Эрон табиатининг ажойиботлари
96 - Корокол чўли
Чўллар бутун дунё бўйлаб сон-саноқсиз сайёҳларни ўзига тортадиган табиий ҳодисалардан биридир. Тинчлик ва осойишталикдан баҳраманд бўлиш ва, албатта, чўлнинг юлдузли тунги осмонини томоша қилиш табиат ўз дўстларини ҳайратда қолдирди. Чўл тунги осмоннинг улуғворлиги ва гўзаллигини англаб, Аллоҳ таолонинг мавжудлигини ҳамма жойдан кўра кўпроқ ҳис қиладиган ягона жойдир.
Чўлнинг сукунати энг тинчлантирувчи овоздир. Чўлнинг сукунати, ёқимли об-ҳаво ва юлдузли тунги осмон энг орзули саҳналарни яратади. Чўл - одамлари доимо тинч-осойишта бўлган хаёлий дунё, кўпчилик ўйлайдиган беғубор ва ғаройиб табиатни талон-тарож қилиш учун ҳеч нарса йўқ, лекин чўл борлиқ ва ҳаётга тўла. Эрон замини дунёнинг энг гўзал чўлларига эга бўлган қисмларидан бири бўлиб, энг тоза чўллардан бири Корокол чўлидир. Бугунги дастуримизда Эрон табиатининг бу мўжизаси ҳақида кўпроқ билиб оламиз.
Корокол чўли Эрон марказидаги Язд вилоятида, Бафг шаҳри яқинида ва Садеғобод қишлоғи ёнида жойлашган. Бу чўл бу қишлоққа яқин бўлгани учун баъзилар уни Садеғобод чўли дейишади. Язддан Бофғгача бўлган масофа 100 км, Садеғобод қишлоғидан Бофғгача бўлган масофа эса тахминан 15 км. Корокол чўли ушбу қишлоқдан 2 км узоқликда жойлашган. Бу чўл узоқ вақтдан бери Эроннинг Корокол деб номланган гўзал мушукларидан бирининг яшаш жойи бўлиб келган ва бу чўлнинг шуҳрати сабабларидан бири бу мушукнинг мавжудлигидир.
Корокол - мушукнинг қадимги форсча номи бўлиб, унинг замонавий номи "Сововсин". Бу ҳайвон Эронда яшайдиган саккиз турдаги мушуклардан биридир, Эрондан ташқари бу мушук Африкада ҳам яшаш жойига эга. Қизиғи шундаки, Корокол энг оғир ва энг тез кичик мушуклардан бири ҳисобланади. Кўпгина Короколларни "Сововсин" илмий номи билан бошқа мушук билан адаштиришади. Бу икки ҳайвон ташқи кўринишида жуда кўп ўхшашликларга эга, аммо улар бир хил эмас. Корокол ёлғиз, ўта ҳудудий ҳайвон бўлиб, асосан тунда яшайди. Қурғоқчил ҳудудларда Короколлар катта ҳудудга эга, масалан, битта Корокол 270 дан 1116 квадрат километргача бўлган майдонни эгаллайди ва унинг ҳудудида бошқа Корокол бўлишига йўл қўймайди. Илгари, бу мушукнинг юқори ақл-заковати туфайли эронликлар ундан турли ҳайвонларни овлашда фойдаланганлар. Бу мушукдан ташқари, Корокол чўли сайёҳларга қушлар ва чўл ҳайвонларини зиёрат қилиш имкониятини берадиган ажойиб ёввойи табиатга эга.
Бу чўл ҳудудининг ўсимликлари жуда заиф ва қумни яхши кўрадиган ўсимликлардан кўпроқ. Ушбу минтақанинг ўсимлик турлари орасида биз Нсио ўсимликларини қайд этишимиз мумкин. Чой буталарини қумли ўтлоқлар ва шўр ўтлоқлар чегарасида ҳам кўриш мумкин. Албатта, чўлнинг чеккасида боғлар борки, бу боғларда сайр қилиш саёҳат режаси учун жуда жозибали ва ҳаяжонли бўлиши мумкин.
Ушбу чўлда сиз унда мавжуд бўлган рангларни уйғунлаштириб, сўнгги хотиржамликка эришишингиз мумкин. Кундузи осмоннинг мовий ранги билан қумнинг жигарранг рангини кўрасиз, гўё улар бир-бирига олис нуқтада етиб келгандек, кечаси эса ёрқин юлдузларни кўриш чексиз оламнинг буюклигини кўрсатади. Корокол чўли ўзининг қўпол кўринишига қарамай, ранг-баранг қумнинг ҳаракатигача кўплаб сайёҳларни ўзига жалб этувчи сирли ҳудуддир. Корокол чўлининг юлдузли осмонида тунги ҳаёт ва кўмир чойи ичиш завқи бу ҳудудда бошдан кечирилиши мумкин бўлган бошқа завқлардир. Шунингдек, Корокол чўлининг йирик шаҳарлар каби шовқинли марказлардан узоқда жойлашганлиги сабабли бу гўзал чўлда ўзгача сукунат ҳукм суради ва бу сукунатнинг натижаси ўзига хос ва такрорланмас осойишталик бўлиб, Короколнинг диққатга сазовор жойларидан бири сифатида номланиши мумкин.
Агар сиз Корокол чўли бўйидаги тарихий обидаларга ҳам қизиқсангиз, ҳижрий 10-асрдан буён бу ҳудудда сақланиб қолган Эрон шоирининг Бафғий уйига ташриф буюришингиз мумкин. Ўзининг гўзал ва ўзига хос архитектурасига эга бу уй ҳар йили кўплаб сайёҳлар ташриф буюрадиган Эрон миллий ёдгорликларидан биридир. Корокол чўли бўйлаб бошқа тарихий диққатга сазовор жойлар орасида Бафғдаги энг катта сув омборларидан бири бўлган Какамир сув омбори ва ҳаммом киради. Бу сув омборидаги сув ҳажми 250 куб метр бўлиб, гумбазсимон ғишт қопламаси билан жуда гўзал ва муҳташам бўлиб, ернинг бағрида тўрт метр чуқурликда жойлашган.
Каракал чўлига ташриф буюриш учун энг яхши вақт - куз. Агар сиз ёлғиз ёки гуруҳ бўлиб саёҳат қилсангиз, ишончли одамларга жойлашувингиз, жўнаш вақти ва қайтиш вақтингиз ҳақида айтиб беришни унутманг. Ўзингиз билан кўп миқдорда сув олинг, чунки ташналик ҳаракатни давом эттиришга имкон бермайди.Сиз қум бўрони тушунчасини яхши билишингиз керак, шунинг учун сиз билан олиб келишингиз керак бўлган нарсалардан бири рўмол бўлиб, оғзингизни олд қисмини ёпишингиз мумкин. Дам олиш пайтида сиз анъанавий турар-жойларда ва ҳудудда лагерда қолиш орқали саёҳатингизни янада эсда қоларли қилишингиз мумкин.
