Американинг Эронга қарши янги санкциялари максимал даражадаги босимларнинг давомидир
Америка Дональд Трамп президентлиги даврида Эронга қарши максимал даражадаги босим ўтказиш сиёсатини ишчи дастурига киритиб, бу йўлда 2018 йил май ойида Баржом ядровий дастур келишувидан чиқишидан сўнг Эронга қарши оғир санкцияларни жорий этди. Бу иқтисодий санкцияларнинг натижасиз қолганига қарамай Вашингтон сакнкцияларни кучайтиришни таъкидламоқда.
Америка давлати ушбу мамлакатнинг Ироқдаги ҳарбий базаларига Исломий Инқилоб соқчилар корпусининг етказган ракета зарбаларига аксиламал кўрсатиш учун Трампнинг ваъдаларини бажариш доирасида, Эрон Ислом Жумҳуриятига қарши ўзининг янги санкцияларини жорий этди.
Американинг ғазначилик вазирлиги жума куни (10 январда) нашр этган ўз баёниясида, Эроннинг 8 нафар расмийси, шу жумладан тузум салоҳиятини белгилаш кенгаши бош котиби Мўҳсин Ризоий, Эрон миллий хавфсизлик олий кенгашининг раиси Али Шамхоний ҳамда Исломий Инқилоб соқчилар корпуси координаторининг ўринбосари Муҳаммадризо Нақдийга нисбатан санкция жорий этганини маълум қилди.
Бу санкцияга кўра, зикр этилган расмийларнинг Америкага киришлари ман этилади ва уларнинг ушбу мамлакатдаги мол-мулклари музлатилади.
Эрон Ислом Жумҳурияти масъуллари бир неча маротаба Америкага бундай боғлиқларни инкор этиш зимнида, жорий этилган ушбу санкциялардан қурқмасликларини таъкидлашди.
Америка ғазначилик вазирлигининг баёниясида, бу расмийларга қўшимча Эроннинг 17-та метал ишлаб чиқариш, кон ва маъдан ширкатлари, Хитойда жойлашган учта ташкилотни ўзига қамраб олган тармоқ, ҳамда Эроннинг метал маҳсулотларини етказиб берадиган фаол битта кемани Вашингтонинг янги санкциялари рўйхатига киртди.
Американинг ғазначилик вазирлиги нашр этган баёниясида шундай келтирилади: "Бу санкциялар эълон қилиниши билан Трамп ижроия фармонини имзоладиким, унинг мақсади фаровончилик, қурилиш, тўқимачилик саноати соҳасидаги Теҳроннинг фойдаланишида бўлган молиявий манбаларини чеклаш ва ушбу соҳадаги иқтисодий ҳамкорларини ҳам санкция рўйхатига киритишдан иборатдир."
Трамп чоршанба куни (8 январ куни) Эроннинг ракеталар ҳужумига қарши аксиламал кўрсати, баён этган ўзининг пассив изҳоротида, Эрон бўйича олдинги иддаоларини такрорлади ва Эронга қарши янги санкциялар жорий этиш учун ваъда берди.
Бу санкциялар максимал даражада босим ўтказиш сиёсати доирасида амалга оширилади.
Америка бир неча маротаба эълон қилдиким, бу сиёсатнинг мақсади Теҳрон билан янги келишувга келишдан иборатким, унда фақат Американинг назарида бўлган масалалар назарга олинган. Трамп давлати бир неча маротаба Вашингтоннинг ноқонуний талабларига таслим бўлиш ва Эронни мажбурлаш учун тарих давомида мисли кўринмаган санкцияларни Эронга қарши жорий этади,-деб таъкидлади.
Америка ташқи ишлар вазири Майк Помпео ҳам жума куни сўзлаган ўз нутқида, бу санкцияларни жорий этишдан мақсад Эроннинг хатти-ҳаракатини ўзгартиришдан иборат,-деб эълон қилди.
Америкаликлар Вашингтоннинг истак-хоҳишларини қониқтириш ёки Теҳроннинг хатти-ҳаракатларини ўзгартириш учун жорий этган санкциялари натижасиз қолганига эътибор қаратмай Эронга қарши босимларни кучайтириш ва санкцияларни жорий этишни таъкидлашмоқда.
Вашингтоннинг душманликларига қарамай Эрон бир неча маротаба Американинг зўравон талаблари ва Американинг босимларига буй сунмаслигини таъкидлаб келмоқда.
Трамп бундан олдин ваъда берган эдиким, генерал Қосим Сулаймоний ва шаҳид бўлган унинг ёронларини террор қилиниши сабабли Америкадан ўч олиши ҳақида Эроннинг берган ваъдаси агар амалга оширилса, унда Эроннинг 52-та марказини нишонга олади. Аммо Эроннинг қасос ҳужуми амалга оширилганидан кейин Америкага кам зарар етгани ва талафот кўрмагани баҳонаси билан пассив позиция олиб, Эронга қарши янги санкциялар жорий этилиши ҳақида сўзлади ҳамда 4+1 гуруҳига аъзо мамлакатлар Баржом ядровий келишув дастуридан чиқишларини сўради. Аммо Россия, Хитой, Россия, Франция. Германия ва Британия ҳамда Европа Иттифоқи бир овоз билан Трампга мухолифат қилишди. Шу тартиб билан Америка президенти яна бир карра расвогарчиликка ва шармандаликка дуч келди.
Муҳим жиҳати шундаки, Эронга қарши янги санкцияларни жорий этиш учун заифлашган Трамп давлати вақти-вақти билан амалдорлар ва иқтисодий соҳаларга нисбатан янги санкцияларни қўллашдан бошқа чораси қолмаган. Ҳолбуки, санкция жорий этиш учун бошқа вариант ҳам боқий қолгани йўқ. Шунинг учун Вашингтон бу санкцияларда инсоний жанбаларни риоят этиш ҳақида ўзининг олдинги иддаоларини четга қуйиб, очиқ ойдин дору дармон ва озиқ-овқат маҳсулотларини таъминлаш соҳасида чекловларни жорий этиш билан Эрон халқига нисбатан босимларни кучайтиришга ҳаракат қилмоқда. Эронга қарши Американинг жорий этган санкцияларининг инсониятга зид бўлган жиҳатларидан бири бу ҳаётий ва муҳим дору-дармонларни, айниқса махсус касалликларга гирифтор бўлган шахслар учун янги воситаларни ишлаб чиқариш учун эронликларнинг қўлга киритаётган мувафаққиятларига тўсқинлик яратиш мақсадида атайлаб чекловларни ижод этишдан иборат.
Бунга қарамай Эрон Американинг жорий этган санкцияларини баратараф этди. Халқаро иқтисодий ва молиявий ташкилотлар, шу жумладан жаҳон банки ва халқаро валюта фонди берган ўзининг охирги ҳисоботида санкцияларнинг Эрон иқтисодиётига тасири натижасиз қолган ва Эрон иқтисоди 2020 йилда ўзининг оддий ҳолатига қайтади,-деб эълон қилдиким,
