Geçen hafta Özbekistan’ın geçici Cumhurbaşkanı Şevket Mirzayev bazı yetkilileri görevden alırken, bazı yeni atamaları gerçekleştirdi.

Mirzayev’in kararına göre başbakanın birinci yardımcısı ve maliye Bakanı Rüstem Azimov Özbekistan’ın genel ekonomik büyüme meseleri, yapısal reformlar, yabancı sermaye cezbi ve ülkenin geneli ve eğitim ve bilimsel kalkınma merkezi Başkanı olarak atandı. Başbakan yardımcısı Edhem İkramov ise kültürel, eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik, çevreyi koruma ve beden eğitimi merkezlerinin Başkanlığına atandı. Abdullah Arifov ise Başbakan yardımcısı ve gençler, kültür, İBT ve komünikasyon kurumları Başkanı oldu.

Mirzayev ayrıca Rüstem Kasımov’u yüksek eğitim Bakanı olarak atadı. Rüstemov Nisan 2014’ten beri bu görevi yürüten Alişir Vahabov’un yerine atandı.

Geçen hafta Adalet sosyal demokratik parti ve Demokratik halk partisinin adaylarını açıklamaları ile birlikte Özbekistan cumhurbaşkanlığı adaylarının nihai listesi tamamlanmış oldu. Adalet sosyal demokratik parti Neriman Ömerov’u ve Demokratik halk partisi de Hatemcan Ketmanov’u cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday gösterdi ve böylece aday listesi tamamlandı.

Adalet sosyal demokratik parti siyasi konseyi üyeleri geçen hafta düzenledikleri oturumun sonunda Neriman Ömerov’u Özbekistan cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olarak açıkladı. Özbekistan demokratik halk partisi üyeleri de geçen hafta düzenledikleri oturumda parti Başkanı Hatemcan Ketmanov’u cumhurbaşkanlığı için aday olarak gösterdi.

Bundan önce Özbekistan liberal demokratik partisi siyasi konsey üyeleri hali hazırda geçici Cumhurbaşkanı olan Şevket Mirzayev’i aday olarak açıkladı. Özbekistan Demokratik partisi üyeleri ise parti Başkanı Server Atamuradov’u cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday göstermişti.

Özbekistan’ın seçim yasasına göre bu ülkede sadece siyasi partiler cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday gösterebiliyor. Özbekistan partileri adaylarını kendi parti üyeleri arasından veya başka bir partiden seçebiliyor. Hali hazırda ise Özbekistan’da liberal demokratik parti, Milli tiklaniş adlı demokratik parti, demokratik halk parti ve adalet sosyal demokratik parti olmak üzere dört siyasi parti faaliyet yürütüyor.

Özbekistan’da cumhurbaşkanlığı seçimleri 4 Aralık 2016 tarihinde düzenlenmesi bekleniyor.

Kırgızistan’ın eski Cumhurbaşkanı Asger Ağayev, terörle mücadele, Amerika’nın orta Asya bölgesine girme bahanesini oluşturduğunu açıkladı.

Kırgızistan’ın eski Cumhurbaşkanı Asger Ağayev, Washington yönetimi terörle mücadele bahanesi ile stratejik orta Asya bölgesindeki konumunu güçlendirmeye çalıştığını kaydetti. Amerika Özbekistan ve Kırgızistan’da askeri üsler kurarak bölgeye yönelik hedeflerine ulaşmaya çalıştığını belirten Ağayev, uluslararası terörle mücadele veya Afganistan’da kalıcı özgürlük operasyonu, Amerika’nın orta Asya bölgesine girmek için birer bahane olduğunu vurguladı.

Amerika’nın Kırgızistan ve Özbekistan’a 2001 yılından itibaren girmeye başladığını belirten Ağayev, aynı yılda Rusya lideri Vladimir Putin, orta Asya cumhuriyetlerinin liderleri ve dünyanın diğer bir çok ülkesinin lideri Amerika’nın dönem Başkanı oğul Bush’un teröre karşı uluslararası bir ittifak kurma önerisini desteklediklerini, çünkü hepsi 2001 yılında Amerika’da yaşanan terör saldırılarından korktuğunu, fakat bir süre sonra Washington’un başka planları olduğu anlaşıldığını ifade etti.

