Geçen hafta Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, 50 kişiden oluşan üst düzey iktisadi ve siyasi heyet başkanlığında Tahran’a geldi ve İran Cumhurbaşkanı Dr. Hasan Ruhani ile bir araya gelerek ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel ve küresel meseleleri görüştü.

Slovenya ve İran cumhurbaşkanları Pahor ve Ruhani’nin huzurunda geçen Salı günü düzenlenen törende iki ülke firmaları arasında bir kaç işbirliği belgesi imzalandı.

İran ve Slovenya ortak istisadi oturumu geçen Mayıs ayında İran ticaret odasında düzenlendi. Oturumda Slovenya’nın bazı ticari ve iktisadi firmaları ve bankalarının temsilcileri iki ülke arasındaki işbirliğini geliştirme yollarını masaya yatırdı. Şimdi ise Slovenya Cumhurbaşkanı Pahor’un İran ziyareti ve Tahran’da imzalanan işbirliği belgelerinin ardından ikili ilişkilerde yeni bir dönem başlıyor.

Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor’un başkanlığında İran’a gelen Slovenyalı 50 kişilik heyet Tahran’da İranlı iktisadi ve ticari aktivistlerle düzenledikleri ortak oturumda iki ülke arasında işbirliğini geliştirme yollarını ele aldı.

Bu arada Çarşamba günü Slovenya’nın Tahran büyükelçiliğinin açılışı gerçekleşti. Büyükelçiliğin açılması İran ve Slovenya arasında iktisadi aktivistlerin karşılıklı ziyaretlerinin kolaylaştırılması ve daha fazla işbirliği bakımından önemli bir adım şeklinde değerlendirildi.

İran ve Slovenya enerji, petrol ve doğalgaz, konut ve inşaat, ulaştırma, maden, tarım, çelik ve ilaç sanayii gibi alanlarda işbirliği yapabilecek iki ülkedir.

Geçen hafta İran petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene ve OPEC genel sekreteri Muhammed Sanusi Barkindo Tahran’da bir araya gelerek petrol piyasalarında son durumu ele aldı. Bakan Zengene görüşmenin sonunda gazetecilere yaptığı açıklamada, petrol için uygun fiyat, hem üretici ve hem tüketici lehine olacak bir fiyattan ibaret olduğunu, OPEC üyeleri petrol için varil başına 50 ila 60 dolarlık bir fiyatı gözetlediğini kaydetti.

OPEC genel sekreteri Barkindo İran petrol Bakanı Zengene ile OPEC’in bir sonraki zirvesini, enerji piyasalarında yaşanan gelişmeleri ve petrol üretiminin tavanını dondurma projesini görüşmek üzere Tahran’a gelmişti.

Bültenimizi bu konu ile ilgili hazırladığımız raporumuzla sürdürüyoruz.

OPEC’e üye ülkeler petrol için varil başına ortalama 55 ila 60 dolar civarında bir fiyat düşünüyor ve Cezayir zirvesinde varılan mutabakata bağlı kaldıkları takdirde 30 Kasım’da düzenlenmesi beklenen bakanlar zirvesinde nihai anlaşmaya varmaları muhtemel gözüküyor.

OPEC’in 30 Kasım zirvesinin en önemli gündem maddesi ise, üretim tavanını dondurma projesini karara bağlamaktır. Cezayir’de varılan ilk anlaşmaya göre İran, Libya ve Nijerya bu projeye katılmaktan muaf tutulmuştu.  Proje hayata geçirildiği takdirde petrol üretiminin artışı önlenecek ve Arabistan gibi bazı üye ülkelerin üretimini düşürmeleri gerekecek.  OPEC genel sekreteri Muhammed Barkindo da İran petrol Bakanı Zengene ile görüştükten sonra Bakan Zengene’nin Cezayir zirvesinde sarf ettiği çabalarından ötürü teşekkür etti. Barkindo, İran Cezayir zirvesinde cesurca bir karar aldığını ve OPEC bünyesinde yapıcı rol ifa ettiğini kaydetti.

OPEC üyeleri geçen 28 Eylül tarihinde Cezayir’de düzenledikleri oturumda petrol üretimini kısıtlamayı kararlaştırdı ve aynı zamanda üretim tavanları savaş veya yaptırımların yüzünden düşen Libya, Nijerya ve İran’ın bu karardan müstesna olmaları da kararlaştırıldı. Bu anlaşmanın detayları 30 Kasım’da Viyana’da düzenlenmesi beklenen bakanlar zirvesinde nihai şekline kavuşması bekleniyor.

