Эрон бўйлаб саёҳат (29)
Кермонга саёҳатимиз давомида биз "Шаҳзода Моҳон боғи" га ташриф буюришга ва сизни ушбу гўзал боғ билан таништиришга қарор қилдик. биз билан бўлинг.
Ассалому алайкум дўстлар, Кермон ўлкаси тўрт фаслли минтақадир. Кам вилоятларда сиз тўрт фаслни бирга жуда чиройли кўришингиз мумкин. Кермондаги гўзал ва ҳайратланарли саҳрода бўлганингизда, бир оз йўл босиб, салқин ва ёқимли ҳудудга эришасиз. Қисқа масофаларда бир нечта географик иқлимлар мавжуд бўлиб, бу кенг вилоятнинг ажойиботларидан биридир. Эроннинг бу қисмидаги гўзал ва ҳайратланарли чўллар билан бир қаторда жаннатни чинакам эслатувчи боғлар ҳам бор. Кермонга ташрифимизни давом эттирар эканмиз, ЮНЕСКО рўйхатидаги энг катта Эрон боғларидан бири сифатида эътироф этилган Шаҳзода Моҳон боғини зиёрат қилишни режалаштирганмиз. Бу боғга Кирмон-Бом йўли орқали кириш учун биз 35 км йўл босиб, Моҳон шаҳридан 3 км узоқликда, чўлнинг қоқ қоқидаги Моҳон шаҳзодаси боғи деб номланган катта яшил майдонга этиб борамиз.
Шаҳзода Моҳон (Кермон) боғини саҳро қўйнида жойлашган ям-яшил уммон, таърифлаб бўлмайдиган гўзалликка эга ажойиб маскан сифатида қайд этиш мумкин. Чўлда километрлаб юргандан сўнг, бу ям-яшил ва гўзал боғнинг мавжудлиги ҳақиқатан ҳам ҳайратланарли.
Шаҳзода Моҳон боғи космик ва табиий ландшафтларнинг энг яхши ва энг мунтазам комбинацияси деб ҳисобланиши керак. Боғ томон бир неча қадамда сиз ўз ҳаётини ва кўкаламзорлигини сақлаб қолиш учун суви дарахтларнинг тубига этиб борадиган ажойиб ҳовузлар ва сойларга этиб борасиз. Кўтарилган дарахтларнинг ёқимли сояси, гулларнинг хушбўй ҳидига тўла муҳит ва боғнинг сойларида оқаётган сувнинг ёқимли овози бу боғда мўжизавий уйғунликни яратган. Сал нарида эса фавворалар орқасидаги зинапоялар орқали етиб бориш мумкин бўлган муҳташам, кўҳна сарой кўзга ташланади. Ушбу қасрга қадам қўйиш орқали сиз ҳақиқатан ҳам боғнинг энг жозибали қисмига, ички дизайни ва кўзни қамаштирувчи безаклари билан Эрон санъати, маданияти ва турмуш тарзининг энг яхши намоён бўлишини кўрсатадиган тарихий қасрга кирасиз. Шаҳзода Моҳоннинг боғига кириш зали, чодир ва танҳо боғ, Зайим Баши уйи ва қўриқ минораси каби қисмлар киради.
Бу боғдаги дарахтларнинг яшаши учун зарур бўлган сув ўтказгич ва Тигран дарёсидан олинади. Бу сув боғнинг суғориш тизимига кириб, дарахтлар этагига ўрнатилган сойлар орқали оқади. Ушбу боғнинг сув тақсимлаш тизими махсус муҳандисликка амал қилади ва боғнинг меъморлари томонидан жуда ақлли тарзда ишлаб чиқилган. Баҳор ва ёзда, баҳор гулларининг ҳиди бўшлиқни тўлдирганда, бу ажойиб боғни зиёрат қилиш учун энг мос мавсумдир. Бу боғнинг ҳовлиси ҳам ресторан, қулай шароитга эга меҳмон уйи, интернет ва мобил алоқа тармоғи билан жиҳозланган.
Шаҳзода боғининг тарихи Қожарлар даврига бориб тақалади. Бу ажойиб боғ илк бор 1276 йилда Муҳаммад Ҳасанхон, Сардор Ирвони ва Кермон ҳукмдори буйруғи билан қурилган ва ҳижрий 1353 йилда 1012 рақами билан Эрон миллий ёдгорликлари рўйхатига киритилган. Шаҳзода Моҳон боғининг умумий тузилиши Эроннинг энг гўзал тарихий боғларидан бири бўлган Кермоннинг Экҳтиаробод қишлоғида жойлашган "Фотиҳобод боғи"дан олинган.