Kırgızistan’ın eski Cumhurbaşkanı Asger Ağayev açıklamasının devamında beyaz sarayın amacı asla teröristleri yok etmek olmadığını belirterek, Amerika hatta jeo politik hedefleri doğrultusunda bazı bölgelerde teröristleri desteklediğini kaydetti.

Ağayev, Amerika yönetimi Kırgızistan’da askeri üs kurarak Rusya, Çin ve Hindistan’a yönelik casusluk faaliyetleri yürütmek ve Fars körfezinden Çin’e giden petrolü engellemek istediğini vurguladı.

Ağayev ayrıca, Amerika’nın terörle mücadele bahanesi çok kuşkulu gözüktüğünü, çünkü Amerika 15 yıldır terörle mücadele ettiğini ama bu mücadele ters sonuç verdiğini ifade etti.

Amerika asla terörü yok etme niyetinde olmadığını vurgulayan Ağayev, Washington’un esas amacı teröristleri kontrol etmek ve onları zayıf ülkelere karşı kullanmak olduğunu vurguladı.

Ağayev açıklamasının sonunda da 11 Eylül 2001 olayları sadece terörle mücadele bahanesini oluşturduğunu, çünkü bu terör eylemini destekleyenler Afganistan vatandaşı değil, asıl Amerika’nın Ortadoğu bölgesindeki bir numaralı müttefiki Arabistan vatandaşları olduğunu belirtti.

Geçen hafta Rusya’nın Gasprom firması Başkan yardımcısı Aleksandır Medvedev, Rusya 2018’in sonuna kadar Türkmenistan’dan doğalgaz ithal etmeyeceğini açıkladı. Medmedev, şimdilik 2018 yılının sonuna kadar Türkmenistan’dan doğalgaz almayı düşünmediklerini ve o tarihe kadar iki ülke arasındaki işbirliği durumu inceleneceğini kaydetti.

Medmedev, Türkmen tarafla sakin bir şekilde ve yargı sürecine başvurmaksızın işbirliğini durdurmaya ve gelecekte çok yönlü işbirliğinin nasıl yürütüleceğini ve yeni fiyatları görüşmeye karar verdiklerini ifade etti.

Türkmenistan doğalgaz milli firması Ocak ayının başlarında Rusya Türkmenistan’dan doğalgaz ithalatını durdurduğunu açıkladı. Türkmengaz firması, Rusya’nın Gasprom firması dünya doğalgaz piyasalarında yaşanan gelişmeleri ve diğer bazı mali ve iktisadi meseleleri gözeterek Türkmenistan’dan doğalgaz ithalatını durdurduğunu belirtti. Türkmenistan doğalgaz milli firması açıklamada, Aşkabat yönetimi Rusya’nın Gasprom firması ile iktisadi işbirliği ve teamülü görüşmeye hazır olduğunu da vurguladı.

Rusya Türkmenistan’dan doğalgaz ithalatını, son iki yılda da bu ülkeden doğalgaz ithalatını önemli oranda azalttığı bir sırada durdurdu.

Rusya bundan önce İran ve Çin’le birlikte Türkmenistan doğalgazının en önemli müşterilerinden biriydi. Rusya Türkmenistan doğalgazını Özbekistan ve Kazakistan’dan geçen eski doğalgaz boru hattı üzerinden ithal ediyordu.

Türkmenistan 2014 yılında 76 milyar metreküp doğalgaz üretti ve aynı yılda İran, Çin ve Rusya’ya 45 milyar metreküp doğalgaz ihraç etti.

Türkmenistan hali hazırda doğalgazını İran ve Çin’e ihraç ediyor.

Geçen hafta Ukrayna enerji Bakanı İgor Nesilnik, Astana yönetimi ile uranyum çıkarma fabrikası inşaatı üzerine bir protokol imzalayacaklarını açıkladı. Ukrayna ve Kazakistan gelecekte iki ülkenin nükleer santrallerinin nükleer yakıtını karşılamak amacıyla ortaklaşa uranyum çıkarma fabrikası kurma konusunda bir protokol imzalamak istiyor.

Ukrayna enerji ve taş kömür sanayii Bakanı İgor Nesilnik, Kiyev yönetimi Kazakistan’ın Kazak Atomprom firması ve Kazakistan enerji Bakanı ile etkili bir diyalog kurduğunu belirterek, konu ile ilgili belgeleri hazırladıklarını ve 19 Eylül tarihinde Ukrayna ve Kazakistan enerji bakanlıklarının temsilcileri tarafından imzalanacağını kaydetti. Nesilnik, Kazakistan dünyada uranyım çıkarma teknolojisi bakımından en gelişmiş ülkelerden biri olduğunu vurguladı.

