Бугун, 30-сентябр мавлоно(Жалолиддин Муҳаммад Балхий)ни хотирлаш куни

Бугун 30-сентябр Эрон расмий тақвимида “Мавлонони хотирлаш куни” сифатида қайд этилган.

“Мавлавий”, “Мавлоно” ва “Румий” номлари билан машҳур бўлган “Жалолиддин Муҳаммад Балхий” ҳижрий 604-йилда рабиъул-аввал ойининг 6-куни Балх шаҳрида таваллуд топган.

Мавлоно — форс миллатига мансуб энг машҳур эрон шоирларидан бири, унинг тўлиқ исми “Муҳаммад Ибн Муҳаммад Ибн Ҳусайн Ҳусайний Хотиби Бакри Балхий”бўлган. У ҳаётлигида “Жалолиддин”, “Ходавандигор”, “Мавлоно Худовандигор” лақаблари билан аталган.

Бу форсийзабон шоир учун кейинги асрларда (кўринишидан ИХ асрдан) “Мавлавий”, “Мавлоно”, “Мавлавий Румий”, “Мавлоно Румий” унвонлари қўлланилган. Айрим шеърларидан тахаллуси “Хомуш”, “Хамуш”, “Хамош” деб номланади.

Мавлононинг она тили форс тили эди.

“Маснавий маънавий” Мавлононинг энг муҳим асаридир. Бу шеърий тўплам олти жилд ва йигирма етти минг мисрадан иборат. Кўпчилик “Маснавий маънавий”ни тасаввуф шеъриятининг энг йирик асарларидан бири деб билади.

Румийнинг ғазаллар тўплами 2500 га яқин ғазалдан иборат бўлиб, уларнинг аксарияти охирида Румий ўз тахаллусини тилга олмай, тахаллусини Шамс Табризий деб ўзгартирган. Шунинг учун Румий асарларининг бу қисми Калят ёки Дивон Шамс номи билан машҳур бўлди.

Бу асарда форсийда ўттиз беш минг мисрадан ортиқ, арабчада бир минг мисрадан ортиқ, туркий ва юнон тилларида эса икки юздан кам мисра (асосан форс-турк ёки форс-юнон тилларида) мавжуд.

Мавлоно мақбараси Анталия ва Анқара икки вилояти ўртасида жойлашган Кония шаҳрида жойлашган бўлиб, сайёҳлар ҳамда жаҳон шеърияти ва адабиёти ихлосмандлари учун жуда ажойиб жой.