Geçen hafta İran’ın Güney Pars sahasının 21. Ünitesinin platformu günde bir  milyar fitküp üretimle hizmete girdi.

Bültenimize Güney Pars sahasında yaşanan son gelişmelerle ilgili raporumuzla devam ediyoruz.

Güney Pars sahasının 20 ve 21. Üniteleri Başkanı Alirıza İbadi, 21. Ünitenin platformundaki meşale bir numaralı kuyunun açılmasıyla beraber yanmaya başladığını ve yakında bu platformda üretilen doğalgazın  karada yer alan doğalgaz rafineriine sevkiyatına başlanacağını açıkladı. İbadi, 21. Ünitede yer alan tüm kuyuların tedrici bir şekilde açılması ile birlikte günde yaklaşık 28.3 milyon metreküp doğalgaz üretileceğini ve bu rakam Güney Pars sahasında üretilen doğalgaza ekleneceğini ifade etti.

Güney Pars sahasının 20 ve 21. Üniteleri Başkanı Alirıza İbadi 20 ve 21. Ünitelerin rafinerilerinin ilerleme oranı %90’a ulaştığını belirterek, doğalgazı rafine etmenin üçüncü ve dördüncü sıraları da iki aya kadar hizmete gireceklerini ve böylece tüm sıraların bu ünitelerde tam olarak devreye girmiş olacağını vurguladı.

Güney Pars sahasının 21. Ünitesini nplatformu  bu sahada ve tam güvenli şartlarda hizmete giren 21. Platformdur. Fars körfezi sularında yer alan ve İran ve Katar arasında ortak olan Güney Pars doğalgaz sahasının yaklaşık 14 bin milyar metreküp doğalgaz kaynakları bulunuyor. Bu rakam dünya doğalgaz kaynaklarının %8 kadarını oluşturuyor.

Bu arad Güney Pars sahasının 11. Ünitesini geliştirme projesi ile ilgili 4.8 milyar dolar değerindeki ön anlaşması İran petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene’nin katıldığı törende İran petrol milli firması ile Fransa’nın Total firması, Çin petrol milli firması ve İran’ın Petro Pars firmasından oluşan bir konsersiyum arasında Tahran’da imzalandı.

Geçen hafta Yeni Zelanda ticaret Bakanı Ted Mc Klay bir basın bildirisi yayımlayarak gelecek hafta İranlı üst düzey yetkililerle Bercam nükleer anlaşmasından sonraki dönemde ikili iktisadi ve ticari ilişkileri geliştirme yollarını ele almak üzere Tahran’ı ziyaret edeceğini açıkladı. Yeni Zelanda ticaret bakanına bu ziyaretinde ülkesinden 17 firmanın temsilcileri eşlik ediyor.

Dışişleri Bakanı Yardımcısı İbrahim Rahimpur geçenlerde Yeni Zelanda’da ticaret Bakanı Mc Klay’le görüşerek ikili ilişkileri geliştirme üzerine müzakere etmişti. Görüşmede İran ve Yeni Zelanda bankaları arasındaki ilişkilerde sorunlar ve iki ülke firmalarının ortak yatırımları gündeme geldi. Aynı konuların Bakan Mc Klay’in Tahran temaslarında deyatlı bir şekilde ele alınması bekleniyor. Bakan Mc Klay İran’ın iktisadi açıdan önemine işaretle İran ziyareti ve özel sektörün kendisine eşlik etmesi ikili iktisadi ilişkilerin gelişmesine vesile olmasını diledi.

Geçen hafta İran gümrük Başkanı Mesut Kerbasian, Ermenistan İran ve Avrasya iktisadi birliği arasında bir köprü olacağını belirtti.

İran gümrük Başkanı Kerbasian gittiği Erivan’da Ermenistan Başbakanı Karen Karapetyan’la görüşmesine bu konuya vurgu yaparak Ermenistan devlet gelirleri komitesi Başkanı ile yaptığı müzakerler hakkında Karapetyan’a bilgi verdi. Kerbasian  görüşmede iki taraf arasında elektronik sistem üzerinden bilgi alış verişi, Ermenistan ve İran vatandaşlarının gümrük kuralları hakkında bilgilendirmek ve iki ülkenin iktisadi serbest bölgeleriyle ilgili deneyimleri paylaşmak üzere gümrük işbirliği protokolü imzalandığını kaydetti. Kerbasian İran ve Ermenistan serbest ticaret bölgesi üzerinden Avrasya iktisadi birliği ile işbirliği yapabileceklerini ve bu alanda Ermenistan İran ve Avrasya iktisadi birliği arasında bir irtibat köprüsü olabileceğini ve ortak yatırım projelerine yardım edebileceğini ifade etti.

