Geçen hafta İran ve Endonezya karma ekonomik komisyonunun 12. Oturumu İran İBT Bakanı ve komisyonun İranlı eşbaşkanı Mahmut Vaizi ve beraberindeki heyetin katılımı ile Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlendi.

Geçen hafta Tahran Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor ve beraberindeki heyeti ağırladı. Pahor Tahran’da İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei ile görüştü. Pahor’un ziyareti sırasında ayrıca bir kaç iktisadi işbirliği belgesi imzalandı.

Geçen hafta Batılı heyetlerin Bercam nükleer anlaşmasından sonra İran’a düzenledikleri ziyaretlerin devamında Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor üst düzey bir heyet başkanlığında Tahran’a geldi. Pahor geçen Salı günü Tahran’da ilk olarak Cumhurbaşkanı Dr. Hasan Ruhani ile görüştü ve aynı günün akşam saatlerinde İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei tarafından kabul edildi.

İran ve Slovenya üst düzey heyetlerinin görüşmesinin sonunda ise İBT alanında işbirliği protokolü, iktisadi işbirliği anlaşması, nano teknolojileri alanında bilimsel işbirliği protokolü ve diğer bazı belgeler Cumhurbaşkanı Ruhani ve Slovenyalı mevkidaşı Pahor’un katıldığı törende ilgili yetkililerce imzalandı. Cumhurbaşkanı Ruhani iki ülkenin üst düzey heyetleri arasında düzenlenen oturumda yaptığı konuşmada İran ve Slovenya’nın sahip oldukları kapasitelere ve fırsatlara işaretle bankacılık ve sigorta alanlarında işbirliğini geliştirmek, iki ülke arasındaki ticari ve iktisadi ilişkilerin gelişmesine uygun zemin oluşturacağını belirtti.

Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor İran ve Slovenya iktisadi oturumunda yaptığı konuşmada ülkesi yakın gelecekte İran İslam Cumhuriyeti ile ilişkilerini geliştireceği ve 2011 yılındaki ilişkilerin üzerine çıkaracağı yönünde söz verdiğini belirtti.

Söz konusu oturuma İran enerji Bakanı Hamid Çitçian, İran ticaret odası Başkanı Golam Hüseyin Şafii, Slovenya ticaret odası Başkanı ve iki ülkenin iktisadi aktivistleri katılırken, oturumun sonunda iki ülkenin özel sektörleri arasında yatırım, bankacılık, enerji ve çelik sanayii alanlarını kapsayan 4 işbirliği belgesi imzalandı.

Bültenimizin başında da belirtildiği üzere geçen hafta İran ve Endonezya karma ekonomik komisyonunun 12. Oturumu İran İBT Bakanı ve komisyonun İranlı eşbaşkanı Mahmut Vaizi ve beraberindeki heyetin katılımı ile Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlendi. Oturumun Endonezyalı eşbaşkanı ise bu ülkenin ekonomi işlerini koordine etmekten sorumlu devlet Bakanı Darmin Nasutiyun’du oturum İran ve Endonezya’nın petrol ve doğalgaz alanında işbirliğinin ön hazırlığı niteliğindeydi. Endonezya enerji ve maden kaynakları Bakanı son bir yılda üç kez İran’ı ziyaret etti ve en son İran ile LPG alımı üzerine bir anlaşma imzaladı, anlaşma çerçevesinde ilk LPG partisi Endonezya’ya ulaştı.

Endonezya Cumhurbaşkanı Juko Vidodo’nun İran ziyaretinin hazırlığı niteliğinde olan 12. Karma ekonomik komisyonu oturumunda iki taraf arasında bazı protokoller ve bir kaç belge nihai şekline kavuşturuldu. Söz konusu belgelerin Vidodo’nun Tahran ziyaretinde imzalanması bekleniyor.

Geçen hafta Malezya sanayi ve ticaret odası Başkanı Vira Celile Baba, Malezyalı işadamları İran ile ticari ilişkilerini geliştirmek istediğini açıkladı. Bültenimize bu haberin detayları ile devam ediyoruz.

Geçen hafta Malezya’nın başkenti Kualalampur’da düzenlenen İran Malezya ticari fırsatları oturumunda konuşan Malezya sanayi ve ticaret odası Başkanı Celile Baba bu açıklamayı yaparak başında bulunduğu oda İran İslam Cumhuriyeti ile ticareti geliştirme yönünde işbirliğine hazır olduğunu belirtti.

İran Malezya ticari fırsatları oturumuna  Malezyalı işadamları ve sanayi sahipleri katıldı. Oturum İran – ASEAN ticaret konseyinin öncülüğünde düzenlendi. Oturumun sonunda İran – ASEAN ticaret konseyi ile Malezya sanayi ve ticaret odası arasında bir işbirliği protokolü imzalandı.

Gerçekte İran’ın Kuzey afrirak ve ordadoğu ve Doğu Avrupa piyasalarına yakınlığı ve sahip olduğu 13 bin km demiryolları ve hem kuzeyde ve hem güneyde serbest ticaret bölgelerine sahip olması Malezyalı ihracatçıların ilgisini çeken özelliklerdir.

