Geçen hafta İsveç Başbakanı Stefan Löfven üst düzey ticari ve siyasi bir heyet başkanlığında Tahran’a geldi.

İsveç Başbakanı Stefan Löfven ülkesinin 40 önemli büyük ticari firmasının temsilcilerinden oluşan üst düzey ticari ve siyasi bir heyet başkanlığında Tahran’a geldi. İsveç başbakanının Tahran ziyareti sırasında iki ülke arasında bilim ve teknoloji, yüksek eğitim, araştırma, yol inşaat, İBT, kadın ve aile alanlarında işbirliği gibi başlıkları kapsayan beş işbirliği belgese imzalandı.

İsveç’te siyaset dünyasına ayak basmadan ve Başbakan olmadan önce işçi sınıfında faaliyet yürüten ve örneğin İsveç’in en önemli işçi sendikalarından biri olan metal iş sendikası başkanlığını yürüten Stefan Löfven, Cumhurbaşkanı Dr. Hasan Ruhani ile görüşmesinde ülkesi İran ile ilişkilerini yaptırımlardan önceki dönemdeki seviyeye yükseltmek istediğini belirtti.

İsveç’in Ericson, Sandrick ve ABB gibi eskiden İran’da temsilcilikleri bulunan fakat daha sonra yaptırımların yüzünden temsilciliklerini kapatmak zorunda kalan bazı büyük firmalar, şimdi Bercam nükleer anlaşması yürürlüğe girdikten sonra İran’da temsilciliklerini yeniden açmak istiyor.

İran bundan önce İsveçli taraflara ağır makine ve araçların üretiminde işbirliği önerisinde bulunmuştu ve şimdi bu işbirliğinin başladığı gözleniyor. Bu çerçevede İsveç’in Scania ve Mamut firmaları İran ile yeniden işbirliğine başladı.

İran yönetimi Ocak 2017’de İran’da kamyon üretilmesine destek vermek için bir anlaşma imzaladı, ki anlaşmanın bir bölümü söz konusu iki İsveçli firma ile işbirliğiyle ilgiliydi.

İran ve İsveç ilaç ve tıbbi malzemeler, yeni teknolojik ve sanayi alanları, ulaştırma, çevre, yenilenebilir enerji, maden ve İBT gibi alanlarda işbirliği yapabilir. Şimdi de İran İsveç ticaret bürosunun açılması ve iki ülke arasında ticari ve sanayi alanlarında ilişkilerin gelişmesi ile beraber İsveç’ten İran’a teknoloji transferi için de gereken zeminin hazırlandığı gözleniyor.

İsveç Başbakanı Löfven’in Tahran ziyareti aynı zamanda Avrupa ülkelerinin İran’a karşı tutumlarını Amerika’nın yeni Başkanı Donald Trump’tan farklı hale getirmeye başladığını gösteriyor. Nitekim AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de geçen hafta Amerika’yı ziyaret ederek bu mesajı Amerikalı taraflara iletti.

İsveç Başbakanı Stefan Löfven Tahran ziyareti sırasında İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei tarafından da kabul edildi. İslam İnkılabı Lideri Ayetullah Hamanei Tahran’da temaslarda bulunan İsveç Başbakanı Stefan Löfven’i kabulünde iki ülkenin ikili ilişkileri geliştirmek için bir çok kapasiteleri bulunduğunu belirtti.

Ayetullah Hamanei, ancak son 1.5 yılda bazı Avrupa ülkeleri İran ile müzakere ettiklerini, fakat imzalanan anlaşmaların çoğu uygulanmadığını kaydetti.

Ayetullah Hamanei İsveç başkabanı Löfven’e “sizi eylem ve uygulama ehli olan biri olarak tandığımıza göre varılan anlaşmaların sırf kağıt üzerinde kalmayacak şekilde hareket etmenizi bekliyoruz” dedi.

İsveç Başbakanı Löfven de Tahran ziyaretini tarihî ve önemli nitekilde ve ikili ilişkilerde iktisadi ilişkileri ve bölgesel konuları ele aldıklarını ifade etti.

