Наби Акрам (с.а.в.) милодлари (1-қисм)

Биз пайғамбаримиз набий мукаррам Муҳаммад (с.а.в.) таваллудларининг бир йиллиги ва бирлик ҳафталиги бошланган кунлардамиз. Бу улуғвор кунлар Рабиул-авал ойининг ўн иккинчи кунидан шу ойнинг ўн еттисигача давом этади ва Имом Хомайний бу ҳафтани мусулмонлар учун бирлик ва ҳамдамлик кунлари сифатида, "Бирлик ҳафталиги" деб атаганлар. Шу муносабат билан биз сизнинг эътиборингизга ҳавола этадиган махсус дастур тайёрладик.

Ҳар бир инсон мукаммаллик ва маънавий етуклик даражасига эришиш учун кенг қамровли ва ишончли меъёрга муҳтож. Қуръон оятларига кўра, ушбу мақсадлар учун Пайғамбар алайҳиссалом энг яхши ва олий намунадир. Шубҳасиз,  ҳазратга эргашиш инсонни ҳақиқий ҳаётга етаклаши мумкин. Шунга кўра, бу дунёда ва охиратда хавфсиз ва ишончли мавқега эришиш учун Пайғамбаримизнинг ахлоқи ва одобини ўрганиш ва ундан ўрнак олиш зарур. Шу боис, ушбу қутлуғ кунда биз сизларга Пайғамбаримиз (с.а.в.) нинг ахлоқи ва сўзлари билан таништириш мақсадида ахлоқий фазилатлардан бир қисмини сизга ҳавола этамиз.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) яхши намуна сифатида Аллоҳ таолога ибодат қилиш ва Муножат қилишнинг бир лаҳзасини ҳам эътиборсиз қолдирмаганлар, ибодат ва бандалик руҳи унинг барча ишлари устидан ҳукмронлик қилган. Шубҳасиз, ваҳий, нодон ва ўжар душманларга қарши рисолат ва ёрдамнинг кўтарилиш-тушиши кучли ва чексиз қўллаб-қувватлашга муҳтож эди ва бунга коинотнинг Яратувчиси билан ибодат ва мулоқот орқали эришилди. Пайғамбар (с.а.в.)га қилган ибодатларининг сифатини тасвирлаб,  шундай ривоят қилинади: "У зот намозга турганларида, юзининг ранги Аллоҳдан қўрқанидан ўчиб кетарди қўрқиб ва ​у зотнинг юраги ва кўксидан ​даҳшатга тушган одамнинг овозига ўхшаш овоз чиқарди"

Бошқа бир ривоятда у зотнинг завжи мутаҳҳаралари айтади: "Биз Расулуллоҳ (с.а.в.) билан гаплашаётган пайтимизда, агар намоз кириб қолса, гўёки у зот бизни танимас, биз эса уни танимас эдик".

 Ҳар қандай шароитда у зот Аллоҳ таолога бўйсунди ва Унга юзланди. Шубҳасиз, ҳақиқатга бўйсунган ҳолда Аллоҳ таолога мурожаат қилган киши тақводорликнинг энг яхши ва олий кўринишини кўрсатади дейиш мумкин. Шундай қилиб, Аллоҳ Анъом сурасининг 162 ва 163-оятларида Пайғамбаримиз (с.а.в.)га марҳамат қилади: "قُلْ إِنَّ صَلاتِى وَ نُسُکِى وَ مَحْیاىَ وَ مَماتِى لِلَّهِ رَبِّ العالَمِینَ / لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ المُسْلِمِینАйт эй Муҳаммад:«Албатта, менинг намозим, ибодатларим, ҳаёт ва мамотим оламларнинг Роббиcи Аллоҳ учундир.- Унинг шериги йўқ.Ана шунга буюрилганман. Ва мен энг аввалги мусулмонман."

Аллоҳ таоло Пайғамбарнинг ислоҳ ҳаракатининг муваффақият ва ютуқларининг сирини мулойимлик, меҳрибонлик, латофат, бағрикенглик, шунингдек, зўравонлик ва куч ишлатмаслик деб ҳисоблаган ва муборак Оли Имрон сурасининг 159-оятида Пайғамбар (с.а.в.) га "Агар  мулойим, бағрикенг ва меҳрибон бўлмасангиз эди ва одамларга раҳм қанотларини ёймаганингизда, сиз ҳеч қачон одамларни ҳидоят қила олмас эдингиз!", дея марҳамат қилади. Аслида, Пайғамбар (с.а.в.) жамиятни ўзгартира оладиган, бағрикенг, мулойим ахлоқли эдилар. Имом Али (алайҳиссалом) Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг халқлар ўртасида бирдамлик ва ҳамдардлик маданиятини яратиш борасидаги усулларини ифода этар экан, шундай дейди: "Солиҳларнинг қалблари унга ошиқ бўлишди. Кўзлар унга тикилди, Аллоҳ таоло у  зот орқали қадимги ғазабларни кўмди, душманлик ва нафрат алангасини ўчирди. "У зот қалбларни бирлаштирди ва одамлар бир-бирига биродар қилди."

