Bugün sizi yine İran doğasının büyük muhibetlerinden biriyle tanıştırmak istiyoruz.

Belki sizin için İran topraklarında dünyanın iki büyük çölü yer aldığını bilmek ilginç gelebilir: Lut Çölü ve Deşti Kevir. Bu iki büyük çöl İran’ın doğusu ve merkezinde önemli bir alanı kaplıyor. Gerçekte Horasan, Semnan, İsfahan, Kirman ve Sistan Bulucistan eyaletlerinin önemli bir bölümü de bu çöllerde yer alıyor.

Bu çöllerin kenarında ise küçük büyük, bir kaç kent bulunuyor, fakat çölün ortası tamamen ıssızdır. 

Araştırmalar, İran çölünün merkezi, yerkürenin en sıcak noktası olduğunu gösteriyor. Bu çöller yumuşak ve sürekli hareket halinde olan kumla kaplıdır. Çöllerin çevresinde ise deve, zebra ve kirpi gibi az su ile yetinen hayvanlar yaşıyor.

Bugün Muhammed otobüste Cifrotlu biriyle tanıştı. Ciroft, İran çölünün kenarında yer alan kentlerden biridir. Ciroftlu vatandaş Muhammed’e çölü anlattı ve şimdi Muhammed arkadaşı Ramin’e bu adamdan duyduklarını ve çölün özelliklerini anlatıyor.

Şimdi bugünkü dersimizin ilk diyaloğunu dinleyelim. Ama önce her derste olduğu gibi ilkin diyaloglarda geçen kelimeleri gözden geçirelim ve tekrarlayalım.

 

امروز bugün – اتوبوس otobüs – مرد erkek (adam - bay) - من آشنا شدم ben tanıştım –

جیرفت Ciroft - اهل جیرفت Ciroftlu - او بود o vardı – شهر kent  - کویر çöl –

شهر کویری çöl kenti – نزدیک yakın – کرمان Kirman – دانستم öğrendim – اسم ad - دشت کویر Deşti Kevir - کویر لوت Lut çölü  - یکی biri - آن دیگری öteki – آب su –

بسیار کم çok az – باران yağmur - باران می بارد yağmur yağıyor – آنجا ora  -

درست است doğrudur - چند شهر birkaç şehir - هیچ کس hiç kimse – زندگی yaşam - آنها زندگی می کنند onlar yaşıyor  - او زندگی نمی کند o yaşamıyor  - دما sıcaklık  - دمای هوا hava sıcaklığı - چه قدر؟ ne kadar? - خیلی گرم çok sıcak –

بین  50 تا 60 50 ila 60 arası – درجه derece  - سانتیگراد santigrad – روز gündüz –

شب gece – شبها geceleri – خنک serin - کجا؟ nere? – خراسان Horasan –

خراسان رضوی Rezevi Horasan -  - خراسان جنوبی Güney Horasan – قم Kum –

اصفهان İsfahan – سمنان Semnan – یزد Yezd – کرمان Kirman – سیستان Sistan –

بزرگ büyük – شرق doğu  - مرکز merkez – فرش halı - فرش بافی halı dokumacılığı – سفالگری çömlekçilik – هنر sanat  - وجود دارد vardır – کشاورزی ziraat – چگونه nasıl درخت ağaç – خرما hurma – پسته fıstık – مناطق bölgeler – اطراف etraf – زیاد çok –

آب کم az su - آب کمی azıcık su - او نیاز دارد onun ihtiyacı var

 

Kelimeleri not alıp tekrarladığınızı umuyorum. Şimdi bu diyaloğu dinleyin ve tekrarlayın.

 

محمد - امروز در اتوبوس با یک مرد آشنا شدم . او اهل جیرفت بود .

Muhammed: Bugün otobüste bir bayla tanıştım. O Ciroftluydu.

رامین - جیرفت یکی از شهرهای کویری ایران است . نزدیک کرمان .

Ramin: Ciroft İran’ın çöl kentlerinden biridir. Kirman’a yakın.

محمد - من دانستم که جیرفت به کویر نزدیک است . ایران چند کویر دارد ؟

Muhammed: Ben Ciroft’un çöle yakın olduğunu öğrendim. İran’ın kaç çölü vardır?

رامین - دو کویر . اسم یکی دشت کویر است و دیگری کویر لوت .

Ramin: İki çöl. Birinin adı Deşti Kevir ve öteki Lut çölüdür.

محمد - آب در کویر بسیار کم است . مردم در آنجا چگونه زندگی می کنند ؟

Muhammed: Çölde su çok azdır. İnsanlar orada nasıl yaşıyor?