Bir başka gelişmede, geçen hafta İran ve Ermenistan Dışişleri Bakanları iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin başladığı günün 25. Yıldönümü dolaysıyla kutlama mesajlarında ikili ilişkilerin çeşitli alanlarda geliştirilmesini vurguladı.

İran 25 Aralık 1991 tarihinde Ermenistan’ın bağımsızlığını tanıdı ve 45 gün sonra da imzalanan Tahran bildirgesi çerçevesinde iki ülke arasında dostane ve iyi komşuluk ilkesine dayanan ilişkilerin başlamasına vurgu yapıldı.

Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in Ermeni mevkidaşı Edvard Nalbandiyan’a ikili ilişkilerin başladığı günün 25. Yıldönümü dolaysıyla gönderdiği mesajda şu ifadelere yer verildi: Son yıllarda İran ve Ermenistan arasındaki ilişkiler özellikle Aralık 2016’da İran Cumhurbaşkanı Dr. Hasan Ruhani’nin Ermenistan’a yaptığı ziyaretin ardından tüm alanlarda gelişmeye başladı.

Ermenistan Dışişleri Bakanı Nalbandiyan da mesajında tüm alanlarda oluşan uygun şartlar ortak çabalarla iki ülkenin devletleri arasında iki komşu ülkenin çıkarları doğrultusunda teamüllerin artmasına vesile olduğunu kaydetti.

Yine bir başka gelişmede ve İran ile Ermenistan ilişkilerinin geliştirilmesi doğrultusunda geçen hafta İran sigorta sektöründen bir heyet merkezi sigorta firması Başkanı Abdulnasır Himmeti başkandığında Ermenistan’ın başkenti Erivan’ı ziyaret ederek sigorta alanında ikili ilişkileri geliştirmek amacıyla Ermeni tarafla görüşmelerde bulundu.

İran heyeti geçen Perşembe günü Ermenistan Başbakanı Karen Karapetiyan’la bir araya gelerek ikili iktisadi, ticari ve siyasi ilişkileri geliştirme yollarını masaya yatırdı.

İran merkezi sigorta firması Başkanı Abdulnasır Himmeti ayrıca Ermenistan ekonomi ve yatırımları geliştirme Bakanı Soren Karayan’la görüşmesinde iki ülke arasında siyasi ve iktisadi ilişkilerin geliştirilmesini vurguladı. Görüşmede Ermeni Bakan Karayan da İran ve Ermenistan arasında sigorta alanında teamüllerin turizm ve ticari firmalara destek ekseninde geliştirilmesini istedi. Başkan Himmeti ise İran İslam Cumhuriyeti sigorta sektörü Ermenistan’da sigorta firmaları ile işbirliğini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti.

Geçen hafta 4. Uluslararası İran otomotiv sektörü zirvesi dünyanın önde gelen otomotiv firmalarının temsilcilerinin katılımı ile Tahran’da çalışmalarına başladı. iki gün süren zirveye Avrupa ve Asya kıtalarından Pegeut, Citroen, Scania, Renault gibin firmaların yanı sıra Türkiye’den yedek parça firmaları derneği yetkilileri ve Fransa’dan da yedek parça firmaları derneği yönetim kurulu katıldı. Oturuma ayrıca Almanya, İspanya, İtalya, Japonya, Güney Kore ve Çin’den bazı otomotiv firmeleri temsilcileri katıldı.

PSA Pegeut Citroen otomotiv firmasının Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinden sorumlu Başkan yardımcısı Jean Christophe Quemard Tahran’da düzenlenen uluslararası zirveye tele konferans sistemi ile katılarak İran piyasası hali hazırda çok iyi durumda olduğunu belirtti.

İran’da 20 Mart’ta sona eren hş. takvimine göre cari yılda yaklaşık 1.3 milyon otomobil üretilerek satıldı ve bu rakamın gelecek yılda 1.5 milyona ulaşması bekleniyor.

14 Temmuz 2015 tarihinde ise PSA Pegeut Citroen otomotiv firması, İran’ın Irankhodro otomotiv firması ile Pegeut marka otomobillerin üretilmesi üzerine ortak yatırım anlaşması  ve yine İran’ın Saipa firması ile de Citroen marka otomobillerin üretilmesi üzerine ayrı bir ortak yatırım anlaşması imzaladı.

