Украина бўйича Россия-Ғарб қарама-қаршилигининг кучайиши ва НАТОнинг шарққа кенгайиши
-
Украина бўйича Россия-Ғарб қарама-қаршилигининг кучайиши ва НАТОнинг шарққа кенгайиши
Сўнгги ҳафталарда Украина бўйича Россия ва Ғарб ўртасидаги қарама-қаршилик янги тус олди, ҳар икки томон ҳам эҳтимолий ҳарбий ҳаракатлар ҳақида қайта-қайта огоҳлантиришлар бермоқда.
Охирги воқеада Украина мудофаа вазири Олексий Разников жума куни Россия Украина чегараси яқинига94 мингдан ортиқ аскар юборган ва эҳтимол, 2022-йил январи охиригача кенг кўламли ҳужумга ўтиш учун тайёргарлик кўраётганини даъво қилди. Шунингдек, Сешанба куни Украина Мудофаа вазирлиги Россия қўшинлари Украинанинг шарқий чегарасида шай ҳолатга келганини ва шарқий чегарасида кенг кўламли машғулотлар ўтказаётганини даъво қилди. Россия эса Украина армиясини мамлакат шарқидаги мухолифат назорати остидаги ҳудудларда йирик ҳарбий операцияга тайёрланаётгани ҳақида огоҳлантирди.
НАТО тимсолидаги Ғарб блоки эндиликда Украинанинг Россия билан зиддиятидан Москвага босимни кучайтириш учун фойдаланди. Айниқса, НАТО ташқи ишлар вазирлари йиғилишидан сўнг сўнгги бир неча кун ичида НАТО Бош котиби ва АҚШнинг юқори мартабали расмийлари томонидан Украинага қарши ҳар қандай эҳтимолий ҳарбий ҳаракатларга қарши туриш учун турли огоҳлантиришлар берилди. Россия Украина билан чегарадаги ҳарбий ҳаракатлари оддий ҳарбий ҳаракатлар эканини бир неча бор таъкидлаган. Аммо АҚШ ва унинг иттифоқчилари Россиянинг Украина билан чегарасида кескинликни кучайтиришга интилишда давом этмоқда.
Бироқ, НАТО ва Қўшма Штатларнинг огоҳлантиришларини ҳисобга олган ҳолда, Украинанинг НАТОга аъзо бўлмаганлигини ҳисобга олсак, ушбу ҳарбий ташкилот Россиянинг Украинага қарши эҳтимолий ҳарбий ҳаракатларига қанчалик қатъий жавоб беришга интилади? Умуман олганда, АҚШ ва НАТОнинг сўнгги йилларда Россия ва унинг чегарадош ҳудудлари яқинида кўп иштирок этишига сабаб нима? Вашингтон ва НАТО ҳар доим Россия Европага таҳдид солаётганини таъкидлаб келади. Аммо ҳақиқат шундаки, НАТО шарққа кенгайиш сиёсати доирасида сўнгги йигирма йил ичида Марказий ва Шарқий Европа, сўнгра Ғарбий Болқон мамлакатларини ушбу ҳарбий ташкилотга қўшиш учун тинимсиз саъй-ҳаракатларни амалга оширди. Шу билан бирга, Россиянинг хорижий қўшнилари деб аталадиган давлатлар, жумладан Украина ва Грузиянинг НАТОга аъзо бўлишига жиддий интилмоқда. АҚШ бошчилигидаги НАТОнинг якуний мақсади Россияни тўлиқ тўсиб қўйиш ва аслида уни қамал қилишдир. Бунга Москва ҳар доим қаттиқ қаршилик кўрсатган ва буни Россия миллий хавфсизлиги учун қизил чизиқ сифатида кўрган.
Сиёсий эксперт Саид Давар шундай дейди: НАТОнинг мавжудлиги ва Шарқий Европада Россия томон кенгайиши Россия миллий хавфсизлигига таҳдиддир. Ушбу экспансионизм билан шуғулланмаслик халқаро муносабатлардаги рус авторитаризми тушунчасини ва Россиянинг асосий чегаралари ва НАТО чегаралари ўртасида буфер зоналарнинг мавжудлигини йўқ қилиши мумкин.
“НАТОнинг Грузия ва Украинани ушбу ҳарбий иттифоққа қўшиш истаги Европанинг юрагида соатли бомба бўлади”, деди Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров пайшанба куни қилган сўнгги баёнотида. Россия ташқи сиёсати бўйича олий мансабдор шахснинг бу жиддий огоҳлантириши Москванинг НАТОнинг Украинани ушбу ташкилотга интеграция қилиш ҳаракатларидан хавотирда эканлигини акс эттиради. Москва бир неча бор ҳарбий ташкилотнинг Шарқий Европада, айниқса, Россия чегараси яқинида ўз фаолиятини кенгайтиришига йўл қўймаслик учун НАТО билан келишувга эришишга чақирган. Россия президенти Владимир Путин НАТОнинг шарқ томон кенгайиши қабул қилиниши мумкин эмаслигини ва бу содир бўлмаслиги учун ҳуқуқий кафолатлар зарурлигини таъкидлаган. Гарчи Россия НАТОдан ушбу ташкилот Шарқий Европада бўлмаслиги ва Россия чегараларига яқинлашмаслиги ҳақида бир неча бор ваъда олган бўлса-да, кўплаб Ғарб ваъдалари каби, бу ваъдалар унутилган ва ҳеч қачон бажарилмаган.
