İran’ın yerli üretim kapasiteleri-1

Tarım sektörünün önemi hakkında, ekonomik büyüme ve kalkınmanın lokomotifi olduğu belirtilmektedir.

Tarım sektörünün önemi

Tarım sektörünün önemi hakkında, ekonomik büyüme ve kalkınmanın lokomotifi olduğu belirtilmektedir. Bir ülkenin gıda sağlığı ve güvenliği doğrudan tarımsal ürünlere bağlıdır. Tarım, sürdürülebilir ekonominin temel direklerinden biridir. Sürdürülebilir bir ekonominin temel direği olan ekonomik büyümenin motoru, gıda güvenliği ve sağlığı dahil olmak üzere bu üç önemli boyutu nedeniyle, gelişmiş ülkeler tarım sektörüne ciddi şekilde odaklanmaktadır.

Dünyanın farklı bölgelerindeki ekonomik kalkınma sürecinin zaman içinde incelenmesi, gelişmiş ülkelerin nisbi avantajlara dayanarak, yerel ekonomik kapasiteleri ve uluslararası arenadaki fırsatları en iyi şekilde kullanabildikleri ve büyüme, kalkınma, kişi başına düşen gelirin artışı ve diğer kalkınma göstergelerinin iyileştirilmesi yolunu eş zamanlı olarak izleyebildiğini göstermektedir. Ülkelerin ekonomik kalkınmasının tarihsel sürecinin incelenmesi, bugün dünyadaki gelişmiş ülkelerin çoğunun ekonomik kalkınmalarının altyapısı olarak tarımı seçtiğini ve bu sektörün bol kapasitelerini kullanarak başka sektörlerin büyümesi için uygun girdileri sağlayabildiklerine ek olarak, diğer sektörleri geliştirmeye de katkı sağlayabildiğini göstermektedir.

İran'da Tarım Ekonomisi

Tarım sektörünün ülke ekonomisindeki önemi ve İran İslam Cumhuriyeti'nin bu sektördeki kapasiteleri, İslam İnkılabı Rehberi'nin konuşmasında doğrudan tarım sektörüne atıfta bulunmasına neden olan önemli bir faktördür. İran dört mevsim ve farklı iklim çeşitliliğine sahip bir ülkedir ve bu iklim çeşitliliği ülkenin üretim, ihracat ve istihdam açısından kapasitesini büyük ölçüde artırmaktadır. İran'ın tarım sektöründe çeşitli ürünler yetiştirmek için ayrıcalıklı coğrafi konumu ve iklim çeşitliliği, köylerde ve üretim merkezlerinde uygun iş gücünün varlığı, safran, fıstık ve şifalı bitkiler gibi değerli ürünler alanında Allah vergisi nispi avantajların varlığı ve tarım sektörüne bağlı gıda sanayisi ve el sanatları ürünleri ve benzeri, İran tarım sektörünün mevcut avantajları arasındadır.

İran İslam Cumhuriyeti buğday, yağlı tohumlar, şeker pancarı, pamuk, süt ve et ve tavuk ve yumurta dahil olmak üzere hayvancılık endüstrileri, kuru yemiş, bakliyat, su ürünleri, çeşitli bahçe ürünleri vb. önemli ürünlerin üretimine büyük yatırımlar yapmıştır ve tarım sektöründe ithalatı büyük ölçüde azaltmayı başardı. Örneğin İran İslam Cumhuriyeti, ülkede yılda 14 milyon ton buğday üretiyor ve büyük ölçüde bu stratejik ürünün kendi kendine yeterliliğine doğru ilerlemiştir. Ayrıca İran İslam Cumhuriyeti, bazı tarım ürünlerini komşu ülkeler de dahil olmak üzere diğer ülkelere ihraç etmektedir. Bu doğrultuda, ülke için 3 milyar 340 milyon dolar değerinde geliri olan İran'dan 21 Mart- 21 Kasım 2021 tarihleri arasında 5 milyon 431 bin ton tarım ve gıda ürünü ihraç edildi. Önemli olan nokta, tarım sektörü yetkililerinin İran'ın tarımsal ihracatının ve bunun döviz geliri kazandırma kabiliyetinin kat kat artabileceğine inanmasıdır.

