Эрон музейларига саёҳат (12)
Саъдобод музей саройи, Теҳрон, биринчи қисм
Эрондаги гўзал саройлардан бири - Саъдобод музей саройи.
“Саъдобод Теҳрон тарихий мажмуаси” Эроннинг энг гўзал саройларидан бири бўлиб, Теҳрон шимолида ва Албўрз тоғи этагида жойлашган. Саъдободда 80 гектардан ортиқ тарихий мажмуа бор, лекин бошидан бу қадар катта бўлмаган. Ҳозирги саройнинг бир қисми Қожар подшоҳлари даврида қурилган бўлиб, бу уларнинг ёзги қароргоҳи бўлган. Биринчи паҳлавийлар даврида атрофдаги боғлар ва қасрлар сотиб олинди ва бу мажмуанинг майдони йиллар давомида кенгайтирилди. Ҳозирда Саъдобод саройида 18 та сарой мавжуд бўлиб, уларнинг аксарияти музей сифатида фойдаланилади ва аҳоли уларнинг қасрларига ташриф буюриши мумкин. Бу мажмуа саройларидан Аҳмад Шоҳи саройи, Яшил сарой, Оқ сарой, Қора сарой, Шамс саройи, Карбас саройи ва бошқаларни кўрсатишимиз мумкин.
– Бу мажмуадаги энг гўзал саройлардан бири “Яшил музейлар саройи” деб номланиб, унинг биринчи биноси машҳур қожар мулкдоридан сотиб олинган. Қайта қуришдан сўнг у 1928 йилдан бери паҳлавийлар ёзги сарой сифатида фойдаланилган. Бу саройнинг ташқи кўринишида Занжон конларидан олинган жуда чиройли яшил тошлардан фойдаланилган. Яшил сарой икки қаватли бўлиб, унинг инфратузилмаси 1203 квадрат метрни ташкил этади. Унда Эрон санъатининг барча турларидан, жумладан, ойнакорлик, ганчкорлик, ўймакорлик, зардўзлик, какмачилик ва ҳоказолардан фойдаланилган. Бу қасрнинг энг гўзал залларидан бири жуда чиройли ойналар билан безатилган "Ойнали зали" деб аталади.
– Ушбу мажмуанинг бошқа гўзал қасрлари қаторида ҳозирда “Қироллик либослари музейи” сифатида фойдаланилаётган “Шамс саройи” ҳам бор. Ушбу музей турли залларни ўз ичига олади, уларда Қожар ва Паҳлавий подшоҳларининг кийимлари намойиш этилади. Ушбу тўпламнинг залларидан бирида паҳлавий шляпа, Шапоо шляпа ва костюмни ўз ичига олган биринчи паҳлавий кийимлари жойлаштирилган. Бу турдаги кийимлардан фойдаланиш ўша пайтда Ғарбдан моделлаштириш орқали Эронда кенг тарқалган.
- Теҳроннинг Саъдобод саройи яна бир қаср ака-ука Омидвор музейига бағишланган. Ака-ука Омидворлар Исо ва Абдуллоҳ исмли икки ака-ука. Исо Омидвар 1929-йилда, Абдуллоҳ эса 1932-йилда Теҳронда туғилган. Саёҳат қилишни яхши кўрадиган Умидворлар ўзларининг ўн йиллик саёҳатларини 1954 йилда, уч йиллик мамлакатларни ўрганишдан сўнг дастлаб мотоциклда, кейин эса машинада бошладилар. Уларнинг саёҳатлари натижаларини ушбу музейда кўриш мумкин. Умидворлар музейида учта галерея мавжуд. Ўша икки галереяда ака-ука Омидворлар совға қилган асарлар намойиш этилган. Учинчи галерея - кинофилмлар кўриш хонаси бўлиб, у ерда саёҳат филми ва икки ака-укалар томонидан олинган слайдлар намойиш этилади.
