Эрон бўйлаб саёҳат (134)
Теҳрон вилоятидаги гастролимизни давом эттириб, Шемиронот шаҳрига келдик. Биз билан қолинг
Ассалому алайкум азиз тингловчилар Эрон бўйлаб саёҳат туркумидаги навбатдаги дастур билан хизматингиздамиз. Теҳрон вилоятидаги гастролимизни давом эттириб, Шемиронот шаҳрига келдик. Биз билан қолинг.
Биз Теҳрон вилоятининг Шемиронот туманига келдик. Марказий Алборз тоғ тизмаси этагидаги ҳудуд! Бу туман Лавасанат, Рудбар Қасрон ва Тажришнинг марказий қисмидан иборат. Бугун биз Теҳрон вилоятининг турли жойларига саёҳатимиз давомида Шемиронот шаҳрининг Тажриш қисмига келдик. Шемиронот Теҳрон шаҳри яқинида ва унинг шимоли ва шимоли-шарқида жойлашган бўлиб, Теҳрон кенгайганлиги сабабли у билан бирлашган. Бу туман шимолдан Мозандарон вилояти, жанубдан Теҳрон, шарқдан Дамованд ва Пардис туманлари, ғарбдан Алборз вилояти билан чегарадош.
Узоқ ўтмишда Тажриш “Тажрашт” номи билан машҳур бўлган. Тарихий манбаларда бу ҳудуд иқлими яхши минтақа сифатида ҳам тилга олинади. Қадимги Тажриш бинолари конструктив жиҳатдан зинапояли эди. Яъни қишлоқнинг иморатлари шундай бўлганки, бир уйнинг ҳовлиси иккинчи уйнинг томи бўлиб, ҳатто бир-бирининг томида сайр қилишарди. Хиёбонлар ва ўтиш жойлари жуда тор ва ўралган эди. Ҳозирги кунда ҳам эски шаклни Тажришнинг кўплаб маҳаллаларида кўриш мумкин. Орадан юз йиллар ўтиб, Теҳрон шаҳри Қожар ҳукуматининг пойтахти бўлгач, бу ҳудуд ҳам у ердаги одамларнинг ёзги қароргоҳига айланган ва бу шаҳарнинг бойлари у ерда ёзги яшаш учун кўплаб боғлар барпо этганлар. Тажриш минтақасининг кенгайиши билан вақт ўтиши билан Эроннинг бошқа минтақаларидан Теҳрон ва унинг чекка ҳудудларига аҳолининг кўчиши кучайиб, уларнинг бир қисми Тажришга ўрнашиб олган.
Биз сизга Тажриш тарихи ҳақида гапириб бердик, энди бу минтақанинг энг муҳим тарихий манзиллари билан танишиш вақти келди. Тажришнинг энг муҳим тарихий ва зиёратгоҳларидан бири “Имомзода Солиҳ” деб аталади, у Тажриш майдонининг жануби-шарқий томонида жойлашган. Бу зиёратгоҳ Теҳрондаги энг қадимий зиёратгоҳлардан бири ҳисобланади. Имомзода ҳовлисида бош тепасида ўрнатилган ёзувга кўра, бу зиёратгоҳ Имом Мусо Козим ўғилларидан бири ва Имом Ризо (а.с.)нинг укаларидан бирига тегишли. Зиёратгоҳ биноси милодий 1301 (ҳижрий 700) йилда қурилган ва вақт ўтиши билан унинг ёнида бошқа бинолар ҳам қурилган. Милодий 1786 йилда (ҳ. 1200) бу имомзоданинг шимолий ҳовлисида масжид, зал ва ҳаммом қурилган бўлиб, унинг қурилиши Фатҳ-Али Шоҳ Қожарнинг олтинчи ўғли, яъни Шужоа ас-Султонга тегишлидир. Имомзода Солиҳнинг асосий биноси қалин ва мустаҳкам деворларга эга квадрат шаклидаги бинодир. Бу имомзоданинг кумуш зиёратгоҳи кумушдан ясалган тўр тўсиқдир. Имомзода Солиҳ ичидаги тарихий ёдгорликлардан бири, эҳтимол, Сафавийлар ёки Афшорийлар даврига тегишли бўлган ёғоч қутидир.
Имомзода Солиҳ Тажриш зиёратгоҳи қалб осойишталиги учун қулай жой. Бу ерда кўпчилик аҳдларини бериб, диний тадбирлар ўтказиш учун Имомзода Солиҳ ҳузурига боради. Дарҳақиқат, Имомзода Солиҳ Тажришда кўриш мумкин бўлган манзарадан ҳам кўпроқ. Имомзода Солиҳнинг шиа имомлари билан муносабати туфайли эронликлар уларга алоҳида ҳурмат билан қарашади ва у шаҳид бўлгандан кейин зиёратгоҳ қуришади.
Тажриш шаҳридаги экскурсиямиз давоми сифатида шу ҳудуднинг бозорига етиб келдик.