Tarım sektörüne yapılan yatırım, İran İslam Cumhuriyeti'nin gıda güvenliği alanında en az sorunla karşılaşmasını sağladı. Bu durum, özellikle Donald Trump yönetiminin İran İslam Cumhuriyeti'ne yönelik azami baskı politikasından sonra belirgindi, çünkü tarım sektörü yaptırımlardan en az etkilenen sektörlerden biriydi ve çoğu sektörde olumsuz büyümeye rağmen tarım sektörü büyüme gördü ve olumsuz bir deneyim yaşamadı.

2020 yılının sonbaharında dönemin Program ve Bütçe Teşkilatı'nın başkanı Muhammed Bakır Nobeht şunları söyledi: "Son bir-iki yılda, ülkenin petrol dahil ekonomik büyümesi negatifti, ancak geçen yılın sonbaharında petrol olmadan ülkenin ekonomik büyümesi olumlu oldu ve bu tarım sektöründeki %7’lik büyümeden kaynaklanıyordu. Bu büyüme, tarım sektörünün üretimde sıçrama yapabilecek gerekli yetenek ve kapasiteye sahip olduğunu gösteriyor."

Tarım sektörü, gayri safi yurt içi hasıla'nın yaklaşık %9'u, istihdamın %17,7'si ve petrol dışı ihracatın %5,9'u ile ülke makroekonomisinde önemli bir konuma sahiptir. İran, 37 milyon hektar ekilebilir arazi, 120 milyon hayvan birimi, 84,8 milyon hektar mera, 14,3 milyon hektar orman ve zengin genetik kaynaklar, kuzey ve güneyde 2700 kilometre deniz sınırı ve yaklaşık 4,2 milyon yararlanıcı ile potansiyel yeteneğe sahip oluşu ve tarım ve doğal kaynaklar alanında önemli bilimsel ve uzmanlık gücü ve nihayet iklim çeşitliliğiyle beraber, gerekli entegrasyon ve koordinasyonun yanı sıra uygun verimliliğin yükseltilmesiyle bölgedeki kapsamlı tarımsal kalkınma modellerinden biri olarak sayılabilir. Bu kabiliyetlere göre, tarım sektörü, petrol gelirlerine bağımlılığın azaltılmasına işaret eden ekonomik çeşitlendirme politikasındaki sektörlerden biri olduğundan, buna İran İslam Cumhuriyeti devleti tarafından ciddi bir ilgi gösterilmekte.

İran'ı bir tarım kutbuna dönüştürebilecek ihmal edilmiş kapasiteler

Önemli olan husus, İran’ın tarım sektöründe ihmal edilmiş birçok potansiyele sahip olmasıdır ve bu sektöre daha fazla önem verilirse İran İslam Cumhuriyeti, tarımsal ithalata olan bağımlılığını daha da azaltırken, tarım ürünleri ihraç eden ülkelerden birine dönüşebilir. Ülkede, ya üretim döngüsüne dahil olmamış ya da en düşük üretim kapasitesinde olan ihmal edilmiş birçok kapasite var. Örneğin açık sularda ve denizlerde su ürünleri üretim kapasitesi İran'ın ihmal edilen tarımsal kapasitelerinden biridir.

Ülkenin güney ve kuzey kıyılarının geniş bir alanının kafeste balık yetiştiriciliği için kullanılması ve diğer yetiştirilen sucul türler veya sıcak ve tuzlu sularda yaşayabilen türler bu ihmal edilen kapasiteler arasındadır.

Mart 2020’de dönemin Tarımsal Cihat Bakanlığı'nın başkanı Abbas Keşaverz, ülkenin tarihsel olarak ihmal edilen kapasitesinin yeşil suya (yağmur suyuna) dikkatsizlik olduğunu söyledi ve şunları dile getirdi: "İran'da 10 milyon hektar yağmurla beslenen arazi var. Son dört yılda yapılan araştırmalar, bu topraklarda beş stratejik ürünün üretilebileceğini gösteriyor. Genel olarak bu topraklarda 2,5 milyon tondan fazla ek buğday, 1 milyon tondan fazla ek arpa, 2,5 milyon tondan fazla yem ürünü ve 800 bin tondan fazla yağlı tohum üretilebilir.”