İran’da ekonomik gelişmeler
Geçen hafta Tahran, Venezüella Cumhurbaşkanı Nikolas Madoro’yu ağırladı. Madoro OPEC gündemlerini ve petrol fiyatlarının düşmesinden kaynaklanan krizi görüşmek üzere İran ve bölgede bazı ülkelere bir ziyaret gerçekleştirdi.
Madoro Tahran ziyareti sırasında İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei tarafından da kabul edildi. Bültenimizi Ayetullah Hamanei’nin Madoro’yu kabulunde beyanatı ile açmak istiyoruz.
İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei, Amerika’nın yenilmez olduğunu düşünmenin büyük bir hata olduğunu vurguladı.
Venezüella Cumhurbaşkanı Nikolas Madoro’yu kabulünde Amerika’nın Batı Asya bölgesine yönelik şom planları ve politikalarında hezimete uğradığına işaret ederek petrol fiyatlarının düşürülmesini Amerika’dan bağımsız olan ülkelere baskı aracı olarak değerlendirdi.
Ayetullah Hamanei, baskılara karşı tedbirli olmakla beraber akılcı direnişin mutlaka zaferle sonuçlanacağını vurguladı.
Batı’nın bağımsız ülkelere şimdiki sorunları dayatmak üzere petrol silahını kullanmaya başladığını belirten Ayetullah Hamanei, geçmişte İslam ülkeleri siyonist rejim İsrail’e petrol satışını durdurduklarında Batılılar petrolden siyasi amaçlı yararlanıldığını ileri sürerek büyük bir yaygara kopardıklarını, ama bugün aynı ülkeler bazı OPEC üyeleri ve bu tür politikalardan bizzat zarar gören bazı bölge ülkeleri ile el ele vererek petrol silahından Amerika’nın şom amaçları doğrultusunda yararlandıklarını kaydetti.
Görüşmede Venezüella Cumhurbaşkanı Madoro da son iki yılda petrol fiyatlarının aşırı oranda düşmesine işaret ederek, Amerikan emperyalizminin Venezüella devleti ve milletine karşı düşmanlıklarını ve müdahalelerini sürdürdüğünü, ancak Venezüella milleti Amerika’nın dayattığı iktisadi savaşa karşı direndiğini ve şimdi de yavaş yavaş iktisadi krizi aşmak üzere olduklarını vurguladı.
Peki ama, acaba önümüzdeki günlerde dünya petrol piyasalarının durumunda herhangi bir değişikliğin yaşanması bekleniyor mu dersiniz?
Bu alanda tahminler kısmen de olsa iyimser gözüküyor. OPEC Başkanı Muhammed Salih Abddullah Sade geçen Pazar günü petrol üreten ülkelerin arasında teamülü takviye etmekten söz etti. OPEC Başkanı ve Katar enerji ve sanayi Bakanı Muhammed Abdullah Sade Arabistan’ın başkenti Riyad’da FKİK üyesi ülkelerdeki mevkidaşlarının katılımı ile düzenlenen oturumun ardından düzenlediği basın toplantısında, önümüzdeki dönemde OPEC üyesi olan ve olmayan petrol üreticisi ülkelerin arasında teamülleri geliştirmeleri ve karşılıklı temasları da arttırmaları gerektiğini kaydetti.
Bilindiği üzere OPEC üyeleri geçen 28 Eylül tarihinde son sekiz yılda ilk kez bu kurumun petrol üretimini düşürmesi konusunda anlaşmaya vardı. Buna göre OPEC üyeleri için günde toplam üretim tavanı 32.5 ila 33 milyon varil olarak belirlendi, ama hiç bir üye ülke için ayrı ayrı kısıtlama getirilmedi. Şimdi ise OPEC üyelerinin 30 Kasım’da Viyana’da düzenleyecekleri zirvede bu tavanı kesinleştirmeleri bekleniyor. öte yandan Rusya gibi OPEC üyesi olmayan petrol üreticisi ülkelerden de petrol piyasalarında istikrarı sağlamak için bu anlaşmayı onaylamaları bekleniyor.
Geçen hafta Dünya bankası ekonomi uzmanlarından John Bavis bir bildiri yayımlayarak gelecek yıl için başta petrol olmak üzere yakıt fiyatları için artış tahmin ettiklerini belirtti. Bavis gerçi gelecek konusunda bazı muğlaklıkların da bulunduğunu, Dünya bankası olarak OPEC üyelerinin aldıkları kararları uygulamalarını beklediklerini , bu kararların uygulanması petrol piyasalarında etkili olacağını vurguladı.
