Geçen hafta İran bir kaç iktisadi heyeti ağırladı. Geçen hafta Belçika eyaletinin Flander eyaletinin Başbakanı Garrett Bourgeois Belçikalı 140 kadar firmanın temsilcileri ve girişimciden oluşan bir heyet başkanlığında ikili iktisadi ilişkileri geliştirmek amacıyla Tahran’a geldi.

Belçika eyaletinin Flander eyaletinin Başbakanı Garrett Bourgeois Tahran’da İran’ın yatırım ve iktisadi ve teknik yardımlar kurumu Başkanı Muhammed Hazai ile görüşmesinde İran’ın kredi notunun yükselmesi ve yatırım riskinin azalmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Bir başka gelişmede İtalya’nın Milan kenti ticaret odası, Lombardia eyaletinin İran’a ihracatının artması ve İtalya’dan sanayi ve ticaret sektörlerinden oluşan bir heyetin yakında Tahran’ı ziyaret edeceğini açıkladı. Bu çerçevede Lombardia eyaletinin tarım, sulama sistemleri, içme suyu tesisleri, petro kimya, eczacılık, petrol ve doğalgaz, otomotiv ve altyapı tesisleri alanlarında faaliyet yürüten 25 firmasından temsilcileri 12 Kasım’de İran’a gelmesi ve İranlı firmalarla müzakere etmesi beklniyor. Milan kenti ticaret odası, 2016 yılının ilk yarısında Lombardia eyaletinin İran’a yaptığı ihracat hacmi 266 milyon avroyu aştığını ve geçen yılın aynı dönemine oranla %27 artış kaydettiğini duyurdu.

Geçen hafta Türkiye ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi İran ile iktisadi işbirliğini geliştirme yollarını görüşmek üzere Tahran’a geldi. Bakan Zeybekçi geçen Cumartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye yakın gelecekte 13 ülkede ticaret bürosu açacağını ve bu ülkelerin arasında İran ilk ülke olacağını vurguladı.

İran ve Türkiye arasındaki ticaret hacmi için 30 milyar dolarlık hedefi hatırlatan Bakan Zeybekçi, İran İBT Bakanı Mahmut Vaizi ile görüşmesinde ortak karma ekonomik komisyonunun eşbaşkanları olarak bu hedefe ulaşmak için bazı kararlar aldıklarını ifade etti. İki bakanın görüşmesinde ayrıca ikili ticaret, gümrük, bankacılık, nakliyat ve turizm gibi alanlarda işbirliğini geliştirme yolları da ele alındı.

Türkiye ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi başında bulunduğu bakanlığın Türkiye’nin bankacılık sistemi ve bu ülkenin mali kurumlarından sorumlu bakanlık olarak Türk girişimcilerin ve müteahhit firmaların İran’ın altyapı projelerine ortaklık etmeleri yönünde tüm çabalarını sarf edeceğini kaydetti.

Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı İshak Cihangiri de Türkiye ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ile görüşmesinde İran Türkiye ile ilişkilerini hiç bir kısıtlama gözetlemeksizin geliştirmeye sıcak baktığını, iki ülkenin milletleri karma ekonomik komisyonundan başta bankacılık alanı olmak üzere ikili ilişkilerin yolunda her alanda var olan engelleri kaldırmasını beklediğini belirtti.

Geçen hafta İran ve Avusturya ortak iktisadi oturumu Tahran ticaret odası Başkan vekili Cihangiri, Avusturya’nın Tahran büyükelçisi, Avusturya’nın Feralberg ticaret odası Başkanı ve iki ülkenin iktisadi aktivistlerinin katılımı ile düzenlendi.

İran ve Avusturya arasında ikili ticaret hacmi geçen yıl 324 milyon dolar civarında oldu.  Bu rakam, Bercam nükleer anlaşmasının yürürlüğe girmesi ve Avusturya’dan çeşitli iktisadi heyetlerin İran’ı ziyaret etmelerine karşın iki ülkenin arasındaki ikili ticaret hacminde beklenen gelişmenin yaşanmadığını ve bazı engellerin ikili ticaret hacminin gelişmesine mani olduğunu gösteriyor.