Buna göre İran’da üretilmesi kararlaştırılan Citroen marka otomobilin 2018 yılında seri imalatına başlanması bekleniyor.

Ekonomi ve mali meselelerin uzmanları İran otomobil piyasası 2022 yılına kadar yılda iki milyon otomobil üretme ve satışa sunma potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor. Yılda iki milyon otomobil üretilmesi ise Fransa’nın otomotiv sektörünün kapasitesine denk geliyor.

Bir başka gelişmede, İran İslam cumhuriyetinin 3. Özel fuarı geçen hafta Irak’ın başkenti Bağdat’ta İran sanayi, maden ve ticaret Bakanı Muhammed Rıza Nimetzade’nin katıldığı törenle açılış yaptı.

Bakan Nimetzade geçen Pazartesi günü üst düzey bir heyet başkanlığında Bağdat’a geldi ve fuarın açılış törenine katılmanın yanı sıra Iraklı mevkidaşı başta olmak üzere bazı üst düzey yetkililerle ikili ilişkileri geliştirme yollarını ele aldı.

İran’ın dört gün sürecek özel fuarında İranlı 145 firma gıda maddeleri, beyaz eşya, inşaat malzemeleri, otomotiv ve yedek parça ürünleri, hijyen ve makyaş malzmeleri, deterjan, hastane teçhizatı ve süt ürünleri gibi çeşitli ürünlerini Iraklı ziyaretçilerin ilgisine sunuyor.

İran’ın Bağdat’ta açtığı özel açılışına İran sanayi, maden ve ticaret Bakanı Muhammed Rıza Nimetzade’nin yanı sıra, Irak çalışma ve sosyal işler Bakanı Muhammed Şiya Sudani  de katıldı. Açılış töreninde İran’ın otomatik vitesli yerli otomobili Saina Bağdat’ta ilk kez görücüye çıktı.

Saina otomobili İran’ın Saipa firmasının ürünüdür ve Irak yönetiminin siparişine göre ve bu ülkenin iklim şartlarına uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiştir.

Saina’nın seri imalatı ise 2017 tarihinde Bağdat’ın güneyinde İskenderiye bölgesinde başlıyor.

İranlı firmalar fuarda gıda maddeleri, beyaz eşya, inşaat malzemeleri, otomotiv ve yedek parça ürünleri, hijyen ve makyaş malzmeleri, deterjan, hastane teçhizatı ve süt ürünleri gibi çeşitli ürünlerini pazarlıyor.

İran Irak’ın ikinci büyük ticari ortağıdır. İki ülke arasında 2016 yılında gerçekleşen ticaret hacmi ise 6.2 milyar dolara ulaştı.

Geçen hafta İran ve Kazakistan da ikili ticari ilişkilerinde yeni adımlar attı. Aralık 2016’da Cumhurbaşkanı Ruhani’nin Kazakistan ziyareti sırasında iki ülke, İran denizcilik firması ve kazakistan demiryolları firmasının ortak firma kurmaları üzerine bir sözleşme imzalamıştı. Geçen hafta ise bu sözleşmenin nihai belgesi imzalandı ve anlaşma resmen uygulama aşamasına geldi. Nihai belge geçen Çarşamba günü Tahran’da ve İran denizcilik firması ve kazakistan demiryolları firması arasında imzalandı.

İran denizcilik firması ve kazakistan demiryolları firması ortak nakliyat alanında işbirliği yapacak ve bağımsız devletler topluluğuna üye ülkelerle ticareti kolaylaştırmanın yanı sıra Rusya, Kazakistan, Türkmenistan, beyaz Rusya, Ukrayna, Güney Osetya, Gürcistan ve Türkmenistan’ın İran’ın güneyinde Fars körfezi kıyılarında yer alan limanları aracılığı ile uluslararası açık denizlere ulaşmalarına imkan sağlayacak.

İran denizcilik firması ve kazakistan demiryolları firmasının ortak firmasının bürosu İran’ın kuzeyinde Enzeli limanı serbest ticaret bölgesinde bulunuyor. Geçen sene Kazakistan’dan İran’a yaklaşık 2.2 milyon ton ticari mallar taşındı ki bir önceki yıla oranla %16’lık bir artış gösterdi.