Dünya bankası gelecek yılda petrol, doğalgaz ve taş kömür gibi yakıtların fiyatında %25’lik bir artış tahmin ediyor. Dünya bankasının bu yıl için petrol fiyatı ile ilgili varil başına 43 dolarlık tahmini değişmedi.
Tahran geçen hafta Bosna Hersek başkanlık konseyi Başkanı Bakır İzzetbegoviç’i ağırladı. Bakır İzzetbegoviç Pazartesi günü Tahran’a geldi. Bosna Hersek lideri ile Cumhurbaşkanı Ruhani’nin arasında gerçekleşen müzakerelerin sonunda iki ülke arasında ticaret ve yatırım alanlarında işbirliğinin geliştirilmesini öngören bir protokol imzalandı. İki lider daha sonra ortak basın toplantısına katıldı. Basın toplantısında Cumhurbaşkanı Ruhani, geçmişte yaptırımlar yüzünden iki ülke arasındaki ilişkilerde durgunluk yaşandığını, ancak şimdi Bercam nükleer anlaşmasından sonra ilişkileri tüm alanlarda geliştirme fırsatı oluştuğunu, iki ülke bu çerçevede işbirliğni geliştirmek istediğini belirtti.
Bakır İzzetbegoviç de eskiden yaptırımların iki ülke arasındaki ilişkileri aksattığını, ancak şimdi nükleer anlaşma ve yaptırımların kaldırılmasından sonra ikili ilişkilerin gelişmesi için çok iyi zemin oluştuğunu vurguladı.
İzzetbegoviç daha sonra da İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei tarafından kabul edildi.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Ninisto da Salı günü sabah saatlerinde üst düzey siyasi ve iktisadi bir heyet başkanlığında Tahran’a geldi. Bu ziyaretin amacı ise ikili iktisadi ilişkileri geliştirme şeklinde açıklandı. Finlandiya Cumhurbaşkanı Ninisto’nun İranlı yetkililer ikili ilişkileri geliştirmenin yanı sıra iktisadi işbirliğini arttırmayı da ele alacağı belirtildi.
Total petrol firması petro kimya alanında faaliyet yürüten bir firma olarak İran’da faaliyetlerini bu alanda arttırmak istiyor. Fransız firmanın üst düzey yetkilileri İran’la her iki tarafın kazançlı çıkacağı ve sonucu İran’a sermaye ve teknoloji transferi olan bir işbirliği peşinde olduklarını belirtiyor.
Total firmasının İran temsilcisi Eric Kene İran’ın zengin petrol ve doğalgaz kaynakları ve ayrıca uzman ve eğitimli insan gücüne işaretle petrol ve doğalgaz sektörlerinin gelişmek için geniş kapasiteleri bulunduğunu kaydetti.
Kene, İran’ın petro kimya sektöründe faaliyet yürüten firmaları çok güçlü olduğunu ve buna göre İran bölgede ve dünyada petro kimya ürünlerini üreten büyük bir ülke olabileceğini kaydetti
Total firmasının İran temsilcisi Kene, uluslararası firmaların İran ile işbirliğini geliştirmeleri yolundaki engellere işaret ederek, mali kaynakların temin edilmesi, Amerika’nın bazı yaptırımları kaldırmaması yüzünden hala bu firmaların İran ile işbirliği yolunda ciddi engel oluşturduğunu vurguladı.
İran’a para transferi yolundaki engellere değinen Kene, yaptırımların hafiflediğini, fakat İran’a para transferinde hala sıkıntı yaşandığını ifade etti. Kene İran petrol sektörünün sorunlarının çözümü ve projelerin ilerlemesi zaman alacağını, fakat bu sektörün önünde aydın bir ufuk bulunduğunu kaydetti. Kene ayrıca İran ve Batı’dan uzun vadeli bir işbirliği sürecini başlatma yönünde çabalarını sürdürmelerini istedi.
İran petrol sektörü 6. Beş yıllık kalkınma programı boyunca 130 milyar dolar yatırıma ihtiyacı bulunuyor.
Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene geçen Pazar günü petrol sektöründe yatırım imkanları ve işbirliği anlaşmalarının elzemleri ve sorunlarının ele alındığı oturumda yaptığı konuşmada petrol sektörü ülkenin yatırım ve kalkınma motoro olduğunu belirterek, petrol sektörü 6. Beş yıllık kalkınma programı boyunca 200 milyar dolar yatırıma ihtiyacı bulunduğunu, bunun 130 milyar doları doğrudan bu sektörün ana sanayilerinde yatırım yapılması gerektiğini ifade etti.
Bakan Zengene milli ekonomide bu denli geniş yatırıma ihtiyaç duyan başka sektör bulunmadığını vurguladı. Zengene petrol sektörü yapılan yatırımları beş altı yıl içinde iade etme kapasitesine sahip olduğunu ve ülkenin milli gelirini de arttırdığını kaydetti.
Zengene ayrıca petrol sanayii ülkede istihdam alanının açılmasında önemli rol ifa ettiğini, örneği petrol aramak için kullanılan kazı platformlarının her biri 300 ve hatta 400 iş alanı açtığını belirtti.
Geçen hafta İran’ın Ermenistan Büyükelçisi Kazım Seccadi Erivan’da Ekonomi Bakanı Vardan Aramian’la görüştü. Görüşmede Ermeni Bakan Aramian, iki ülke arasındaki mevcut iktisadi ilişkilerin iki tarafın sahip olduğu geniş imkanlara ve kapasitelere göre olmadığını, ikili iktisadi işbirliğini geliştirmek gerektiğini kaydetti.
Aramian, İran ekonomik açıdan geliştiği takdirde bu durum Ermenistan ekonomisinin gelişmesine de katkı sağlayacağını vurguladı.
İran Büyükelçisi Seccadi de ikili iktisadi ilişkilerin geliştirilmesine işaret ederek, Erivan’da İran’ın Millet Bankası’nın yeni şubeler açmasına ve uluslararası alanlarda işbirliğini geliştirmeye vurgu yaptı.
İran ve Ermenistan enerji, transit ve nakliyat alanlarında işbirliğini geliştiriyor.
İran ve Güney Rusya’nın üçüncü ortak sanayi ve ticaret fuarı ve oturumu iki hafta sonra düzenleniyor. Üçüncü İran ve Güney Rusya ortak sanayi ve ticaret fuarı Başkanı Hasan Mertci fuarla ilgili yaptığı açıklamada, bu bölge İran’ın ihracatında %60’lık payı bulunduğunu, İran’dan Rusya’ya en ucuz nakliyat yöntemi ise Enzeli limanından Rusya’nın Astarahan limanına uzanan deniz yolu olduğunu belirtti.
Mertci açıklamasının devamında İran’ın Güney Rusya’ya ihracatında maliyetin üzerinde önemli etkisi olan ucuz nakliyat bedeli, İran’ın Rusya’ya petrol dışı ihracatının artması gerektiğinin en önemli nedenlerinden biri olduğunu ifade etti.
Üçüncü İran ve Güney Rusya ortak sanayi ve ticaret fuarı Volga ırmağının kıyısında bulunan Astarahan kentinde açılacağını kaydeden fuar başkanı Mertci, bu bölgede 14 eyalet yer aldığını ve tarım ürünlerini kısa mesafe ve nakliyat bedelinin düşük olması yüzünden İran’dan karşıladıklarını kaydetti.
Veriler İran ve Rusya arasındaki bir milyar dolarlık ticaret hacminin %60’ı Rusya’nın güneyinde yer alan eyaletlerle ilgili olduğunu gösteriyor.
Üçüncü İran ve Güney Rusya ortak sanayi ve ticaret fuarı İran ve Rusya federasyonu arasında ticari imkanları sunmak üzere Volga ırmağının kıyısında bulunan Astarahan’da düzenleniyor.
Geçen hafta İran otomotiv sektörünün fuarı Lübnan’da açılış yaptı. Fuarın sorumlusu Muhammed Rıza Hanzade gazetecilere yaptığı açıklamada, İran otomotiv sektörünün Lübnan’da düzenlediği üç günlük fuarı İran ticareti kalkındırma kurumunun kararı ve İran Büyükelçiliği ile sağlanan koordinasyon üzerine Beyrut’un uluslararası fuarlar merkezinde açıldığını ifade etti.
Fuara İran’dan Irankhodro, Irankhodro Disel, Saipa Disel, Pars Khodro, Zamyad otomobil firmaları ve Isaco ve Sadegastar Saipi gibi yedek parça üretici firmaları katılıyor.015