İran’da Bercam nükleer anlaşması uygulandıktan sonra iktisadi faaliyetler her geçen gün biraz daha gelişiyor. Bu süre içerisinde yaklaşık 200 kadar yabancı iktisadi heyet İran’ı ziyaret etti ve yine 17 ülke ile ikili ticari ve iktisadi ilişkiler yeniden başladı ve sanayi, maden, petrol ve doğalgaz, enerji ve turizm gibi alanlarda 80 kadar yabancı yatırım sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşmelerin 60 kadarı anlaşma imzalanması ile sonuçlandı ve bu anlaşmaların 30 kadarı da yürürlüğe girdi.

Ancak tüm bu gelişmelere rağmen İran ile iktisadi işbirliğini engelleyen bir etken vardı, o da uluslararası mali kurumların ve ünlü bankaların İran ile gerektiği gibi işbirliğine yanaşmamasıydı. Bu durum aslında söz konusu bankaların ve mali kurumların küresel güçlerin tek yanlı yaptırımlarından duydukları kaygıdan kaynaklanıyor ve bu yüzden İran ile dünya arasındaki iktisadi teamülün hızını kestiği gibi İran’ın dünya ticaret örgütüne üyeliğine de mani oluyor.

Şimdi ise bankacılık alanında ilişkilerin yeniden başlaması ve gelişmesi ve temsilcilik bürolarının açılması  ve İranlı bankaların hisse senetlerinin satın alınması ve serbest ticaret bölgelerinde şubelerin açılması ile birlikte İran ve Avusturya arasında ticaret hacminin artması bekleniyor.

Avusturya’nın Tahran büyükelçisi ise ortak iktisadi oturumda yaptığı konuşmada, Avusturya bankaları İran’a dönmekte kararlı olduklarını ve yakında bu bankaların İran’da temsilciliklerini ve şubelerini açacaklarını ve İranlı ve Avusturyalı firmalara gerekli hizmetleri sunacaklarını ifade etti.

Geçen hafta İran ve Tacikistan karma ekonomik, kültürel, sosyal, bilimsel ve teknik komisyonunun on birinci oturumu İran enerji Bakanı ve tackistan enerji ve su kaynakları bakanının eşbaşkanlığında Tahran’da düzenlendi.

İran enerji Bakanı Hamid Çitçiyan Pazartesi günü Tahran’da düzenlenen 11. İran ve Tacikistan karma ekonomik, kültürel, sosyal, bilimsel ve teknik komisyonu oturumunda yaptığı konuşmada, iki ülkenin özel sektörlerini harekete geçirmek ve işbirliğini arttırmak ve ayrıca mevcut engelleri işadamlarının ortak konseyini kurmak ve her iki ülkenin ticaret odalarının ciddi girişimleri için zemin hazırlamak zaruri olduğunu belirtti.

Tacikistan enerji ve su kaynakları Bakanı Osman Ali Osmanzade de 11. İran ve Tacikistan karma ekonomik, kültürel, sosyal, bilimsel ve teknik komisyonu  oturumunda iki ülke arasındaki ihracat ve ithalat hacmine işaretle ikili ticaret hacminin artmasını temenni etti. Oturumda iki Bakan iki ülkenin enerji, eğitim, nakliyat, iletişim, teknik eğitim gibi alanlarda işbirliği protokolü imzaladı.

Hali hazırda İran ve Tacikistan arasında enerji, sanayi ve ticaret alanlarında çok iyi işbirliği zemenleri bulunuyor. Yine İran’ın işbirliği ile Tacikistan’da büyük projelerin uygulandığı gözleniyor. Tacikistan’in Kuzey Güney ekseninde ulaştırma ve nakliyat sorununa çözüm getiren enzab tünelinin inşaatı ve Sengtude 2 barajı ve santralinin inşaatı bu projelere birer örnektir. Gerçekte İran’ın mühendislik ve teknik firmaları Tacikistan’ın su ve elektrik sanayiilerini geliştirmek için çok iyi imkanları bulunuyor.

