Икки юнон танкерининг қўлга олиниши; Ноқонуний ҳаракатларга Эроннинг қатъий жавоби

Ислом инқилоби қўриқчилари корпуси (ИРГC) умумий жамоатчилик билан алоқалар бўлими ўз баёнотида шундай деб эълон қилди: ИРҚ Ҳарбий-денгиз кучлари жума куни Форс кўрфазининг жўшқин сувларида қоидабузарликлар туфайли иккита юнон нефт танкерини қўлга олди. Иккита “Прудент Wарриор” (1) ва “Делта Посиден” (2) танкерлар, биринчиси Ассалуе яқинида, иккинчиси эса Ленге порти яқинида қўлга олинди, агар тўлиқ юкланган бўл

Эроннинг бу ҳаракати Греция элчихонасининг Теҳрондаги элчиси Ташқи ишлар вазирлигига чақирилиб, қароқчиликдан сақланишни сўраганидан кейин содир бўлди. Унга Эрон Ислом Жумҳурияти байроғи туширилган кемадаги нефт юкининг қўлга олиниши “халқаро қароқчилик” намунаси эканлиги ва юк учун Юнонистон ҳукумати ва унинг ноқонуний мансабдорлари жавобгар эканлиги айтилди.

Эроннинг Форс кўрфази сувларида иккита юнон танкерини қўлга олиш ҳаракати, унинг навигация қоидаларига жиддий риоя қилиш ва денгизда ҳеч қандай қоидабузарликка тоқат қилмасликдан далолат беради. Қизиғи шундаки, Греция бунга эътироз билдирган ва Эронни қароқчиликда айблаган, аммо Инқилоб гвардияси флоти икки юнон танкерини қонунбузарликлари учун қўлга олган, бироқ Греция портларида Эрон нефтини олиб кетаётган танкерни қўлга олган ва кейин унинг нефт жўнатмасини АҚШга етказиб бериб денгиз қонунчилигини бузган мутлақо ноқонуний ҳаракатни амалга оширди. Эрон байроғи туширилган Россиянинг “Лара” танкери 700 минг баррел Эрон нефтини олиб кетаётган бўлиб, 15-апрел (26-апрел) куни Греция сувларида тўхтатилган эди. Шундан сўнг Греция қўлга олинган нефтни АҚШга етказиб берди. Афинанинг бу нодўстона ҳаракати фақат Вашингтоннинг розилигини олиш ва АҚШдан дастак олиш учун қилинган.

 Миллий хавфсизлик ва ташқи сиёсат комиссияси аъзоси Жалил Раҳими Жаҳонободий шундай дейди: “Инқилоб гвардиясининг Грециянинг иккита қоидабузар кемасини қўлга олишдаги ҳаракатлари денгиз қонунчилигига тўғри келади. ИРГC бизнинг мудофаа кучимиз ва ҳукумат ва халқнинг барча элементлари томонидан қўллаб-қувватланади. Ғарб бизнинг нефт ўғирлашимизни ва ИРГCнинг танкерларни бузганларга нисбатан муносабатини қонунийлаштира олмайди. Икки томонлама халқаро стандарт йўқ."

Теҳрон бу борада Грецияга кескин норозилик билдирди. Шу муносабат билан Эрон Портлар ва Денгизчилик ташкилоти мамлакат денгиз суверенитети ваколати сифатида Греция ҳукуматининг ҳаракатига муносабат билдирди ва ўз баёнотида Греция ҳукуматини халқаро мажбуриятларини зудлик билан бажаришга чақирди. Баёнотда шундай дейилган: Эрон Ислом Жумҳурияти байроғи остида кўтарилган кема Греция ҳукумати томонидан Греция қирғоқлари яқинида тўхтатилди ва унинг юки суд қарори ва АҚШ ҳукумати координацияси билан ҳибсга олинди. Кема ўз ходимлари ва кемалари хавфсизлигини ҳимоя қилиш учун Греция қирғоқларидан паноҳ топган бўлсада, афсуски, кемага ҳеч қандай ҳамкорлик ва ёрдам берилмагани ва ҳарбийлар томонидан юк туширилгани қароқчиликнинг яққол намунасидир. Греция ҳукумати халқаро мажбуриятларини қабул қилган ва Эрон Ислом Республикаси ҳукумати олдидаги Халқаро денгиз ташкилоти (ИМО) аъзоси сифатида бу қадамни ташлади.

Бу борада эслатиб ўтилиши мумкин бўлган яна бир масала АҚШнинг бир томонлама ёндашувни ва халқаро қонунлар ва қоидаларни, жумладан денгиз ҳуқуқини ҳам менсимасликни кун тартибининг биринчи ўринга қўйганлигидир. У Ўзига бир томонлама равишда бошқа давлатлардан, айниқса Ғарб иттифоқчиларидан АҚШнинг бир томонлама санкциялар қонунларини бузиш баҳонасида Эрон нефт танкерларини қўлга олишга чақириш имконини беради. Бироқ, бундай ҳаракат фақат БМТ Хавфсизлик Кенгашининг резолюцияси билан ва БМТ Хавфсизлик Кенгашининг мақсадли давлатга нисбатан санкциялари доирасида амалга оширилиши мумкин.Қизиғи шундаки, Эрон ҳозирда БМТ Хавфсизлик Кенгашининг Ядро қуролини тарқатмаслик тўғрисидаги шартномаси ва БМТ Хавфсизлик Кенгашининг 2231-резолюциясига мувофиқ ядровий масала бўйича БМТ санкцияларига дучор эмас, шунинг учун Қўшма Штатлар Эронликлар тижорати ёки Эронга тегишли кемаларни тортиб олишга қодир эмас. Ушбу ҳолатларни ҳисобга олган ҳолда, жума куни Швейтсария элчиси йўқлигида, Швейтсариянинг Теҳрондаги элчихонасининг Муваққат ишлар вакили Эрон Ислом Жумҳурияти ташқи ишлар вазирлигига чақиртирилиб, халқаро қонунлар ва денгиз ҳуқуқи қоидалари ҳамда тегишли халқаро конвенцияларнинг, хусусан, АҚШ ҳукумати томонидан денгиз ташиш эркинлиги ва халқаро эркин савдо тамойилининг доимий равишда бузилишидан чуқур хавотир ва норозилик билдирилди.

Эрон БМТни қўлланган санкцияларни халққа салбий таъсирини тушунтиришга чақирди