Қозоғистонда Республика кунини нишонлаш қайта тикланди

Ўн уч йиллик танаффусдан сўнг 25 октябр Қозоғистонда, бутун мамлакат бўйлаб “Республика куни” сифатида нишонланди.

25 октябр - Қозоғистон Республикаси куни. 2009 йилдан бери бекор қилинган Республика куни муносабати билан умумхалқ маросимини ўтказиш - жорий йилнинг июл ойида Қозоғистон президенти Қосим-Жўмат Тўқаев ташаббуси билан миллий байрамлар рўйхатига қайтарилди. Қосим-Жўмат Тўқаев Қозоғистон президенти қароргоҳи олдидаги Республика кунига бағишланган тантанали маросимдаги нутқида шундай деди:"1990 йил 25 октябрда Қозоғистоннинг давлат суверенитети тўғрисидаги декларация қабул қилинди, бу Қозоғистоннинг мустақилликка эришиш учун биринчи қадамидир".

Шу билан бирга, Қосим-Жўмат Тўқаев  ушбу ҳужжатни тасдиқлашда Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоевнинг ролини жуда муҳим деб ҳисоблади, бироқ бошқа изоҳ беришдан бош тортди. Қозоғистон Президентининг таъкидлашича, Республика куни Остона ҳукуматининг мустақиллик ва давлат суверенитети ва давлатчилик йўлидаги тарихий қадами рамзига айланиши керак.

Марказий Осиёдаги энг йирик давлат сифатида Қозоғистон бу минтақада ўзига хос геосиёсий ва инсоний география хусусиятларига эга. Қозоғистон Тожикистондан ташқари Марказий Осиёнинг яна учта республикаси, Россия, Хитой ва Каспий денгизи билан умумий чегарага эга. Бу хусусиятлар бу мамлакатнинг аҳамиятини оширади. Шу сабабли кўплаб минтақавий ва глобал ҳукмрон давлатлар ҳамда ривожланаётган давлатлар ушбу мамлакатда кўпроқ иштирок этишга ҳаракат қилмоқдалар. Буюк Эронний қабилалардан бири ҳисобланган саклар таркибига Ўрта Осиё республикаларининг асосий аҳолиси ҳам кирганлиги бу тарихий ҳақиқатни эътибордан четда қолдирмаслик керак. Аммо вақт ўтиши билан ва еттинчи асрдан бошлаб туркий миллатларнинг Ўрта Осиё ҳудудига кириб бориши ва кўчиши бошланди ва у давом этаётганга ўхшайди. Марказий Осиё минтақасининг бу хусусиятлари глобал такаббурлик ва халқаро сионизм билан боғлиқ кўплаб оқимларнинг, айниқса, Марказий Осиёдаги хавфли экстремал туркий оқимнинг ўта фаоллашишига сабаб бўлди.

Аввалроқ Қозоғистон Республикасининг биринчи президенти Нурсултон Назарбоев қарийб ўттиз йилдан сўнг ниҳоят 2019 йилда ҳокимиятни ўзининг ишончли шахси Қосим-Жўмат Тўқаевга топширган эди. - Назарбоев хорижий оқимларга яқинлиги туфайли аслида Қозоғистонни инқироз ҳолатига солиб қўйган эди. Аммо Қосим-Жўмат Тўқаевнинг Қозоғистон Республикаси Президенти лавозимига киришиши билан бу давлат бир қанча хавфли инқирозларни ортда қолдирган ҳолда, энди туб ўзгаришлар, муҳим сиёсий ва иқтисодий ислоҳотлар остонасида турибди. Гап шундаки, Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоев туркийлик мойиллиги ва халқаро сионизмга яқинлашиш истаги, Ғарб билан яқинлашиши ва Россиядан узоқлашиши туфайли бу давлатнинг кўплаб ички муаммоларини бегоналар тавсияларига кўра яшириб келган.

Масалан, ва фақат мисол тариқасида Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоевнинг собиқ маслаҳатчиси ЁрМуҳаммад Иртсбаевнинг эътирофларини келтиришимиз мумкин. Назарбоев ҳукуматининг бу хавфсизлик ходими ўтган йилнинг январ ойида тан олганди:

“Қозоғистон Миллий хавфсизлик қўмитаси ходимлари ушбу мамлакат ҳудудида такфирчи-террорчиларни тайёрлаш лагерлари мавжудлигини яширган”.

Ёрмоҳаммед Иртсбаев яна шундай деди:

"Қозоғистон Миллий хавфсизлик қўмитаси тоғли ҳудудларда террорчиларни тайёрлаш лагерларини яшириб келган. Аслида бундай маълумотлар ушбу ҳукумат органида мавжуд эди. Лекин Назарбоевга яқин бўлган унинг расмийлари бу масалалар ошкор этилмаслигини афзал кўрди".

Бу фош этиш жорий йилнинг январ воқеаларидан сўнг вилоят бошқарувида босқичма-босқич айрим ўзгаришларга олиб келган фактларнинг бир мисолидир, холос. Қозоғистоннинг йигирмата йирик шаҳридаги халқ норозиликларидан сўнг, намойишчилар сафида ёт оқимлар борлигини бошидан тан олган Тўқаев ҳукумати аста-секин Нурсултон Назарбоев ва унинг барча қариндошларининг барча имтиёзларини олиб ташлади ва идора ва муассасалар раҳбарлари ва Ҳукумат лавозимидан четлаштирилди. Қозоғистонни туркийлик, халқаро сионизм ва глобал такаббурликнинг ёт оқимлари бағрига қўйган ва Россияга бўлган адоват туфайли ҳалокат ёқасига қўйгандек кўринган Назарбоев ўзининг розилиги билан аввалги барча мавқеларидан ва оиласининг мансабларидан воз кечди. Афтидан, Тўқаев ҳукумати Қозоғистонни ёт оқимлар таъсирида вайронагарчилик тубидан қутқариб қолган ва Марказий Осиёдаги энг йирик давлат халқи бу ҳақиқатни энди англаб етгандек.