Amerika’nın İran İslam Cumhuriyeti’ne karşı hasmane politikaları boş bahanelere dayandırdığı yeni yaptırımları kalıbında hala devam ediyor.

Bu çerçevede Amerika’nın attığı en son adım 2017 İran’ın istikrarsızlaştırıcı uygulamaları ile mücadele kanunu adında yeni yaptırım kararları onaylamasıdır. Amerika’nın yeni yaptırım kararında füze faaliyetleri ve sözde terör faaliyetleri ile ilgili yaptırımlar ve silah ambargosu gibi maddeler yer alıyor. Ancak tüm bu yaptırımlar, Amerika yönetimi Bercam nükleer anlaşmasında bu anyaşmaya göre durdurulması gereken yaptırımları yeniden uygulamamak veya yeniden dayatmamak konusunda yükümlü olduğu halde onaylanıyor.

Bercam nükleer anlaşması çerçevesinde başta Avrupa ülkeleri olmak üzere bir çok ülke İran ile iktisadi işbirliği alanında bazı anlaşmalar imzaladı ve şimdi de bu anlaşmaların yolunda var olan bankacılık sisteminden yararlanma gibi engelleri ortadan kaldırıyorlar.

İtalya’da yayımlanan La Repubblica gazetesi geçen gün yayımladığı “imzalanan 30 milyar avroluk anlaşma Trump’ın tehlikesi altında” başlıklı raporunda şu ifadeye yer verdi: İran ile Batı arasındaki nükleer anlaşmaya rağmen Avrupa bankaları Amerika korkusundan İran ile işbirliği yapmıyor ve İran’a dayatılan yaptırımlar hala devam ediyor.

Tüm bu gelişmeler, bundan önce AB Amerika’nın Bercam nükleer anlaşmasını feshetme tehdidi gibi hareketlerine gösterdiği tepkide bir bildiri yayımlayarak Bercam nükleer anlaşmasına tam bağlı olduklarını ilan ettiği bir sırada yaşanıyor. Anlatılan Avrupa bağımsız bir şekilde karar almak istiyor ve Amerika’nın da Avrupa’nın çıkar ve maslahatlarına kendi lehine el koyamıyor.

Bu çerçevede İran’ın Güney Pars sahasının 11. Ünitesi ile ilgili Total petrol firması ile imzalanan dev anlaşmanın ardından bu hafta İran’ın petrol, doğalgaz ve petro kimya sektörlerinde yabancı sermaye cezbinin zeminini hazırlamak üzere Tahran’da İngiliz firmaların katılımı ile bir ön oturum düzenlendi.

İki gün süren oturuma İngiltere’den Exchange Frontier firması Londra’da yıllık uluslararası yatırımları düzenleyen taraf olarak ve uluslararası Adam Smith danışmanlık firması ve İran’dan da bazı iktisadi aktivistler katıldı. Oturum Tahran ticaret, sanayi, maden ve tarım odası binasında düzenlendi.

Öte yandan Salı günü de İran ticaret, sanayi, maden ve tarım odasından da ticari bir heyet özel sektör temsilcileri ile birlikte Belçika’ya gitti. Heyetin Belçika’dan sonra da Lüksemburg’u ziyaret etmesi bekleniyor. 35 kişiden oluşan ve İran ticaret, sanayi, maden ve tarım odası Başkanı Golam Hüseyin Şafii’nin başkanlık ettiği ticari heyetin İran ve Belçika ticaret oturumuna katılması ve ayrıca Belçikalı iktisadi aktivistler ve işadamları ile yüz yüze görüşmesi bekleniyor.

İran heyetinde özel sektörden gıda sanayii, IT, güvenlik sistemleri, tarım, çelik, ahşap sanayii, tıbbi malzemeler ve ilaç, enerji, petro kimya, halı, inşaat malzemeleri ve diğer bazı sektörlerden temsilciler yer alıyor.