İran’ın Irankhodro otomotiv firması Cezayir’in Famoval firması ile yaptığı anlaşma çerçevesinde bu firmanın ürettiği otomobillerin montaj hattını Cezayir’de resmen hayata geçirdi. Konu ile ilgili anlaşma geçen yılın son aylarına doğru Cezayirli firma ile imzalanmıştı. Buna göre söz konusu montaj hattının donatılması için çalışmalar başlatıldı. Teçhizatın gelecek Mart ayına kadar tamamen montaj edilmesi beklenirken, o tarihe kadar otomobillerin yarı montaj edilmiş vaziyette Cezayir’e ihraç edileceği ve gelecek Haziran ayından itibaren de parçaların üretimine geçileceği belirtiliyor.

2020 yılında Irankhodro firmasının Rana, Dena ve Soren marka otomobillerinin Cezayir’de üretimi 25 bine ulaşacağı  ve bunun yanında Cezayirli üreticilerin bu ürünlerin imalatında kendine yeter hale gelmeleri de öngürüldiği kaydediliyor. Irankhodro firması ise montaj hattını donatmak ve teknik ve mühendislik hizmetlerini sunmak sureti ile bu projeye ortaklık ediyor.

Cezayir’de Dena marka otomobili üreten Famoval sanayi grubu firması genel müdürü Muhammed Rahmun bu otomobilin ülkesinde üretilmesi konusunda yaptığı açıklamada şöyle dedi: bir çok yabancı firma Cezayir’de yatırım yaptı ve şimdi biz Renault ve Hyundai’den sonra Cezayir piyasalarında üçüncü marka olmak istiyoruz. Biz bölge ülkelerine ihracat piyasalarında birinci sıraya yerleşmeyi de hedeflemiş bulunuyor. Biz ayrıca 8 bin Dena marka otomobili 2017 yılında %5 kadarını yerli hale getirerek üretmeyi planlıyoruz.

Cezayir’den başka, Irankhodro firması Azerbaycan Cumhuriyeti’nde de yeni bir proje başlatmış bulunuyor. Bu firma Azerbaycan Cumhuriyeti’nde Semend marka otomobilini üretmeyi planlıyor. Bu projenin Azeri tarafın 14 milyon dolarlık yatırımı ile gelecek yılın ilk yarısında hizmete gireceği ve daha sonra da firmanın Dena, Rana ve Soren marka otomobilleri de üretileceği anlaşılıor.

Hali hazırda İran ve Almanya’nın ortak tasarımı olan ve Semend’in gelişmiş versiyonu olan Dena, Irankhodro firmasının en yeni ürünüdür. Bu otomobil İran’ın en kaliteli otomobili de sayılıyor.

Geçen hafta Amerika enerji enformasyon kurumu en yeni aylık raporunda İran’ın petrol ve yan ürünleri hacmi 4 milyon 150 bin varile ulaştığını, bu rakam 1980 yılından beri İran’da üretilen en yüksek rakam olduğunu belirtti.

Petrolün yan ürünü olan sıvıgaz bir nevi hafif petrol sayılıyor ve doğalgaz sahalarından elde ediliyor. Resmi verilere göre İran’ı Güney Pars sahasında yeni ünitelerin hizmete girmesi ile birlikte 2013 yılından beri bu sahadan elde edilen sıvı  gaz üretimi %60’lık artış kaydetti. İran önümüzdeki yıllarda Güney Pars sahasının geriye kalan ünitelerini de tamamlayarak bu sahanın toplam 24 ünitesinde sıvı gaz üretimini günde bir milyon varile yükseltmeyi planlıyor. Böylece İran 6. Beş yıllık kalkınma programının sonuna kadar petrol ve yan ürünlerinin hacmini günde 5.7 milyon varile ulaştırmak istiyor.

Geçen hafta OPEC zirvesinin arifesinde İran ve Cezayir petrol bakanları Tahran’da bir araya gelerek istişarelerde bulundu. Cezayir enerji Bakanı İran petrol Bakanı ile görüşmesinin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, OPEC üyeleri Viyana’da düzenlenen oturumunda uzlaştıkları takdirde petrol fiyatları seneye varil başına 50 ila 55 dolar seviyesine kadar çıkacağını ve yıl sonuna kadar da 60 doları bulacağını belirtti. Cezayirli Bakan ayrıca İran petrol Bakanı ile görüşmesinde Cezayir yönetiminin OPEC üyelerinin üretim tavanını toplam günde 1.1 milyon varil düşürmesini sunduğunu ifade etti.

Cezayir enerji Bakanı petrol fiyatlarının düşmesinin önlenmesi gerektiğini belirterek, petrol fiyatlarının düşmesi dünya ekonomisine zarar verdiğini ve bu yüzden OPEC’in Viyana zirvesi de şimdiki krizi çözüm getirme bakımından büyük önem arz ettiğini vurguladı.

OPEC üyeleri 30 Kasım’da Viyana’da bir araya geliyor. OPEC üyeleri 28 Eylül 2016’da Cezayir’de düzenledikleri oturumda üretim tavanını günde 32.5 milyon varil seviyesinde sabit tutma konusunda uzlaştı.

