Хитой Америка билан қарши курашиш мақсадида муҳим маҳсулотларни экспорт қилиш қонунини қабул қилди
Хитойнинг расмий оммавий ахборот воситалари Пекин Хитой манфаатларига қарши назорат чораларини кўраётган мамлакатларга қарши чоралар кўриш мақсадида баъзи назорат қилинадиган товарларни экспорт қилишни чекловчи қонун қабул қилинганлигини хабар қилди.
Хитойнинг барча кампанияларига тааллуқли ушбу қонун якшанба куни Хитой халқ вакиллари йиғилиши доимий қўмитаси (Хитой парламенти) томонидан маъқулланган ва 1 декабрь кунидан бошлаб кучга киради. Хитой оммавий ахборот воситалари янги қонун Пекинга АҚШ-га нисбатан қосос олиш бўйича сайъ-ҳаракат қилиш учун имкон беради.
Пекиндаги экспорт тўғрисидаги янги қонуннинг қабул қилиниши Ақш сўнгги ойларда Хитойнинг телекоммуникация ва ахборот технологиялари ва хабар тарқатиш каби технологик компанияларининг хавфсизликка таҳдид солиши туфайли бозорга киришини тақиқлаш ва унга тўсиқлик яратишга бир неча бор уриниб кўрганига тўғри келди. Икки мамлакат ўртасидаги ихтилофлар фақат бу мавзў билан боғлиқ бўлиб қолмайди. Чунки Хитой ва Америка бир неча вақтдан бери тижорат, инсон ҳуқуқлари, технология ҳатто коронавирус каби масалалар юзасидан ўзаро мушкулотларга юзмаюз бўлди. Энди, шундай савол туғиладиким, нима учун Трамп охирги ойлар давомида Пекинга қарши ўз босимларини кучайтирган?
Сиёсий экспертлар аксариятининг фикрига кўра, Америка президенти Дональд Трамп яқинда бўлиб ўтадиган президентлик сайловларида ғалаба қозониш учун ҳарбий гижгижлантирувчи сайъ-ҳаракатларга юз қаратган. Бошқа таъбир ифодалаганда, Трамп сайловга яқинлашиш ва Хитойга қарши босимни кучайтириш орқали америкалик сайловчиларни ўзига жалб қилиб, ўзини Америка ишчилар қатламининг халоскори сифатида таништиришга интилмоқда ва ушбу стратегия билан Хитойга қарши иқтисодий урушда унга қўшиш учун эски иттифоқчиларига босим ўтказмоқда.
Шубҳасиз нарса албатта Трамнинг АҚШ-даги сайлов кампаниясининг сўнгги кунларида Хитойга босимни кучайтиришга қаратилган ҳаракатлари Пекиннинг минтақадаги сиёсатига тасир қилмади, аммо АҚШ президентининг ваъдаларига ишонмаслик АҚШ-нинг Жануб-Шарқий Осиёдаги иттифоқчиларини рақобатлашишига олиб келди ва Хитой Трампнинг талабларини тўлиқ қўллаб-қувватламайди.
Бошқача қилиб айтганда, Хитой ўзининг яхши тараққиёти туфайли ҳар доим тегишли таклифлар билан бошқа давлатларнинг эътиборини жалб қила олган ва бу масала жанубий-шарқий Осиёда кўпроқ эътиборга сазовор бўлган. Албатта, Пекин ҳам жавоб чораларини кўрди ва жанубюий-шарқий Осиёда ўз қудратини кўрсатиш учун бирон бир ҳаракат қилишдан тийилмайди.
Минтақада ҳарбий машғулотларнинг кўпайиши, Тайванга босим ўтказиш ва АҚШ бошчилигидаги тартибсизликлар ортидан гонконгда янги миллий хавфсизлик тўғрисидаги қонунни амалга ошириш, шу жумладан АҚШ-нинг Шарқий Осиё ва ички масалаларига аралашувига Хитойнинг қарши ҳаракатлари жумласидандир.
Шу сабабдан Пекинда муҳим маҳсулотларни экспорт қилиш бўйича янги қонуннинг тақдиқланиши шундай бир шароитда декабр ойининг бошидан ижро этиладиким, Америка охирги пайтларда Хитойнинг технолгия кампаниялари фаолиятлари, шу жумладан Хуавей кампанияси фаолиятига қарши қаттиқ сиёсат олиб бориш ва чекловларни жорий этиш билан Хитойнинг ғазабга келиши сабабига айланди.
Бунга қўшимча Хитой ва Америка бир неча муддатдан бери савдо-сотиқ, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, технологиялар ҳатто коронавирус каби масалаларда ўзаро мушкулотларга юзмаюз бўлган.
Хитой билан қарамақаршиликда, Трампнинг сайлов қарашларига қатъий назар экспертлар аксариятининг фикрига кўра, бутун дунёда қудратга эга бўлиш учун Пекиннинг тинч йўлидаги ривожланиши билан Хитой Америка билан рақобат қилиш арсасига кириб, ушбу иккита қудрат ўртасида геополитик рақобатлари кундан кунга шиддат олмоқда. Шунинг учун Америка давлати Хитойни бартараф этиш сиёсатини минтақа ва халқаро воситалар билан амалга оширишни ўзининг ишчи дастурига киритган.
