Geçen hafta Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov ülkesinin politikası silahlı kuvvetlerini geliştirmek, herhangi bir askeri ittifaka katılmamak ve başka ülkelere Özbekistan topraklarında askeri üs vermemekten ibaret olduğunu belirtti.

Sovyetler birliği ordusunun Almanya ordusuna karşı zaferinin 71. Yıldönümünde düzenlenen törende konuşan Kerimov, Taşkent yönetimi tüm dünyada barış ve istikrardan yana olduğunu ve bu konuyu defalarca bunu ispat ettiğini kaydetti.

Kerimov ayrıca Özbeklerin ikinci dünya savaşına katıldığına işaretle, Özbek halkı geçmişte özgürlük, istiklal ve kerametini ve şerefini ve izzetini korumak için her zaman cesur ve sabırlı davrandığını hiç kimseye veya hiç bir güce boyun eğmediğini ispat ettiğini vurguladı.

Özbek lider Kerimov dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan kanlı çatışmaların barış ve istikrara yönelik tehdit oluşturduğunu ifade etti. Afganistan’da yaklaşık 35 yıldır iç savaş yaşandığını kaydeden Kerimov, bu ülkede terör örgütlerinin varlığı Özbekistan ve Afganistan’ın diğer komşularına yönelik tehdit oluşturduğunu, Özbekistan bu yüzden savunma gücünü geliştirmesi gerektiğini vurguladı.

Kerimov, ülkesinin politikasının silahlı kuvvetlerini geliştirmek, herhangi bir askeri ittifaka katılmamak ve başka ülkelere Özbekistan topraklarında askeri üs vermemekten ibaret olduğunu belirtti.

Geçen hafta Türkmenistan petrol ve doğalgaz sanayii enformasyon merkezi ülkenin güneydoğusunda, Marı eyaletindin Curci adında büyük bir doğalgaz kaynağı keşfettiklerini duyurdu. Söz konusu yeni keşfedilen doğalgaz kaynağı yerin 4600 metre derinliğinde bulunduğu ve günde 600 bin metreküp doğalgaz çıkarılabileceği belirtiliyor.

Türkmenistan petrol ve doğalgaz sanayii uzmanları yeni sahanın zengin doğalgaz kaynağı olduğunu belirtiyor.

Hali hazırda Türkmenistan’da 180 petrol ve doğalgaz sahası bulunuyor ve bir tek Galkınış doğalgaz sahasının yılda 30 milyar metreküp doğalgaz ürettiği kayediliyor. Bu doğalgaz sahasının doğalgaz stokları 27.4 trilyon metreküp tahmin edilirken, Türkmenistan’ı da doğalgaz kaynakları bakımından dünyanın dördüncü büyük doğalgaz kaynaklarına sahip olan ülkeye dönüştürdüğü belirtiliyor.

Türkmenistan yılda 70 ila 80 milyar metreküp doğalgaz üretiyor ve Çin’den başka ürettiği doğalgazın bir bölümünü iki boru hattı üzerinden İran’a ve ürettiği LPG’yi de bölge ülkelerine ihraç ediyor.

Geçen hafta Tacikistan’da Kasa-1000 projesinin açılışı Tacikistan Cumhurbaşkanı, Afganistan yönetimi icra konseyi Başkanı, Pakistan Başbakanı ve Kırgızistan başbakanının Tersunzade kentinde düzenlenen törenle gerçekleşti.

Kasa-1000 projesinin açılış törenine Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Kırgızistan’dan resmi heyetlerin yanı sıra bazı bölgesel ve uluslararası mali kurumların temsilcileri de katıldı.

Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman Kasa-1000 projesi tüm üye ülkeler için orta Asya ve Güney Asya bölgelerinde yer alan ülkelerin arasında gerçek işbirliğinin başlangıç şifresi olarak tarihi önem arz ettiğini belirtti. Tacik lider ayrıca Kasa-1000 projesi çerçevesinde yılda 5 milyar kilovat saat elektrik enerjisi Tacikistan ve Kırgızistan’dan Afganistan ve Pakistan’a ihraç edilmesi öngörüldüğünü vurguladı.

Rahman, Kasa-1000 projesinin uygulanması orta Asya ve Güney Asya ülkeleri için böyük önem arzettiğini ifade etti.

Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman’ın konuşmasından sonra Kırgızistan Başbakanı Saranbay Cein Beykov, Afganistan icra konseyi Başkanı Abdullah Abdullah, Pakistan Başbakanı Navaz Şerif ve Dünya bankası Güney Asya işlerinden sorumlu Başkan yardımcısı Enit Dicson da birer konuşma yaptı.

Kasa-1000 projesi orta Asya ve Güney Asya bölgeleri arasında uygulanan ve Tacikistan, Kırgızistan, Afganistan ve Pakistan elektrik şebekelerini birleştiren ilk ortak proje sayılıyor.

Geçen hafta Kazakistan’da halkın yabancılara arsa satışına karşı çıkma yönündeki protesto eylemleri devam etti. Kazakistan yönetiminin yabancılara 7.1 milyon hektarlık tarım arazilerini satma kararı Kazak halkının protesto eylemlerini tetikledi.

Kazakistan’da ilk protesto eylemi Atirao bölgesinde gerçekleşti ve aynı gün Kazakistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev, resmi bir açıklama yaparak yabancılara arsa satışı yapılmayacağını ifade etti.