Geçen hafta uluslararası denizcilik kurumu IMO genel sekreteri Ki Tak Lim, İran İslam Cumhuriyeti’nin bu kurumda aktif ve müspet rol ifa ettiğini belirterek IMO İran ile işbirliğini geliştirmek istediğini kaydetti.

Uluslararası denizcilik kurumu IMO genel sekreteri Ki Tak Lim, İran’ın Londra büyükelçisi Hamid Beidinejad ile görüşmesinin kulisinde IRNA haber ajansına yaptığı açıklamada, İran İslam Cumhuriyeti IMO’nun önemli üyelerinden biri olduğunu belirtti.

uluslararası denizcilik kurumu IMO BM’nin uzman kurumlarından biri sayılıyor ve üye ülkelerin arasında teknik bilgilerin alış verişi ve denizcilik ve gemicilik standartlarının belirleme ve denizcilik nakliyatı alanında konvansiyonların onaylanması gibi alanlarda faaliyet yürütüyor.

Geçen hafta Güney Afrika’dan iktisadi bir heyet Tahran’a geldi ve İranlı yetkililerle iktisadi işbirliği konularını görüştü.

Güney Afrika heyetinde ulaştırma Bakanı yardımcısı bayan Çikanga ve Güney Afrika kamu firmaları Bakanı yardımcısı Maguanişe yer alıyordu. Heyet üyeleri İranlı mevkidaşları ile iki ülkenin karma ekonomik komisyonunun 12. Oturumunda ulaştırma alanında alınan kararların uygulanmasını görüştü.

İran yol ve kentleşme bakanlığı müsteşarı Asger Fahriye Kaşan geçen Perşembe günü Güney Afrika ulaştırma Bakanı yardımcısı bayan Çikanga ile görüşmesinde Afrikalı firmaların İran’ın ulaştırma projelerinde 50 milyon dolardan 4 milyar dolara kadar yatırım yapabileceklerini belirtti. Güney Afrika ulaştırma Bakanı yardımcısı bayan Çikanga da görüşmede Güney Afrikalı firmaların İran’ın havaalanlarını geliştirme, demiryolları filolarının üretimi ve limanları geliştirme projeleri gibi projelerde İranlı firmalarla işbirliği yapabileceğini belirtti.

Ulaştırma İran ve Güney Afrika’nın karma ekonomik komisyonunun oturumlarında üzerinde en çok durdukları alanlardan biri sayılıyor.

BM ile İran’ın dönem başkanlığını yürüttüğü EKO arasındaki işbirliği kararnamesi BM genel kurulunun 71. Oturumunda oy birliği ile onaylandı.

EKO ile işbirliğini geliştirmek son otuz yılda BM’nin sürekli en önemli önceliklerinden biri olmuştur. EKO bir yandan üye ülkelerin kalkınması yönünde bölgesel işbirliği mekanizması olarak görev yapıyor ve öbür yandan uluslararası düzeydeki icraatı ile birlikte EKO bölgesinde uluslararası çalışmaların yürütülmesine katkı sağlıyor.

İran’ın BM elçisi Golam Hüseyin Dehgani konu ile ilgili yaptığı açıklamada, bu işbirliği iki yönlü ve karşılıklı olduğunu belirtti. Dehgani, EKO kurulduğu günden beri sergilediği tutumla bölgesel ve uluslararası düzeyde işbirliğini geliştirdiğini ve üye ülkelerin arasında iktisadi ve diğer alanlardan işbirliğinin gelişmesinde eksen rol ifa ettiğini belirtti.

EKO  Batı Asya ve orta Asya ve Kafkasya bölgelerinden on üyesi ile Avrupa kıtasını Çin’e ve Rusya’yı Fars körfezine bağlayan bir kurumdur. EKO üyeleri İran, Türkiye, Pakistan, Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan’dan oluşuyor.

Ve son olarak geçen hafta İran enerji Bakanı Hamid Çitçian üst düzey bir heyet başkanlığında Japonya’yı ziyaret etti. İran enerji Bakanı Çitçian 27. Uluslararası enerji bildirgesi zirvesinde Lahey-2 bakanlık konferansı nihai belgesini imzaladı. Uluslararası enerji bildirgesinin tedvin edilişinin amacı, enerji sektörünün gerçeklerini özellikle gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere üye ülkelere daha iyi yansıtmak ve katılımcı ülkelerin arasında yeni kapasitelerin oluşturulması yönende işbirliğini arttırmak ve ayrıca enerji sektöründe yaşanan sorunları çözümlemektir.

Bakan Çitçian’ın ziyareti sırasında ayrıca Japonya’nan aktif ve uzman firmalarının İran piyasalarına girişi konuşuldu. Bu çerçevede Çitçian Japonya’nın su ve elektrik alanında aktif firmalarının yöneticileri ile bir araya geldi. Çitçian Japon firmaların İran’da su ve elektrik projelerine ortaklık etmelerini olumlu karşıladıklarını, ancak bu katılımın teknoloji transferi ile beraber olması gerektiğini vurguladı.