İran ve Tacikistan dini, kültürel ve tarihi açıdan bir çok ortaklıkları bulunan ve aynı dili konuşan ülkelerdir. Buna göre Tacikistan, İran İslam Cumhuriyeti işbirliği yapmak istediği ülkelerden biri sayılır.

Geçen hafta İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in Lübnan ziyareti ile birlikte iki ülkenin karma ekonomik komisyonunun oturumu da düzenlendi.

İran ve Lübnan ilişkileri son yıllarda sürekli gelişme kaydetti. Lübnan’da iki buçuk yıl süren cumhurbaşkanlığı krizinin ardından sonunda el mustakbil hareketinin lideri Saad Hariri Hizbullah hareketinin desteklediği aday Mişel Aun’u desteklediğini açıklamasının ardından Aun Cumhurbaşkanı seçildi.

Bu gelişme hiç kuşkusuz İran ve Lübnan arasındaki iktisadi ilişkilerin gelişmesinde ve İran ile ticari ilişkilerin başlamasına etkili olacaktır.

Lübnan’dan 150 kişiden oluşan bir kaç heyet geçen sene İran İslam Cumhuriyeti’ni ziyaret etti ve İranlı yetkililer ve işadamları ile müzakereler gerçekleşti. İran’dan da iktisadi bir heyet Beyrut’u ziyaret ederek İran’da yatırım fırsatlarını tanıtmak üzere bir seminer düzenledi ve yine geçenlerde İran otomotiv sektörünü tanıtmak üzere Beyrut’ta özel bir fuar açıldı. Bundan başka Lübnanlı işadamları ve firmaların temsilcileri 22 kişilik bir heyet İran’ı ziyaret ederek ikili iktisadi ve ticari ilişkileri geliştirme yollarını görüştü. Yine Lübnan maliye Bakanı Ali Hasan Halil ve özel sektörün 25 temsilcisinden oluşan heyetin Tahran ziyareti, Lübnan ekonomi Bakanı Alan Hekim ve beraberindeki 33 kişilik heyetin 7. Karma ekonomik komisyonu oturumuna katılmak üzere Tahran’a gelmesi ve Lübnan sanayi Bakanı Hüseyin Hac Hasan’ın 60 kişilik bir heyetin başkanlığında Tahran’ı ziyaret etmesi ve Beyrut’ta İran otomobil fuarının açılması iki ülke arasında yaşanan diğer bazı gelişmelerdi.

Geçen hafta Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, üst düzey bir heyet başkanlığında Tahran’a gelen Tugo Dışişleri Bakanı Robert Dasi ile görüştü. Görüşmede iki Bakan ikili ilişkilerin çeşitli boyutlarını, iktisadi alanlarda işbirliğini geliştirme yollarını, bölgesel ve küresel gelişmeleri ve ayrıca terör ve radikalizmle mücadele konularını ele aldı.

Cumhurbaşkanı Ruhani de Tahran’ı ziyaret eden Togo Dışişleri Bakanı Robert Dasi’yi kabul etti. Görüşmede Ruhani, İran ve Togo sahip oldukları kapasiteleri kullanarak ikili ilişkilerini geliştirebileceklerini kaydetti.

Bölgede terör ve radikalizmle mücadele zaruretine değinen Ruhani, bazı ülkelerin teröristlere silah ve mali desteklerini kesmeleri gerektiğini vurguladı. Görüşmede Togo Dışişleri Bakanı Dasi de iki ülke arasındaki yakın ilişkilere değinerek ikili ilişkilerin geliştirilmesini istedi.

