Geçen hafta İran bir kaç iktisadi ve ticari oturuma ev sahipliği yaparken, bazı ülkelerin üst düzey yetkililerini ağırladı.

Geçen hafta Endonezya Cumhurbaşkanı üst düzey ticari bir heyet başkanlığında Tahran’ı ziyaret etti. 

İran ve Endonezya bu ülkenin Cumhurbaşkanı Joko Widodo’nun Tahran ziyareti sırasında iki ülkenin üst düzey yetkililerinin dört ve özel sektör aktivistlerinin de on olmak üzere toplam imzaladıkları on dört belge ile birlikte iktisadi ilişkilerde yeni bir döneme başlıyor.

İran ticaret odası Başkanı Golam Hüseyin Şafii Tahran’da düzenlenen İran ve Endonezya iktisadi oturumunda yaptığı konuşmada, iki ülke arasındaki ikili ticaret hacmini 2 milyar dolar seviyesine yükseltmeyi amaçladıklarını, ancak bu hedefi yakalamak için bankacılık alanı ve yine tarifelerde ve bürokraside var olan sorunları çözmek gerektiğini kaydetti.

Endonezya Cumhurbaşkanı Widodo’nun Tahran ziyareti sırasında Tahran ve Cakarta ticaret odalarının katkıları ile ortak iktisadi oturum düzenlendi. Oturumda iki ülkenin özel sektörleri ikili iktisadi ilişkilere ivme kazandıracak on işbirliği belgesi imzaladı. Endonezya ticaret odası Başkanı Ruslan Ruslani oturumda İran ve Endonezya iki yeni ekonomik güç olduklarını belirterek, iki ülkenin stratejik ortaklığı iki milletin çıkarlarını güvence altına alacağını belirtti.

Oturumda özel sektörlerin arasında imzalanan belgeler iki ülkenin ticaret odaları arasında işbirliği anlaşması, bankacılık ve sigorta ve borsa alanında işbirliği ve yine kağıt sektörlerinin işbirliği anlaşması gibi anlaşmaları içeriyor.

Endonezya Cumhurbaşkanı Widodo Tahran ziyaretini İran ve Endonezya gibi iki büyük İslam devleti arasındaki işbirliğini geliştirme yönünde atılan yeni bir adım niteledi. Widodo iki ülke Batı ve güneydoğu Asya bölgelerinde anahtar konumda olduklarını ve bu bölgelerin iktisadi, güvenlik ve siyasi dengelerinde etkili rol ifa ettiklerini belirtti.

Gerçekte İran ve Endonezya ilişkileri, iki ülkenin en büyük İslam ülkelerinden olmaları ve İslam işbirliği teşkilatı İİT’nin aktif üyeleri olmaları ve petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olmanın yanında Endonezya’nın dünya petrol tankerlerinin yarısının geçtiği Malaka boğazının yanında yer alması itibarı ile aydın bir ufuk sergiliyor.  Bu fırsatları değerlendirmek, Widodo’nun Tahran ziyareti sırasında vurgulanırken, bu durum ikili ilişkilerin geliştirilmesine katkı sağlayacağı vurgulandı.

Gerçekte İran ve Endonezya arasındaki işbirliği EKO, D 8 ve ASEAN gibi bölgesel iktisadi kurumlar da gözetildiğinde iki ülkenin yanı sıra bölgesel bazda işbirliğinin gelişmesine katkı sağlayacağı anlaşılıyor.

Geçen hafta İran yol ve kentleşme Bakanı Abbas Ahundi, İran havayolları firması IranAir ile Airbus firması arasında düzenlenen müzakerelerin sonunda iki firma hafta sonuna kadar nihai anlaşmaya imza atacaklarını açıkladı.

Geçen hafta Pazar günü Tahran’da düzenlenen yol ve ulaştırma ve ilgili sanayi fuarının kulisinde muhabirimize konuşan Bakan Ahundi, IranAir ve Airbus firmaları arasında nihai anlaşma imzalandıktan sonra detayları açıklanacağını ifade etti.

Bilindiği üzere İran ve 5+1 grubu arasında imzalanan Bercam nükleer anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ardından İran havayolları firması IranAir, Fransa’nın Airbus firması ile 118 ve Amerika’nın Boeing firması ile 100 yolcu uçağı alımı üzerine prensip anlaşmaya vardı.

Geçen hafta IranAir firması ile Boeing firması Tahran’da 80 yolcu uçağının İran’a satışını öngören anlaşmayı imzaladı. Söz konusu uçaklardan 50 adedi 737 tipi ve 30 adedi de devasa 777 tipi yolcu uçaklarından oluşuyor. Uçakların on yıllık bir süre içerisinde IranAir firmasına teslim edileceği belirtiliyor.

Uzmanların tahminlerine göre İran, havayollarını yenilemek için 400 ila 500 adet yeni yolcu uçağına ihtiyacı ulunuyor. İran bu ihtiyacını karşılamak üzere Bercam nükleer anlaşmasından sonra Boeing ve Airbus gibi dünyanın önde gelen uçak firmaları ile müzakere etmeye başladı. Bercam nükleer anlaşmasının ikinci eki olan ABD’nin yükümlülüklerinde İran’ın yolcu uçağı alımının engellenmemesi gerektiği vurgulanıyor. Bu çerçevede İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin geçen sene Fransa’ya yaptığı ziyareti sırasında İran yönetimi ile Fransız firma arasında prensip anlaşması imzalandı. Söz konusu anlaşmada İran’a 10.5 milyar dolar değerinde 118 adet yolcu uçağının satışı öngörülüyordu.