رامین - نزدیک کویر چند شهر هست ، ولی هیچ کس در کویر زندگی نمی کند .

Ramin: Çölün yakınında birkaç kent var, ama çölde hiç kimse yaşamıyor.

محمد - دمای هوا در آنجا چه قدر است ؟

Muhammed: Orada hava sıcaklığı nekadardır?

رامین - در روز هوا خیلی گرم است . بین 50 تا 60 درجه سانتیگراد . اما شبها خنک است .

Ramin: Gündüz hava çok sıcaktır. 50 ila 60 derece santigrud. Ama geceleri serindir.

محمد - دشت کویر و کویر لوت کجاست ؟

Muhammed: Deşti Kevir ve Lut çölü nerededir?

رامین - دشت کویر در خراسان رضوی ، قم ، اصفهان ، سمنان و یزد است و کویر لوت در خراسان جنوبی ، کرمان و سیستان است .

Ramin: Deşti Kevir Rezevi Horasan, Kum, İsfahan, Semnan ve Yezd’dedir ve Lut çölü Güney Horasan, Kirman ve Sistan’dadır.

محمد - پس این دو کویر خیلی بزرگند !

Muhammed: Demek bu iki çöl çok büyükler.

رامین - بله . شرق و مرکز ایران کویری است . در کویر ، هنر فرش بافی و سفالگری وجود دارد .

Ramin: Evet. İran’ın doğusu ve merkezi çöldür. Çölde halı dokumacılığı ve çömlekçilik vardır.

محمد - کشاورزی در آنجا چگونه است ؟

Muhammed: Orada ziraat nasıldır?

رامین - درخت خرما و پسته در مناطق اطراف کویر زیاد است ، چون به آب کمی نیاز دارد .

Ramin: Çölلn etrafındaki bölgelerde hurma ve fıstık ağacı çoktur, çünkü azıcık suya ihtiyacı vardır.

 

Şimdi bir kez daha aynı diyaloğu bu kez tercümesiz dinleyin ve tekrarlayın.

 محمد - امروز در اتوبوس با یک مرد آشنا شدم . او اهل جیرفت بود .

رامین - جیرفت یکی از شهرهای کویری ایران است . نزدیک کرمان .

محمد - من دانستم که جیرفت به کویر نزدیک است . ایران چند کویر دارد ؟

رامین - دو کویر . اسم یکی دشت کویر است و دیگری کویر لوت .

محمد - آب در کویر بسیار کم است . مردم در آنجا چگونه زندگی می کنند ؟

رامین - نزدیک کویر چند شهر هست ، ولی هیچ کس در کویر زندگی نمی کند .

محمد - دمای هوا در آنجا چه قدر است ؟

رامین - در روز هوا خیلی گرم است . بین 50 تا 60 درجه سانتیگراد . اما شبها خنک است .

محمد - دشت کویر و کویر لوت کجاست ؟

رامین - دشت کویر در خراسان رضوی ، قم ، اصفهان ، سمنان و یزد است و کویر لوت در خراسان جنوبی ، کرمان و سیستان است .

محمد - پس این دو کویر خیلی بزرگند !

رامین - بله . شرق و مرکز ایران کویری است . در کویر ، هنر فرش بافی و سفالگری وجود دارد .

محمد - کشاورزی در آنجا چگونه است ؟

رامین - درخت خرما و پسته در مناطق اطراف کویر زیاد است ، چون به آب کمی نیاز دارد .

 

Muhammed ve Ramin sohbete devam ediyor. Ramin çölün has mimarisinden söz ediyor ve buradaki evlerin kubbeli olduğunu söylüyor, çünkü kubbe çatı daha az sıcaklığı cezbediyor.

Çöl evlerinde yüksek ve ince bir kule inşa ediliyor. Bu kuleler serin havayı evin içine götürüyor ve evin içindeki sıcak ve ağır havayı dışarı gönderiyor. Bu kulelere “Badgir” deniliyor. Badgirler hâla çölün kenarında bulunan kentlerde göze çarpıyor.

Ramin eski İranlıların “Kanat” adını verdikleri yeraltı kanalların yardımıyla suyu ta uzaklardan çölün kenarına ve evlere ve tarlalara yönlendirdiğini belirtiyor. Kanatlar eskiden en önemli su kaynaklarıydı. İranlı emekçi ve çalışkan insanlar çölün tuzlu toprağında hurma ve fıstık yetiştiriyor. Çölün kenarındaki kentler ise yabancı turistler için İran’ın ilginç turistik cazibelerinden biridir.

Muhammed ve Ramin arasındaki bu diyaloğa bir sonraki derste de devam edeceğiz.