Geçen hafta Ermenistan enerji altyapıları ve doğal kaynaklar Bakanı Aşot Mangon İran’ın Erivan büyükelçisi Seyyid Kazım Seccadi ile görüşmesinde iki ülkenin elektrik enerji intikali için üçüncü hattın inşa edilmesi, İran ve Ermenistan ve Gürcistan enerji şebekelerinin birleştirilmesi, İran doğalgazının Ermenistan üzerinden Avrupa’ya transiti ve rüzgar enerjisi ile çalışan santrallerin inşaatında işbirliği gibi alanlarda işbirliğini geliştirme yollarını masaya yatırdı.

Görüşmede büyükelçi Seccadi, Ermeni Bakan Mangon’un iki ülkenin karma ekonomik komisyonunun Ermeni eşbaşkanı olduğuna işaretle iki ülke arasında işbirliğini geliştirmek için bir çok zemin bulunduğunu belirtti ve ikili konuların aralık ayında Tahran’da düzenlenmesi beklenen karma ekonomik komisyonunun 14. Oturumunda ele almak gerektiğini kaydetti.

İran ve Ermenistan arasındaki iktisadi ve ticari ilişkiler sürekli gelişiyor.  Geçen hafta İran’ın kuzeyinde yer alan Gilan eyaleti valisi Muhammed Ali Necefi eyaletin merkezi Reşt kentinde Ermenistan büyükelçisi Artaşes Tumanian ile görüşmesinde iki ülke arasındaki ilişkilerin çok iyi düzeyde yer aldığını belirterek tarım, balıkçılık, besicilik, ticaret ve turizm gibi alanlarda işbirliğini geliştirebileceklerini belirtti.

Görüşmede Ermenistan büyükelçisi Tumanian da iki ülkenin yakın kültürü, gelenek ve görenekleri ve aynı coğrafyada yer almalarına işaretle ikili ilişkileri ticaret, sanayi ve diğer alanlarda geliştirmek için oluşan fırsatları değerlendirmek gerektiğini ifade etti.

Gerçekte Erivan ve Tahran ilişkilerinin gelişmesi iki ülkenin çeşitli alanlarda ilişkileri geliştirmek için aydın bir ufuk sergiliyor ve bunu da karma ekonomik komisyonu çerçevesinde gerçekleştirmenin mümkün olduğu gözleniyor. Ermenistan Kafkasya bölgesindeki seçkin jeo ekonomik konumu ve batıdan Türkiye, kuzeyden Gürcistan, doğudan Azerbaycan ve güneyden İran ile ortak sınırı itibarı ile ikili ve çok yönlü ilişkilerini geliştirebilecek konumdadır.

İran Ortadoğu bölgesinde yer alan müslüman ülkelerin helal et ürünleri ihtiyacını karşılayabilecek yetenektedir. Bu yetenek Tahran’da düzenlenen bir fuarda konunun meraklıları ile paylaşıldı.

Geçen hafta Tahran uluslararası et ürünleri ve bu sektöre bağlı sanayii ile ilgili bir fuara ev sahipliği yaptı. Fuarın amacı iç ve dış sermayeleri et ürünleri sektörüne çekmek ve ayrıca başta Ortadoğu, orta Asya ve Doğu Avrupa olmak üzere dünyanın müslüman ülkelerinin tüketim piyasalarına hitap etmekti. Fuara yerli firmalar 85 stand ile katılırken, 34 yabancı firma da Avustralya, İspanya, Almanya, İngiltere, Çin, Finlandiya, Hong Kong, Yunanistan, Bulgaristan, Azerbaycan, Lübnan, Hollanda ve BAE’inden fuara katıldı.

Geçen hafta 12. Uluslararası maden, maden sanayii, makineleri, teçhizatı ve bağlı sanayii de Tahran’ın uluslararası fuarlar merkezinde açılış yaptı.

Yine 16. Uluslararası elektrik sanayii fuarı da aynı merkezde 645 yerli ve yabancı firmanın katılımı ile çalışmalarına başladı. Bu fuar 8 Kasım Salı günü sona erdi. Fuarda İran’dan 350 kadar firma bu sektörde son kazanımlarını sergiledi.007