Bu bölümde İran'ın üretim alanındaki atılım sahasındaki zengin kaynakları ve çeşitli potansiyellerini ele alacağız.

İslam İnkılabı Lideri'nin Nevruz dolayısı ile yaptığı konuşmalarının önemli eksenlerinden biri de üretken gelişmekte olan  ekonominin güçlü İran'ın  önemli temellerinden olmasına yaptıkları vurgu idi.   

İran takvimi ile 1399 yılının  Üretimde Atılım olarak adlandırılması  da  bu önemli boyutun  göstergesidir.  Ayetullah Seyyid Ali Hamanei ise   ekonomi alanında uzun vadeli hedeflere ulaşmak için üretimde atılımı olmazsa olmaz olarak görmüşlerdir. 

Doğal kaynaklar ve madeni zenginlikler  ülkelerin milli sermayelerinin önemi bir kısmı olarak üretimde atılım ve ekonominin gelişmesi alanında belirgin bir role sahipler.  Bu kaynaklar ve zenginlikler  sermayeye dönüşme potansiyeline sahiptirler. Bu kaynaklar  doğru şekilde kullanılırsa ülkelerin bağımsızlığını da temin edip  halkın günlük ihtiyaçlarının giderilmesine, milli gelirin artmasına ve yıllık gelirlerin de yükseklere taşınmasına yol açar.  

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Seyyid Ali Hamanei ise  İslam İnkılabının İkinci Adımı  başlıklı bildirisinde  ülke içindeki ekonomik fırsatları sıralayarak sözlerine şu şekilde açıklık getirdiler:"   İran  dünya nüfusunun yüzde 1 kadarına sahip olup ancak dünya maden rezervlerinin yüzde 7'sine sahip bir ülkedir.  Büyük yeraltı kaynakları, Doğu, Batı, Kuzey ve Güney arasında eşsiz  coğrafi konuma sahip olması, büyük milli piyasa, 600 milyon nüfuslu 15 komşu ülkesi ile  büyük bölgesel piyasası, uzun deniz kıyıları ile, türlü tarımsal ürünlerin ekildiği verimli toprakları ve tarlaları ile, çeşitli büyük ekonomisi ile, büyük kapasitelere sahiptir. Tabii birçok alanda da bu kapasitelere el değmemiştir. "

Bu alanda İran'ın bakır kaynakları değerli bir fırsat ve  ülkede üretimde atılımın  temel taşlarından sayılır. 

İran milli bakır sanayii şirketi genel müdürü  Erdeşir Saad Muhammedi ise bu hususta şöyle diyor:"  Gelecek dört yıl içerisinde   İran'ın bakır üretimi kapasitesinin  yıllık olarak 550 bin tona ulaşması bekleniyor. Bu da dünya piyasasında İran'ın bakır üretimi payının artması demektir. "

Bu doğrultuda mevcut yılda  bir kaç önemli proje yürütülmektedir. Hatunabad Anot Bakır Dökümü geliştirme projesi, bakır konsantresi deposunun yapımı projesi,  Hatunabad asit fabrikası yapımının  projesi ve Şehre Babek kentinin bakır kompleksi içerisinde açılan  Hatunabad Bakır Oksijeni üretimi yapan fabrikası projesi  bu alandaki belli başlı projelerden sayılır. 

İran İslam Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Hasan Ruhani  Kerman eyaletinde İran milli bakır sanayii ile alakalı projeleri başlatırken  ülkenin kaynakları ham olarak satmaktan uzak durmasına vurgu yaparak madenleri  ülkede  üretimde atılım alanının  temel taşlarından sayarak umutlarını şöyle paylaştı:"  Mevcut yılda İran genelinde  maden sahaları ve alanlarının devredilmesi, keşfi, satışı ve de özel sektöre bırakılması ve genel olarak ham satıcılığının önüne geçmek için  güzel girişimlerde bulunuyoruz. "

İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Seyyid Ali Hamanei  6 yıl önce yayımladıkları bildiride  direniş ekonomisinin  genel siyasetlerini belirterek şöyle buyurmuşlardı:"  İslami İran  bol manevi ve maddi yetenekleri ile, rezervleri, zengin ve çeşitli kaynakları, geniş çaplı altyapıları ve en önemlisi de verimli ve azimli ve gelişmekte kararlı insani gücü ile   direniş ekonomisinin ta kendisi olan İslami ve devrimci kültürden kaynaklanan bilime dayalı yerli ekonomik modeller çerçevesinde  hareket ederse tüm ekonomik sorunları aşıp bu büyük millete karşı topyekun bir ekonomik savaş hazırlığı yapan  düşmanı da yenilgiye uğratıp  geriye püskürtecektir. Böylece İslami İran,  dıştan dayatılan  mali, ekonomik ve siyasi krizler gibi  güvensizlik ve tehlikeli durumları farklı alanlarda  kazanımlarını koruyarak, gelişmeye devam diyerek anayasal ülküler ve ilkeleri gerçekleştirerek  20 yıllık vizyon belgesi hedeflerine uyarak  bilim ve teknolojiye, adalete dayalı, içten büyüyen ve dışarıya açık, dinamik ve öncü bir şekilde  İslam ekonomi  düzeninden esinlenen modeli hayata geçirebilir. "

Buna esasen stratejik İslam İnkılabının İkinci Adımı bildirisinde de  nüfuza karşı, sultaya karşı güçlü bir ekonominin oluşması için de temel tavsiyeler yapılmıştır. 

Engin İran toprakları ise 68 tür maden türüne sahip bir ülke olarak maden türleri çeşitliliği açısından  dünyada 10'uncu konumda yer almıştır. İran ayrıca  40 milyon kadarı kesin rezerv olarak bilinen  toplam  60 milyon kadar potansiyel  rezervi ile bu rezervler açısından dünyada 15'inci konumda yer almıştır.  İran  zengin madeni kaynakları yüzünden  dünyada önemli bir konuma sahip olmuştur. "

Bu potansiyellerden yola çıkarak madencilik sektörü  üretimin gelişmesine büyük yardımı dokunduğu ve bu alanda önemli bir rol oynadığı söylenebilir.   İran madeni maddeler işlenmesi araştırmalar merkezi müdürü  Mecid Vefayi Ferd ise yaptırımların ve petrol fiyatının düştüğü  ve devam ettiği sırada  petrolün ham olarak satılmasına bağımlı olmayı azaltacak stratejinin üretimde atılım olduğunu belirtmiştir.   

İran madeni maddeler işlenmesi  araştırmaları merkezi  müdürü  Mecid Vefayi Ferd  madencilik sektörünün görece avantajına değinerek şöyle bir değerlendirmede de bulunmuştur:"  İran, çelik, ağır sanayi, alüminyum, kurşun ve  çinko üretimi alanında  iyi düzeyde altyapı ve kapasitelere sahiptir. Bu da üretimin gelişmesi için  uygun bir ortam hazırlamıştır. "

Amerika, İran ile yapılan BERCAM nükleer anlaşmasından çekilmesinin ardından  İran madencilik ve metal sanayisine yönelik yeni yaptırımlar uyguladı. Tabii bu yaptırımların nedeni de aşikardır. Amerika İran'ın bu alandaki kapasitelerinden ve gücünden haberdardır. 

Bu çerçevede 2019 ve 2020 yılında   İran'ın elektrod, alüminyum pudrası, bakır, altın, demir ve alüminyum gibi   maden sanayisi defalarca yaptırımlara tabi tutuldu.  

Tüm bu duruma rağmen  bu yaptırımlar ve tehditler fırsata dönüştürüldü. Geçen yıl ise   bu yaptırımlar ve küresel baskılara rağmen   İran, madencilik alanında büyük gelişmelere imza attı.  

Geçen yıl   Gol Goher, Kerman Mes kompleksi, İsfahan Mobareke, Çadormelu, Güney Alüminyumu ve diğer komplekslerde 3.5 milyar doları aşkın değerinde projeler hayata geçirilmiş ve  10 bin kadar istihdam fırsatı yaratılmıştır.  Bu çerçevede çelik, bakır, alüminyum, bakır, çinko, altın gibi madenlerin  üretiminin gelişme projeleri de  üretimde atılım alanında  önemli adımlar sayılmaktadırlar.