Ancak buna karşın daha sonraki günlerde bazı bölgelerde yüzlerce vatandaşın protesto eylemi düzenlemesi meselenin ciddiyetini gözler önüne serdi. Bu gelişmenin ardından Nazarbayev protesto eylemlerine işaretle ülkesinde Ukrayna senaryosunun tekrarlanma ihtimali hakkında uyarıda bulundu.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev’in bu açıklamasından sonra bazı uzmanlar ecnebi odakların Kazakistan’da istikrarsızlık yaratılma potansiyelinden yararlanmaya çalıştığını belirterek son protesto eylemlerinin temelinde her türlü etnik ve milliyetçi temelindeki çatışmalar olabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Geçen haftanın başında Kazakistan tarım Bakanı da halkın yabancılara tarım arazilerinin satışını protesto etmesi yüzünden görevinden istifa etti.

Geçen hafta Gürcistan savunma bakanlığı Amerika ve İngiltere ordusu ile Kafkasya bölgesinde ortak askeri tatbikat başlattıklarını açıkladı.

Açıklamada 500 Gürci askerin, 650 Amerikalı ve 150 İngiliz askerle birlikte bu tatbikata katıldığı belirtildi. Bu konu bu tatbikatın Gürcistan’ın bundan önce Batılı ülkelerle yaptığı ortak askeri tatbikata göre öneminin daha fazla olduğunu gösteriyor. Özellikle Amerika’nın ilk kez bu tatbikata katılmak üzere Gürcistan’a Abrams M1A2 tanklarını gönderdiği belirtildi.

Aslında bu tatbikatın düzenlenmesi Tiflis yönetiminin Batılı ülkelerle askeri işbirliğini geliştirmek istediğini ve Gürci liderlerin bu tür işbirliği durumlarına Batılı askeri kurumlara girmenin önşartı gibi baktığını gösteriyor. Bu yaklaşım Gürcistan’da hükümetlerin Edvard Şuartnatze döneminden beri değişmesine karşın Saakaşvili iktidarı döneminde olduğu gibi giderek güçlendiğini ortya koyuyor. Ancak bu rüyanın gerçekleşmesi için Gürcistan’ın NATO standartlarını yakalaması gerekiyor. Görünen o ki Gürcü liderler de bu pakta üye olabilmek için bu yolda bulunan engelleri ortadan kaldırmak ve NATO standartlarını yakalamak istiyor. Nitekim Gürcistan cumhurbaşkanının tatbikatın başladığı gün yaptığı açıklamada, Gürcistan’ın mutlaka NATO üyesi olacağını vurgulaması da bu iddiayı doğruluyor.  

Gözlemciler, Gürcistan’ın askeri yapılanmasını değiştirmesi ve askeri ve savunma gücünü geliştirmesi NATO standartlarına yaklaşmaları ve sonunda bu pakta üye olmaları için gerekli olduğunu, fakat Gürcistan cumhurbaşkanının açıklamasına rağmen yeterli gelişmenin henüz yakalanmadığını belirtiyor. Bu arada Gürcistan’ın güçlü komşusu Rusya ile yaşadığı gerginliği unutmamak gerekir. Rusya Gürcistan’ın NATO üyeliğine karşı çıkıyor ve Tiflis’in Batı ile her türlü askeri işbirliğine hayır çıdiyerek bu durumun Kafkasya bölgesinde istikrarsızlığa yol açacağını savunuyor. Rusya’nın bu tepkisi Tiflis yönetiminin bu tür tatbikatların üçüncü bir ülkeye karşı olmadığını açıklamasına karşın değişmiyor ve Gürcistan’ın NATO üyeleri ile her askeri tatbikatında bu konu tekrar gündeme geliyor.

Geçen hafta dağlık Karabağ bölgesinde ateşkes ihlallerinin ardından Azerbaycan ve Ermenistan orduları bir kez daha karşılıklı ateşe başladı. söz konusu ateşkes geçen ay bu bölgede yaşanan kanlı çatışmaların durmasına vesile olmuştu, ancak geçen hafta ateşkesin ihlalinden sonra çatışmalar yeniden alevlendi.

Geçen hafta Azerbaycan savunma bakanlığı defalarca Ermenistan ordusunu ateşkesi ihlal etmekle suçladı ve her defasında Azeri güçlerin karşı tarafa gereken karşılığı verdiğini belirtti.

Ancak bundan önce de Ermenistan yönetimi Azerbaycan cumhuriyetini ateşkes ihlali ile suçlamıştı.

aslında Azerbaycan ve Ermenistan’ın sürekli birbirini ateşkes ihlali ile suçlamalarının, Karabağ bölgesinde gerginliği daha da tırmandırdığı gözleniyor. Hali hazırda ateşkese karşın raporlar, iki tarafın sürekli birbirine ateş açtığını gösteriyor. Bu arada Ermenistan yönetimi Azerbaycan savunma bakanlığının gönüllü askerleri çağırma girişimini göstermelik ve önemsiz olarak niteledi.

Ermenistan savunma bakanılğı sözcüsü Artseron Huanisiyan, Azerbaycan savunma bakanlığının gönüllü seferberlik çağrısının önemsiz olduğunu belirterek, Azeri tarafın bu girişimi ile gövde gösterisi yapmaya çalıştığını belirtti. Ermeni sözcü ayrıca Azeri tarafın gönüllü seferberleri çağırmasını komik bir durum niteledi ve Bakü yönetiminin bundan önce gönüllü güçleri çağırmaya ihtiyacı olmadığını açıkladığını, buna mukabil bu girişimin anlamsız olduğunu ileri sürdü. Sözcü, biz ta baştan gönüllüleri çağırdığımızı söyledik ve bunu da gizlemedik, dedi.

Gözlemciler ise Azeri ve Ermeni yetkililerin arasındaki sözlü sürtüşmenin bölgede barışın sağlanmasını engelleyen en önemli etkenlerden biri olduğunu belirtiyor. 015