İktisadi kalkınma ve bu yolda var olan engelleri ortadan kaldırmak, İran İslam Cumhuriyeti yönetiminin öncelikleri arasında yer alan konulardır. Bu politikanın bir bölümü ekonomi diplomasisi ve İran’ın bölge ülkeleri ile iktisadi ilişkilerinin geliştirilmesi üzerinde odaklanıyor.

Bu sürecin devamında İran ve Pakistan ticaret komisyonu iki ülke arasında ticari ve iktisadi işbirliğini geliştirme yollarını ele almak üzere Pakistan’ın başkenti İslamabad’da bir araya geldi.

İran ve Pakistan heyetleri bu oturumda iki ülke arasında tercihli ticaret anlaşmasını ve serbest ticaret anlaşmasını ele alıyor.

Geçen hafta İran ve Ermenistan ortak iktisadi çalışma grubu kurduklarını açıkladı. Bültenimize bu gelişme ile ilgili raporumuzla devam ediyoruz.

İran ve Ermenistan arasında ortak iktisadi çalışma grubu kurma üzerinde anlaşması İran sanayi, maden ve ticaret bakanlığı müsteşarı Muctaba Hüsrevtaç ve Ermenistan iktisadi kalkınma Bakanı yardımcısı Huanes Azizyan’ın Erivan’da görüşmesinin ardından gerçekleşti. Müzakerelerde iki taraf iki ülke büyükelçiliklerindeki temsilcileri, İran sanayi, maden ve ticaret kurumu temsilcileri ve Ermenistan ekonomi Bakanı uzmanları ortak çalışma grubunun üyeleri olarak her ay iki ortak oturum düzenlemeleri ve ilgili sorunları ele alarak sonuçları ilgili yetkililere bildirmeleri kararlaştırıldı.

İran ve Ermenistan ilişkileri Aralık 2016’da İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Erivan ziyaretinin ardından yeni bir aşamaya geldi.şimdi iki ülke önceki anlaşamların çerçevesinde bu anlaşmaların hayata geçirilmesine zemin oluşturuyor.

Aslında İran ve Ermenistan arasındaki iktisadi ilişkilerin geliişmesi bir kaç açıdan önem arz ediyor. Uzmanlar iki ülkenin işbirliği için çok iyi potansiyelleri bulunduğunu belirtiyor. Bu yüzden bu işbirliğinin geliştirilmesi üzerinde yatırım yapmanın uygun sonuçları olacağı ve ayrıca bölgesel teamüllere da katkı sağlayacağı anlaşılıyor.

Aslında İran ve Ermenistan şimdiye kadar karşılıklı fırsatları değerlendirmek için gerekli iradeye sahip olduklarını ortaya koyduğu gözleniyor. İki ülkenin enerji, tarım, turizm, nakliyat ve teknoloji gibi alanlarda işbirliği ve Ermenistan’ın İran’ın Avrasya iktisadi birliğine katılmasına destek vermesi şimdiye kadar atılan bazı adımlardır.

Avrasya iktisadi birliği Ocak 2015’te beyaz Rusya, Kazakistan ve Rusya tarafından kurularak çalışmalarına başladı.

İran sanayi, maden ve ticaret bakanlığı müsteşarı Muctaba Hüsrevtaç ve Ermenistan Başbakan yardımcısı Vacpe Gabrielyan ile Erivan’da görüşmesinde iki ülkenin ticari işbirliği ve tercihli ticaret anlaşması imzalamaları gibi konuları ele aldı.

Bu görüşmelerin devamında İran ve Avrasya iktisadi birliğine üye beş ülke tercihli tarife kapsamında yer alan 530 sanayi ürününün ithalatı üzerine Ermenistan’ın başkenti Erivan’da anlaşmaya vardı.

İran ile Avrasya iktisadi birliği arasında sanayi ürünlerinin ithalatı üzerine tercihli tarife uygulaması ile ilgili anlaşmanın tasladığı İran sanayi, maden ve ticaret bakanlığı müsteşarı Muctaba Hüsrevtaç ve Avrasya iktisadi birliği ticaret Bakanı Veronika Nikishina arasında imzalandı.