Geçen hafta İran İBT Bakanı Mahmut Vaizi üst düzey bir heyet başkanlığında Türkiye’ye bir ziyaret gerçekleştirmek üzere İstanbul’a geldi.İran ve Türkiye karma ekonomik komisyonunun İranlı eşbaşkanı Bakan Vaizi Türk mevkidaşı Bakan Zeybekçi ile görüştü.

İstanbul’da gerçekleşen görüşmede Bakan Vaizi, Türkiye’den İran’a gelen Türk kamyonların yakıtına uygulanan tarifeyi düşürmeye hazır olduklarını, benzer uygulamanın da Türkiye tarafından uygulanmasını beklediklerini kaydetti.İki ülkenin merkez bankaları arasında işbirliğinin artması gerektiğini vurgulayan Bakan Vaizi ikili ticaret hacminin bir an önce hedeflenen 30 milyar dolar seviyesine ulaşmasını umduklarını vurguladı.

Görüşmede Bakan Zeybekçi de ülkesi İran ile tüm alanlarda ilişkileri geliştirmek istediğini belirterek 30 milyar dolarlık hedefe ulaşmaya vurgu yaptı. Hali hazırda İran ve Türkiye arasında ikili ticaret hacmi yılda 15 milyar dolar dolayında gerçekleşiyor.

Geçen hafta yol ve ulaştırma Bakanı Abbas Ahundi Tahran’da görüştüğü Türkiye ulaştırma, denizcilik ve iletişim Bakanı Ahmet Arslan’la görüşmesinde, Türkiye dünyanın doğusuna ve umman denizi ve Fars körfezine ulaşmak için İran toprakları üzerinden geçmesi gerektiğini, İran da Batı dünyasına ve karadeniz’e ulaşmak için Türkiye topraklarından geçmesi gerektiğini belirtti.

Bakan Ahundi Ocak 2017’de iki ülkenin ulaştırma alanında işbirliğini geliştirmek üzere ortak teknik oturumu düzenleyeceklerini hatırlatarak, oturumda demiryolları ağının iki ülkenin limanlarına ve İran – Türkiye koridoruna bağlanma yolları masaya yatırılacağını kaydetti.

Geçen hafta Cumhurbaşkanı Ruhani’nin bölge ülkelerine yeni tur ziyareti çerçevesinde Ermenistan, Kazakistan ve Kırgızistan’a ziyaret düzenleyeceği açıklandı.

Cumhurbaşkanı Ruhani’nin özel kalem müdürü yardımcısı Perviz İsmaili, Ruhani’nin Ermenistan, Kazakistan ve Kırgızistan’ı ziyaret edeceğini açıkladı.

İsmaili, bu ziyaretlerin söz konusu üç ülkenin cumhurbaşkanlarının resmi daveti üzerine gerçekleşeceğini kaydetti.

İsmaili, Cumhurbaşkanı Ruhani bölge ülkelerine ziyareti sırasında ikili ilişkilerin geliştirilmesini görüşeceğini, ayrıca söz konusu ülkelerin girişimcileri ile bir araya geleceğini vurguladı.

Geçen hafta İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı İbrahim Rahimpur gittiği Erivan’da Ermeni mevkidaşı Kuçariyan’la görüştü.

Görüşmede Rahimpur ikili ilişkilerin dostane ve müspet olduğunu belirterek, bu ilişkilerin tüm siyasi ve iktisadi ve kültürel alanlarda geliştirilmesine vurgu yaptı.

Görüşmede Kuçariyan da ikili ilişkileri olumlu değerlendirerek, İranlı yatırımcıların Ermenistan’ın projelerine yatırım yapmalarını olumlu karşıladıklarını kaydetti.Görüşmede taraflar ayrıca Karabağ krizinin tek çözüm yolu taraflar arasında siyasi müzakere olduğunu vurguladı.

Bir başka gelişmede İran’ın Irankhodro otomotiv firmasının Ermenistan’daki ilk temsilciliği firmanın bu ülkede çeşitli ürünlerini sunmak üzere başkent Erivan’da açılış yaptı. Açılış töreninde İran firması Dena, Soren ve bir iki ürününü daha Ermenistan’da piyasaya süreceği açıklandı.

Irankhodro firmasının Ermenistan temsilciliğinin açılışı ile beraber firmanın Dena adlı yeni otomobili de ilk kez Ermenistan piyasasında görücüye çıktı.

Irankhodro otomotiv firması bir kaç yıldır Ermenistan’da faaliyet yürütüyor ve şimdi açtığı temsilcilikle bu ülkenin otomobil piyasasından daha büyük bir pay kazanmayı amaçlıyor.

Geçen hafta İran’ın kuzeyinde, Mazandaran eyaletinin Emirabad limanındaki özel iktisadi bölge ile İtalya’nın Ankona limanı denizcilik ve liman işletme alanlarında işbirliği protokolü imzaladı.

İran denizcilik camiası enformasyon merkezi konu ile ilgili yayımladığı raporda, Mazandaran’dan İtalya’nın Marke eyaletine giden heyetin söz konusu işbirliği protokolü imzaladı.

Anlaşmada Emirabad limanı ve özel iktisadi bölgesinin has konumu ve Kuzey Güney koridoru üzerinde yer alması ve bağımsız devletler topluluğuna ulaşımı kolaylaştırması itibarı ile orta Asya bölgesinden Avrupa’ya ürün transiti bakımından önemine vurgu yapıldı.