Bundan önce de Kazakistan Atom milli firması, Ukrayna ile nükleer projelerin üzerinde işbirliğini geliştirmeye hazır olduklarını açıklamıştı.

Ukrayna ve Kazakistan’ın uranyum çıkarma fabrikası üzerindeki anlaşması, Ukrayna ile Rusya arasında Kırım üzerinde anlaşmazlık devam ettiği bir sırada gerçekleşti.

Geçen hafta Kazakistan parlamentosunda milletvekilleri, radikal unsurlardan başka, aile üyelerinin de cezalandırılmasını öngören bir yasa tasarısını meclise sundu.

Kazakistan medeni birliği Başkanı Nurlan Erimbetov geçen hafta bakanlar kurulu oturumunda teröristlerin ebeveyni de yargı önüne çıkarılması yönünde bir öneride bulundu. Erimbetov önerisi hakkında yaptığı açıklamada, cinayet işleyen kişilerin ebeveyni evlatlarının durumundan haberdar olduğu kesin bir mesele olduğunu belirtti. Erimbetov, teröristlerin ebeveyni de cezalandırılmaları gerektiğini, çünkü çocukları her türlü terör eylemini onların gözü önünde yaptığını, her ebeveyn kızı veya oğlunun nelerle uğraştığını bildiğini kaydetti. Kazakistan’da terör ve radikalizmi önlemek ülkenin önceliği olduğunu belirten Erimbetov, terör suçu işlendikten sonra işe savcılık, milli güvenlik komisyonu ve içişleri bakanlığı gibi kurumların karıştığını belirtti. Radikalizmle mücadele yasasında düzenleme yapılmasına yönelik önerisini savunan Erimbetov, ailelerin çocukları müzik ve spor gibi kurslara göndermeleri, çocukların başka ihtiyaçlarını gözardı etmelerine yol açtığını, ancak bugün şartlar değiştiğini ve gençler şaşkınlık yaşadığını ve bu yüzden yıkıcı akımlardan etkilendiklerini vurguladı.

Kazakistan medeni birliği Başkanı Nurlan Erimbetov, eğitim merkezlerinin faaliyetlerinin daha sıkı bir şekilde gözetlenmesi için bazı standartları belirlemek gerektiğini, böylece aileler de gençleri ile ilgilenebileceklerini ifade etti.

Bu arada uluslararası insan hakları örgütünün Kazakistan’daki temsilcisi Elyaz Adilbayev bu tür yasal düzenlemelerin itirazlara yol açarak radikalizmi daha da körükleyeceğini ve sonuçta Kazakistan genelinde hoşnutsuzluğa yol açacağını belirtti. Uluslararası insan hakları örgütü Astana şube Başkanı Elyaz Adilbayev ayrıca Kazakistan yasalarına göre her suçlu işlediği suçtan ancak kendisi sorumlu tutulacağını vurguladı.

Geçen hafta Ermenistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Şavareş Kuçarian Tahran’da İranlı mevkidaşı İbrahim Rahimpur’la görüştü.

İki diplomatın düzenli görüşmeleri çerçevesinde gerçekleşen bu görüşmede taraflar ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel ve küresel meseleleri de ele aldı. Görüşmede Dışişleri Bakanı Yardımcısı Rahimpur iki ülkenin tarihi ve kültürel bağlarına işaretle iki ülke yetkililerinin ikili siyasi ve iktisadi ilişkileri geliştirmek için istişarelerini ve karşılıklı ziyaretlerini arttırmalarına vurgu yaptı. Ermenistan’ın uluslararası çevrelerde İran’a verdiği desteği takdirle karşıladıklarını kaydeden Rahimpur, Erivan yönetiminin İranlı vatandaşlara vize uygulamasını kaldırma kararından ötürü de teşekkür etti ve bu kararın iki ülke arasında turizme katkı sağlayacağını kaydetti.

İki diplomat görüşmede iki ülke arasında enerji, turizm, transit ve nakliyat gibi iktisadi ilişkilerin geliştirilmesine vurgu yaptı.

Görüşmede Ermenistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Kuçarian, İran’ın bölgede barış ve istikrarın sağlanmasında eşsiz rolüne vurgu yaparak Irak ve Suriye krizleri konusunda Erivan’ın Tahran’la aynı görüşü paylaştıklarını kaydetti.