İran sanayi, maden ve ticaret bakanlığı müsteşarı Muctaba Hüsrevtaç ve Ermemenistan iktisadi kalkınma ve yatırım Bakanı Suren Karayan arasında gerçekleşen görüşmede ise iki ülkenin iktisadi ve ziraat alanlarında daha fazla işbirliği zeminleri ele alındı.

Bu görüşmelere paralel olarak İran bilim, araştırma ve teknoloji Bakanı Dr. Muhammed Ferhadi ve Ermenistan enerji altyapıları ve doğal kaynaklar Bakanı Aşot Manukyan geçen hafta Erivan’da bir araya gelerek iki ülke arasında enerji ve yeni teknolojilerin üzerinde işbirliğini geliştirme yollarını masaya yatırdı.

Görüşmede Ermeni Bakan Manukyan, İran ve Ermenistan arasında enerji üzerine işbirliği çok iyi düzeyde olduğunu belirterek Ermenistan İran İslam Cumhuriyeti’nin yeni enerjiler alanındaki iyi kazanımlarından hareketle İran ile bu alanda işbirliği yapmayı arzu ettiğini belirtti.

Bundan önce İran bilim, teknoloji ve eğitim alanlarında deneyimlerini Ermenistan ile paylaşmaya ve ortak araştırma projeleri uygulamaya hazır olduğunu açıklamıştı.

Geçen hafta İran ve Ermenistan arasındaki müzakerelere paralel olarak Tahran ve Ankara da ticari tarifelerin üzerinde iktisadi müzakerelerini sürdürdü. Bu çerçevede İBT Bakanı Mahmut Vaizi, İran ve Türkiye tercihli ticaret tarifelerini genişletmek üzere müzakere ettiklerini açıkladı.

Muhabirimizin söz konusu tarifelerin uygulanması ile ilgili çıkan haberlerin doğru olup olmadığını sorması üzerine İran ve Türkiye karma ekonomik komisyonunun İranlı eşbaşkanı olan Bakan Vaizi, tarifelerin uygulanması durdurulmadığını veya feshedilmediğini belirtti.

Bakan Vaizi, önümüzdeki günlerde Türkiye’den bir heyet Tahran’ı ziyaret edeceğini, Türk heyetle tercihli ticaret tarifelerini genişletmeyi görüşeceklerini kaydetti.

Bakan Vaizi ile Bakan Zeybekçi’nin arasında gerçekleşen görüşmede karma ekonomik komisyonunun Tahran’da düzenlenecek 26. oturumunun hazırlıkları ele alındı.

Görüşmede Bakan Vaizi, iki Cumhurbaşkanı 30 milyar dolarlık ikili ticaret üzerine anlaşmaya vardıklarını, bu rakamın 50 milyar dolara yükseltilmesi mümkün olduğunu kaydetti.

Bakan Vaizi ayrıca İran ve Türkiye’nin ikili tercihli ticaret anlaşmasını gözden geçireceklerini, anlaşmanın gelecekte serbest ticaret anlaşmasına çevrilmesi gerektiğini vurguladı.

Görüşmede Bakan Zeybekçi ise Tahran’da Türkiye Ticaret Merkezi’ni açmak istediklerini açıkladı.

Bu merkezin sadece Türkiye ürünlerini pazarlama merkezi olmayacağını belirten Bakan Zeybekçi, Türkiye ticaret merkezi aynı zamanda İran ürünlerini Türkiye’ye ihraç etme platformu olacağını ifade etti.

Bazıları iki ülke arasındaki tercihli ticaret anlaşmasını ihanet olarak yorumladıklarını kaydeden Bakan Zeybekçi, ancak bu iddiaya karşın yavaş yavaş bu anlaşmanın çok iyi sonuçları ortaya çıkacağına inandıklarını kaydetti.

İran ve Türkiye Nisan ayında ikili ticaret hacminin geliştirmek amacıyla tercihli ticaret anlaşması imzaladı ve böylece 120 ürünün ithalatı için zemin hazırlandı. Ancak iki tarafın tercihli ticaret kapsamındaki diğer ürünlerin tarifesini %40 azaltmaları gerekiyor.