Ermenistan Başbakanı Karen Karpetyan da İran gümrük Başkanı Kerbasian’la görüşmede, Ermenistan yönetimi İran ve Avrasya iktisadi birliği arasındaki ilişkilerin gelişmesi için uygun zemin oluşturmaya hazır olduğunu belirtti. Başbakan Karpetyan ayrıca İran ve Ermenistan arasında gümrük işbirliği, ikili ticari ve iktisadi ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayacağını kaydetti.

Bu çerçevede İran ve Ermenistan  ticari ilişkileri ve turizm alanını kolaylaştırmak amacıyla işbirliği protokolü imzaladı. Anlaşma her iki ülkenin vatandaşlarına karşılıklı olarak özel araçları ile herhangi bir özel izin belgesine gerek duymaksızın karşı ülkeye geçme imkanı tanıyor, üstelik bunun için hiç bir ödeme yapmaya ya gerek kalmıyor.

Söz konusu işbirliği protokolü İran gümrük Başkanı Kerbasian’ın Erivan ziyareti sırasında ve İran’ın Ermenistan büyükelçisi Seyyid Kazım Seccadi’nin de katıldığı törende iki taraf arasında imzalandı.

Ermenistan devlet gelirleri komitesi Başkanı Vartan Harutunyan işbirliği protokolünü imza töreninde yaptığı açıklamada, İran ve Ermenistan arasındaki iktisadi ve ticari ilişkilerin gümrük alanında ortak işbirliği olmaksızın gelişmesi mümkün olmadığını ve bu yüzden iki tarafın bu hedefe ulaşmak için çaba harcaması gerektiğini ifade etti.

İran gümrük Başkanı Kerbasian Erivan temaslarının devamında Ermenistan ekonomi Bakanı Soren Karayan’la da bir araya geldi ve ikili konuları görüştü. Ermenistan ekonomi Bakanı Karayan görüşmede iki ülke arasında iktisadi işbirliğini geliştirme yolunda var olan engelleri bertaraf etme zaruretine vurgu yaparak, ortak eğilimleri geliştirmek ve gümrük kurallarını daha akıcı hale getirmek, iktisadi işbirliğinin gelişmesinde önemli rol ifa edeceğini kaydetti.

Tahran ve Erivan müzakerelerinde yatırımlara destek vermek öncelikli başlıklardan biridir. Bu yüzden iki taraf arasında imzalanan anlaşmalarla birlikte ikili ilişkilerin gelişeceği belirtiliyor.

Malezya ticaret ve sanayi odası Başkanı Vira Celile Baba, Malezyalı işadamları İran ile ticari ilişkileri geliştirmeyi olumlu karşıladıklarını açıkladı. Bültenimizi bu konu ile ilgili hazırladığımız raporumuzla noktalıyoruz.

Geçen hafta İran ve Malezya arasında ticari fırsatların ele alındığı oturum, Malezya ticaret ve sanayi odasının insiyatifi ve İran ve ASEAN ticaret konseyinin işbirliği ile kualalampur’da düzenlendi.

Oturumda Malezya ticaret ve sanayi odası Başkanı Vira Celile Baba, Malezyalı işadamları İran ile ticari ilişkileri geliştirmeyi olumlu karşıladıklarını belirtti.

Oturumda İran ve Malezya yatırım ve ticaret fırsatları fuarı sekreteri Muhammed Hafız Hokmi de Malezyalı yatırımcıları İran’da yatırım yapmaya ve teknoloji transferinde bulunmaya davet ederek, şimdiki dönem iki ülke ilişkilerini geliştirmek için en iyi zaman olduğunu kaydetti. Hokmi, İran’ın 13 bin km demiryolları şebekesi ve kuzeyinde ve güneyinde serbest ticaret bölgeleri Malezyalı ihracatçılar için özel bir fırsat sayıldığını vurguladı.

Oturumun sonunda İran ve ASEAN ticaret konseyi ile Malezya ticaret ve sanayi odası arasında bir işbirliği protokolü imzalandı.