Пайғамбаримиз (с.а.в.) ҳамма одамлар билан муомала қилаётганда, шундай йўл тутганки, одамларнинг шахсияти ва обрусини ҳурмат қилган, ҳеч кимни хор қилмаган ва масхара қилмаган. Ривоят қилинишича, кимдир Пайғамбар олдига келганида, уни уйнинг энг яхши жойига ўтқазар эди, шунинг учун бир гуруҳ пайғамбарнинг уйига кириб, бўш жой йўқ бўлса, у зот гиламсиз жойга ўтирган кишига  ўз либосини тўшарди.  Исломнинг илк тарихчиларидан бири Ибн Масъуд  нақл келтиради:«Бир куни бир киши Пайғамбаримиз (с.а.в.) билан гаплашаётган эди, унинг танаси титраб кетди. Пайғамбарнинг ҳайбати ва кучи унга таъсир қилди. Пайғамбар буни сезиб: "биродар! Ишонинг, мен шоҳ эмасман." , деб айтди. 

Расулуллоҳ (с.а.в.)нинг ҳаёти шу даражада эдики, у ўша даврдаги жамиятнинг ўрта синфидан пастроқ бўлган, шунинг учун баъзи ривоятларга кўра, у зот кам таъминланган ва камбағал тоифага тенг бўлиш учун , ҳатто буғдой нонини ейишдан ҳам воз кечдилар. Бир ривоятда Имом Содиқдан (а.с.)сўралди: "Пайғамбар қачондир буғдой нонини тўйиб етмаганлиги ҳақида олижаноб отангиздан ривоят қилинганми?" У: Йўқ, Пайғамбар ҳеч қачон буғдой нонини емаган ва арпа нонини ҳам тўйиб емаган."

Пайғамбаримизнинг одатдаги таомлари арпа нони ва хурмо эди. У зот оёқ кийимларини ва либосларини ўз қўллари билан ямаб қўяр эдилар. Шу билан бирга, у зот қашшоқликни ёқламадилар ва бойлик ва бойликни жамият манфаати учун ва уни қонуний ва тўғри йўллар билан сарфлашни зарур деб ҳисобладилар. У зот айтганидек: "Солиҳ одамга солиҳнинг неъматлари: бойликка лойиқ ва уни қандай сарфлашни биладиган одам учун ҳалол йўл билан олинадиган бойлик қанчалар яхши".

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг содда ҳаётий тарзлари ва феъл-атворининг яна бир жиҳати шундаки, у ҳеч қачон ўз мажлисининг юқори ва пасти бўлишига йўл қўймаган. У зот шундай деб марҳамат қилганлар: "Саҳобалар ва дўстлар айлана шаклида ўтиринг, шунда мажлисда юқори ва паст ўринга йўл қолмайди". Абу Зарр Ғаффорийдан ривоят қилинади: "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам камтар бўлиш учун саҳобалар орасида ўтирар эдилар, шунинг учун агар бегона киши кирса, сўрамагунча  улардан қайси бири пайғамбар эканлигини билмас эди.Шу боис, биз Ҳазратимиздан бегона одам кирганида, уни таниши учун жой ясашни сўрадик. Рухсат олгандан сўнг, биз лой ва тошдан ясалган ўрин ясадик, у ерда ҳазрат ўтирарди ва биз унинг ёнида ўтирардик."

Камтарлик инсоннинг энг муҳим ва устун фазилатларидан биридир. Камтарлик шундаки, инсон ўзини бошқалардан устун ва катта деб ҳисобламайди. Пайғамбаримиз (с.а.в.) жуда юқори мавқега эга бўлсалар-да, айни пайтда энг камтар эдилар. Дарҳақиқат, у зот муборак Ҳижр сурасининг 88-оятидаги Аллоҳнинг буйруғига итоат қиларди: وَ اخْفِضْ جَناحَک"َ لِلْمُؤْمِنِینَ"Мўминларга қанотингни пастлат!". "Қанотларни пастга тушириш" ибораси, энг ҳаяжонли саҳнани тасвирлаб, қушлар жўжаларини қанотлари ва туклари остига олгандек, камтарлик, муҳаббат ва мулойимликнинг ажойиб аломатидир. Аллоҳнинг пайғамбари (с.а.в.) роббисининг содиқ бандаларига бошпана беради ва уларни ҳалокат ва душманлардан ҳимоя қилади.

Бошқалар билан маслаҳатлашиш Қуръонда таъкидланган муҳим кўрсатмалардан биридир. Маслаҳатлашишнинг аҳамияти шунчалик каттаки, Аллоҳ таоло муборак Оли Имрон сурасининг 159-оятида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга: « وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللهِ:"ва улар билан ишларда машварат қил. Азму қарор қилганингдан сўнг Аллоҳга таваккал қил. Албатта, Аллоҳ таваккал қилувчиларни севадир ", дейди.Албатта, биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ақл-идрокка эга эканлигига ва мусулмонлар билан маслаҳатлашишга ҳожат йўқлигига эътибор қаратишимиз керак. Бу оятнинг иккита асосий мақсади бўлган. Биринчидан, саҳобаларнинг шахсиятини ҳурмат қилиш ва иккинчидан, у ҳамма одамларга, ҳатто энг яхши фикр ва ғояга эга бўлганлар ҳам маслаҳатга муҳтожлигини, агар улар ўзларини бошқалар билан маслаҳатлашишга ҳожатлари йўқ, деб ҳисоблаблашса, золимлик ва такаббурлик феъл-атворини касб қилиши мумкинлигини ўргатди.

Юкунда, раҳмат пайғамбари (с.а.в.) таваллудининг йиллигини табриклар эканмиз ва Пайғамбаримизнинг яхши ҳаётини йўлга қўйиб, биз унинг ҳақиқий умматлари қаторида Қуръондан бир калом билан дастурни тугатамиз.

إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًاAlbatta, Alloh va Uning farishtalari Payg‘ambarga salovot ayturlar. Ey iymon keltirganlar! Siz ham unga salovot ayting va salom yuboring. (Ahzob surasi, 56-oyat)