Шаҳзода Моҳон боғининг тарихий маълумотлари ва ҳужжатлари дунёнинг 35 жонли тилига таржима қилинган ва Кермон туризм саноатида муҳим рол ўйнайди. Шаҳзода Моҳон боғининг гўзалликлари шунчалик кўпки, у ҳар бир томошабиннинг кўзини ўзига тортади ва сиз ушбу боғ ва унинг турли қисмларини айланиб чиқиш орқали Эрон тарихининг марказида саёҳатни бошдан кечиришингиз мумкин.
Дўстлар, биз “Бам” шаҳрига саёҳат қилиб, дунёдаги энг катта ғиштдан қурилган бино ва Эроннинг энг муҳим ва қимматли тарихий дурдоналаридан бири бўлган “Бам қалъасини” зиёрат қиламиз.
Қадимийлиги ва узоқ умр кўриши ҳақида гапириш қийин бўлган Бам шаҳри Кермондаги ва ҳаттоки дунёдаги энг муҳим қадимий масканлардан биридир. Бам тарихи минг йиллар олдин (тахминан 7-10 минг йил) бўлса-да, лекин афсуски, 2003 йилда бу ҳудудда содир бўлган ҳалокатли зилзиладан сўнг, у жиддий зарар кўрган. Бам шаҳри вилоят маркази Кермондан 195 км жануби-шарқда жойлашган. Хурмо, титрус мевалари, хина каби маҳсулотлар, камач, қалампе, қавут каби ширинликлар ва хурмо дарахтидан тайёрланган қўл санъатлари Бамнинг машҳур ва муҳим сувенирларидандир.
Бам қалъаси дунёдаги энг катта ғиштдан қурилган бино сифатида танилган. Бу мажмуа аслида катта ва улуғвор қалъа бўлиб, кичик қалъа унинг бир қисмидир. Аммо бутун мажмуа Бам қалъаси деб аталади.Бу қалъа ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган.
Ушбу қалъанинг майдони тахминан 180 000 квадрат метрни ташкил этади ва баландлиги 6 дан 7 метргача ва узунлиги 1815 метр бўлган деворлар билан ўралган. Ушбу қадимий шаҳар меъморчилигида иккита алоҳида қисмни кўриш мумкин:
Ҳукумат бўлинмаси энг ички деворда жойлашган бўлиб, ҳарбий қалъа, тўрт фаслли қаср, казарма, 40 метр чуқурликдаги сув қудуғи ва 200 от сиғимли отхонани ўз ичига олади. Ҳукумат участкасини ўраб турган ва шаҳарнинг асосий кириш эшигини, шаҳарнинг кириш қисмини қалъа ва унинг бўйлаб бозорга боғловчи асосий йўлни, 400 га яқин уй-жой ва мактаблар, спорт майдончалари каби жамоат биноларини ўз ичига олган деҳқонлар қисми.
Бу обиданинг тарихий санаси Аҳамонийлар даври шоҳларидан бири Баҳман Ибн Эсфандиёр даврига тўғри келади. Мавжуд маълумотларга кўра, бу қўрғонда яшовчи аҳоли бундан 160 йил аввал Бам қалъасини эвакуация қилиб, қўрғоннинг ташқи ҳудудларига кўчиб келиб, деҳқончилик, палма кўчатлари экиш билан шуғулланган.
Бу бино улкан ғишт, асосан, хом лой ва лой ва сомон оҳакларидан ясалган бўлиб, унинг барча таркибий қисмлари тупроқ ва лойдан иборат бўлса-да, лекин кучли бинолардан бири бўлиб, Бам вилоятидаги турли урушларда, турли юришларга ҳам бардош берган.
Афсуски, 2003 йилда Бам шаҳрида содир бўлган зилзиладан сўнг, ушбу қадимий ёдгорликларнинг 80% дан ортиғи вайрон бўлган. Бам қалъасининг улкан ва ҳайратланарли қадимий мажмуасини реконструкция қилиш ва тиклаш бошланганидан бери кўплаб давлатлар, жумладан Япония, Италия ва Франсия Эрон билан ҳамкорлик қилиб келмоқда. Зилзила туфайли йўқолиб кетиш хавфи остида қолган тарихий ёдгорликлар қаторига кириб қолган ушбу қадимий ёдгорлик Маданий мерос ва таъмирлаш ташкилотининг саъй-ҳаракатлари билан хайриятки, ушбу рўйхатдан ўчирилди.
Дўстлар, Кермоннинг тарихий диққатга сазовор жойлари билан кўпроқ танишиш учун сизни кейинги дастурга таклиф қиламиз.
