teşvik ederken binek atlara sahip olmaya vurgu yapmış ve Enfal suresinin 60. Ayetinde şöyle buyurmuştur:
Onlara (düşmanlara) karşı gücünüz yettiği kadar kuvvet ve cihad için bağlanıp beslenen atlar hazırlayın, onunla Allah'ın düşmanını, sizin düşmanınızı ve onlardan başka sizin bilmediğiniz, Allah'ın bildiği (düşman) kimseleri korkutursunuz. Allah yolunda ne harcarsanız size eksiksiz ödenir, siz asla haksızlığa uğratılmazsınız.
İmam Sadık’tan (sa) Allah resulünün (sav) binicilikte yeteneği ile ilgili şöyle nakledilir: Allah resulü (sav) döneminde bazı müşrikler Medine kırlasına koyunları çalmaya gelir. Resulüllah (sav) hemen düşmanı bertaraf etmek üzere atına biner ve Medine kırsalına doğru hareket eder. Sahabeden iki kişi de o hazrete eşlik eder. O sırada düşman İslam peygamberini (sav) ve beraberindeki sahabeyi görünce kaçar, öyle ki izleri bulunmaz. Allah resulüne (sav) eşlik eden sahabeden Ebu Katade şöyle arz eder: Madem düşman kaçtı, eğer kabul buyursanız, fırsatı değerlendirelim ve atlarımızla bir yarış düzenleyelim. Allah resulü (sav) kabul etti ve musabaka başladı ve o hazret sahabeyi geride bıraktı. İslam peygamberi (sav) daha sonra sahabeye şöyle buyurdu: Ben Kureyş’denim ve bu at da çok asil bir attır.
Düzenli spor yapmak, hem çocuklar ve hem yetişkinler için sağlıklı olmanın önemli yollarından sayılır. Bedensel faaliyetler insanın kilosunu uygun düzeyde tutar, kemiklerin gelişmesine vesile olur ve yine kalp ve damar hastalıklarını önler.
En uygun sporlar ise yaşa ve insanın fiziksel yapısına ve ayrıca zevkine uygun olan sporlardır. Spor insanı tembellikten kurtarır ve neşelendirir. Spor insanı günlük faaliyetleri ve bireysel ve sosyal görevlerini yerine getirmek için hazırlar ve ayrıca ahlakı üzerinde de olumlu etkisi olur. Spor insanların cesaretini, fedekarlık hissini, zulüm ve zalimle mücadele v mazlumu savunma isteğini ve iradesini takviye eder. Doğru biçimde spor yapan veya hareketli işlerde çalışan insanları ömrü uzar ve hareketsiz işlerde yaşayan insanlara göre daha fazla yaşar.
Araştırmalar spor yapan adalelerin dinlenmekte olan adalelere göre 10 ila 18 kat daha fazla kana ihtiyaç duyduğunu, 20 kat daha fazla şeker ve oksijen tükettiğini ve 50 kat daha fazla carbon monoksit gazını defettiğini gösteriyor. Bu rakamlara bakıldığında kalbin spor sırasında yaptığı çalışmanın önemi daha da iyi anlaşılıyor. Spor yapmak, tansiyonu düzenlediği gibi, kanın fiziksel ve kimyasal bileşenleri de düzeltiyor. Kalbin kasılma gücü ve atışları kısa süre spor yaptıktan sonra daha da i oluyor. Spor yapmak, akciğerlerin kapasitesini de genişletiyor ve sonuçta vücuda daha fazla oksijen ulaşıyor. Doğru ve vücuda uygun biçimde spor yapmak, solunum sisteminin de düzenlenmesine yardımcı oluyor. Spor yaptıktan sonra insan vücudu besin maddelerini de daha iy şekilde değerlendiriyor ve sporla birlikte vücuda ulaşan daha fazla oksijen vücudun metabolizmini de düzenli hale getiriyor.
Sağlığın en büyük nimet olduğunu buyuran İslam peygamberi (sav) müslümanlara spor yapmaya teşvik etmek için güçlü müminin zayıf müminden daha iyi ve daha makbul olduğunu buyurur.
İnsan vücudunun da hakkından söz eden Allah resulü (sav) şöyle buyurmuştur: Rabbin senin üzerinde hakkı vardır , vücudun senin üzerinde hakkı vardır, ailenin de üzerinde hakkı vardır.
Bu değerli hadisten de anlaşıldığı üzere İslam peygamberi (sav) o kadar çok vücudun sağlığına ve spor yapmaya önem verirdi ki, vücudun hakkını Allah’ın ve ailenin hakkı ile yan yana getiriyor.
Kuşkusuz insan Allah’ın ve ailesinin hakkını ancak sağlıklı ve güçlü bir vücuda sahip olduğu zaman ödeyebilir.
Tarihin en güçlü, en cesur ve en yiğit insanlarının başında yer alan İmam Ali (sa) sağlığın gerekliliğini beyan ederken Rabbine niyaz sırasında vücudunu O’na hizmet etmek için güçlendirmesini talep ediyor.
İmam Seccad (sa) da hukuk risalesinde şöyle diyor:
Bedenin senin üzerinde hakkı vardır ve o hak, bedenini sağlıklı, güçlü ve zorluklara karşı dirençli ve neşenin doruğunda tutmandır.
İslam dininde vücut bakımı ve her açıdan hazırlıklı hale getirilmesi sık sık vurgu yapılmıştır. Allah’tan sağlık ve sıhhat dileğinde bulunmak, müslümanların dualarının bir parçasıdır ve İslam dininde müminlere güçlü, sağlıklı ve neşeli olmaları tavsiye edilmiştir. Bu yüzden her müslüman yaşamının bir bölümünü spor yapmaya ayırması gerekir.
Günümüzde spor yapmak dünyada çeşitli şekillerde gündeme geliyor ve bir çok insan sporla ilgileniyor. Bazı insanlar her gün spor yaparken, bazı insanlar da boş zamanlarını spor yaparak değerlendiriyor. Bazı insanlar spor yaparak geçimini sağlıyor.
Öte yandan gerçi spor yapmanın bir çok yararı ve imtiyazı söz konusudur, ancak unutmamak gerekir ki ahlaki ve insani ilkeler gözetilmeden yapılan spor hiç bir işe yaramaz. Bu yüzden eğer spor yapmaktan maksat vücut sağlığı ve sapkınlıklardan uzak durmak ve savaşma bünyesini güçlendirmek ve ruhu ve zihni takviye etmekse, bu durum uygundur ve İslam dininde de vurgu yapılmıştır. 015