Тажришнинг эски бозори бир томондан машҳур Тажриш ва Имомзода Солиҳ Такиесига, бошқа томондан Қудс майдони ва Тажриш майдонига олиб борадиган Теҳроннинг машҳур жойларидан биридир. Бу бозор Сарпўл ва Тажриш деган икки эски маҳаллани боғлайди.
Тажриш бозори Теҳрондаги энг гўзал анъанавий бозорлардан бири бўлиб, 100 йилдан ошган. Албатта, унда қурилган Тажриш бозор минораси каби 220 йиллик иморатлар бу ернинг анча эски эканидан далолат беради.
Бу бозорда сиз турли хил товарлар, янги ва мазали ва баъзан ғалати таомлар, турли ҳунармандчилик ва бошқа кўплаб нарсаларни сотиб олиб, уйингизга тўлиқ қўл билан қайтишингиз мумкин. Тажриш бозорида харид қилишнинг диққатга сазовор жойларидан бири шундаки, у ерда Теҳрондаги кўплаб ҳашаматли мева дўконларида учрамайдиган ёзги сабзавот ва маҳсулотларнинг энг нодир турларини топишингиз мумкин!
Тажриш бозори кундузи ҳам, кечаси ҳам гавжум ва гавжум. Қуёш ботиши билан Тажриш бозорида ҳаёт янгича жонланади, унинг фаоллиги, гавжумлиги ортади. Тажриш бозорининг яна бир диққатга сазовор жойи унинг ичида ва атрофида кечаётган тунги ҳаёт бўлиб, кўпчилик бу бозор муҳитидан баҳраманд бўлиш учун кечалари Тажриш бозорига боради.
Тажриш бозорида кундалик эҳтиёж товарларини харид қилишдан ташқари, турли таомларнинг таъмини ҳам ҳис қилишингиз мумкин. Ҳамроҳларингиз ва дўстларингиз билан иссиқ қаҳва ичишингиз мумкин бўлган янги ва замонавий кафеларга мазали кабоб ва пишириқлар таклиф қилувчи Эрон ва анъанавий ошхона ва ресторанлар мавжуд. Бундан ташқари, ушбу бозорда энг яхши анъанавий Эрон шўрвалари ва ҳалимлари тайёрланиши мумкин, шунингдек, анъанавий нонларнинг мазали таъмидан баҳраманд бўлишингиз мумкин.
Тажришга саёҳатимиз давоми сифатида биз Фирдавс боғига келдик. Фирдавс боғи Қожарлар даврига бориб тақалади. Мавжуд ҳужжатларга кўра, Муҳаммадшоҳ Қожар (1834-1848) Эрон меъморчилиги билан боғ ва иккита гўзал қаср қуришни буюрган. Бу қасрлардан бири боғнинг шимолий қисмида, иккинчиси жанубий қисмида қурилган. Эътиборсизлик натижасида шимолий қаср аста-секин жиддий зарар кўрди ва вайрон бўлди, шунинг учун энди унинг изи қолмади ва фақат Жанубий сарой қолди.
Жанубий сарой 1000 квадрат метр пастки иншоот билан қурилган бўлиб, унинг узунлиги 34 метр ва кенглиги тахминан 26 метрни ташкил қилади. Бу қаср уч ярим қаватда қурилган бўлиб, боғнинг қиялигидан боғнинг шимолий қисми уч қаватли, жанубий қисми эса икки қаватли бўлган. Ушбу бинонинг жабҳаси жуда замонавий ва нафис безакларга эга, бу уни жуда чиройли ва ноёб қилган. Бу эски қасрнинг фасади мармар билан безатилган бўлиб, қаср ичидаги барча хоналар кўплаб сувоқ ва безаклар билан чиройли кўринишга эга. Кундузи унинг рангли ойнасидан ўтиб, залларни қамраб олган ёруғлик ҳам бинонинг ички кўринишига ўзгача кўрк бағишлайди.
Сарой биноси ҳозирда Эрон кино музейи сифатида фойдаланилмоқда, унда кино саноатига оид асарлар намойиш этилади. Боғ кино санъаткорлари ва кино ва телевидение соҳалари фаоллари орасида жуда машҳур. Ушбу музейда ҳужжатлар хазинаси, эски кино ускуналари ва эски фотосуратлар намойиш этилган. Ушбу музей 9 та доимий кўргазмани ўз ичига олади, уларда сиз Эронда кинонинг шаклланиш жараёни ва унинг тарихи билан танишишингиз, шунингдек, дубляжчилар ва кино ижодкорлари каби Эрон киносининг буюк шахслари билан танишишингиз мумкин.
Фирдавс боғи
Ҳурматли тингловчилар, биз ушбу дастурни ўз ниҳоясига етдик. Умид қиламизки, ушбу дастурни тинглаганингиз сизга ёқди. Бошқа дастургача ҳаммангизни Аллоҳ ўз паноҳида асрасин!