Kuçarian Erivan yönetiminin Tahran yönetimi ile enerji, turizm, transit ve ulaştırma başta olmak üzere iktisadi ve ticari alanlarda işbirliğini geliştirmek istediğini ifade etti.

İran İslam cumhuriyetinin Avrasya iktisadi birliği ile işbirliğine işaret eden Kuçarian, Ermenistan İran için bu birliğe giriş kapısı olduğunu ve buna göre Tahran ile diğer ilgili ülkelerle birlikte çok yönlü işbirliğini geliştirmek ve iki ülke arasında yeni karayolları ve demiryolları koridorlarını açmak istediklerini vurguladı.

Görüşmede iki diplomat bölge ülkelerinin kendi kaderini belirleme hakkı ve toprak bütünlüğüne de vurgu yaptı.

Geçen hafta Azerbaycan Cumhuriyeti bir kez daha Ermenistan yönetiminin işgal ettiği topraklarda askeri eğitim vermesine itiraz etti.

Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hikmet Hacıyev, Erivan yönetiminin işgal ettiği Azerbaycan topraklarında askeri eğitim vermesini kışkırtıcı bir hareket niteledi. Konu ile ilgili bir bildiri yayımlayan sözcü Hacıyev, Azerbaycan cumhuriyetinin işgal altındaki Ağdam kentinde Ermenistan silahlı kuvvetlerinin eğitim amaçlı askeri tatbikat düzenlemesi Bakü yönetimini kışkırtmayı amaçladığını belirtti. Azeri diplomat Hacıyev, Ermenistan yönetiminin bu davranışı AGİT’e bağlı Minsk grubu eşbaşkanlarının çabalarını doğrudan aşağılamaktan başka bir amacı olmadığını ve gerçekte Erivan yetkililerinin Karabağ münakaşasını çözümleme yönündeki samimiyetinin sorgulanmasına neden olduğunu vurguladı.

Gerçekte cari yılda Bakü ile Erivan arasında düzenlenen barış görüşmelerinin hassasiyetine işaret eden bazı siyaset çevreleri Erivan yönetiminin Bakü yönetimine karşı bu tür davranışlarını Rusya’nın arabuluculuğu ile devam eden barış müzakerelerini sonuçsuz bırakma çabası şeklinde yorumluyor.

Geçen hafta Azerbaycan Cumhuriyeti anayasasında yapılan yeni düzenlemelere yönelik itirazların devamında Azerbaycan Cumhuriyeti müslümanlar birliğinin hapisteki Başkanı Tali Bakırzade de ülkesinde anayasa referandumunun düzenlenmesine itiraz etti.

Nardaran hadisesi dosyası çerçevesinde düzenlenen mahkeme duruşmasına katılan Hacı Tali Bakırzade , son yıllarda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Hac ziyaretine ve Azerbaycan’da cami inşaatı konusunda Allah ile sözleşmesine işaret ederek, İlham Aliyev eli kana bulandığı bir halde bu caminin inşaatı için talimat verdiğini belirtti.

Azeri siyaset ve din adamı Bakırzade ayrıca hükümetin halkın anayasa değişikliğine itiraz etmek amacıyla eylem yapmasından duyduğu kaygıya işaretle, Nardaran hadisesinin tanıklarının şahadetinin aynı olduğunu kaydetti.

Azerbaycan Cumhuriyeti müslümanlar birliğinin hapisteki Başkanı Tali Bakırzade’nin de anayasa reformuna yönelik itirazı ile birlikte Azerbaycan cumhuriyetinde anayasa referandumu muhaliflerinin sayısı daha da artmış oldu. Anayasa değişikliğinde Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı ve diğer bazı yardımcıları gibi yeni mevkiler oluşturulurken, bu mevkilere atamaların da Cumhurbaşkanı tarafından yapılması öngörülüyor. Yine yeni anayasa reform paketinde cumhurbaşkanlığı süresi beş yıldan yedi yıla yükseliyor. Azerbaycan cumhurbaşkanının önerisine göre seçimlerde oy kullanma hakkına sahip olan vatandaşlar Azerbaycan milli meclisine adaylıklarını koyabiliyor. Pakette milli meclisin hangi şartlarda feshedileceği, uluslararası ve devletlerarası anlaşmaları imzalama hakkı , kent konseylerin yetki ve sorumlulukları gibi maddeler de yer alıyor.015