Кобулдаги Хитой меҳмонхонасига қилинган ҳужум Толибоннинг хавфсизлик имкониятларига зарба бўлди

Афғонистон пойтахти Кобул марказидаги Хитой меҳмонхонасига уюштирилган ҳужум учун жавобгарликни ИШИД террорчилик гуруҳи ўз зиммасига олди.

ИШИД террорчилик гуруҳи сешанба куни эрталаб Афғонистон пойтахти Кобулдаги “Хитойликлар меҳмонхонаси” номи билан машҳур меҳмонхонага кечаги ҳужум учун жавобгарликни ўз зиммасига олди. Ушбу терактда уч нафар ҳужумчи ҳалок бўлди, бир қанча фуқаролар яраланди. Сўнгги бир ой ичида Афғонистоннинг турли минтақаларида, хусусан Кобулда содир бўлган кетма-кет ҳужумлар, жумладан, Россия ва Покистон элчихоналарига уюштирилган ҳужумни ҳисобга олсак, Афғонистонда хавфсизлик кучайиб бораётганини айтиш мумкин. Бу ҳужумлар учун қайси террористик гуруҳ жавобгар бўлишидан қатъий назар, ҳар бир ҳужум вазият ва мақсадларга кўра белгиланишини айтиш керак; Бу Толибонни кенг кўламли ички, минтақавий ва халқаро муаммоларга дуч келиши мумкин бўлган алоҳида мақсадлар билан амалга оширилмоқда. Хитойнинг Афғонистондаги фаолиятининг асосий қисми иқтисодий ҳамкорликка йўналтирилганлигини инобатга олсак, шубҳасиз айтиш мумкинки, Кобулдаги хитойликлар меҳмонхонасига ҳужум уюштирганларнинг энг муҳим мақсади қўрқув ва ваҳшат яратиш ва хитойликларнинг иқтисодий фаолиятдаги иштирокини тўхтатишга уринишдир. Бу Хитой ҳукуматининг Афғонистондаги мавжудлигини давом эттиришдан умидсизликка тушишига олиб келиши мумкин. Афғонистондаги сиёсий масалалар бўйича эксперт Ҳусайни Мозорий шундай дейди:

“Толибон бир неча бор Афғонистон хавфсизлигини таъминлашга ваъда берган, айниқса нозик марказларда. Лекин амалда нафақат бу ваъда амалга ошмади, балки афғон халқининг душманлари Афғонистондаги минтақавий ва халқаро ҳамкорлик жараёнига зарар етказишга уринмоқда, бу табиий равишда жуда зарарли таъсир ва оқибатларга олиб келади.

Кобулдаги Хитойликлар меҳмонхонасига қилинган ҳужум террорчилар ўзларининг оператив тактикасини ўзгартириб, Афғонистоннинг кенг кўламли жамоат манфаатлари ва тижорат ва иқтисодий шерикларини нишонга олганликларини кўрсатмоқда, бу эса Толибон учун майдонни янада торайтириши мумкин. Бироқ Афғонистонда ўтган йилнинг август ойидан бери ҳокимиятга қайтган бу гуруҳ олдида турли масъулиятлар турибди, улардан энг муҳими бу мамлакатда барқарор хавфсизликни таъминлашдир. Чунки Афғонистонда бундай шартлар амалга оширилмагунича, Толибон бу мамлакат муаммоларини ҳал қилиш бўйича ўзининг иқтисодий режаларини амалга ошира олмайди. Толибон ички иқтисодий имкониятлар кўргазмасини ўтказиш орқали сармоя жалб қилишга уринаётган бир пайтда Кобулдаги Хитойликлар меҳмонхонасига қилинган ҳужум Афғонистон ва Толибон гуруҳи учун албатта яхши эмас.

Афғонистондаги университет ўқитувчиси Абдул Латиф Назарий шундай дейди:“Кобулда хитойларга қарши ҳужум бир шахсга ёки давлатга ҳужум эмас, бу Толибоннинг Афғонистоннинг иқтисодий муаммоларини ҳал қилишга қаратилган саъй-ҳаракатларига ҳужум бўлиб, бу Толибоннинг маҳаллий ва хорижий инвесторлар хавфсизлигини таъминлаш қобилиятига ишончсизликни кучайтиради. Шунинг учун Толибон Афғонистон хавфсизлигини таъминлаш учун кўпроқ ҳаракат қилиши керак”.

Ҳар ҳолда, Кобулдаги Хитойликлар меҳмонхонасига қилинган қонли ҳужум Толибоннинг хавфсизлик қобилиятига катта зарба сифатида қаралмоқда.Толибон эҳтимол ўзини ички масалаларга, жумладан, фуқаролар ҳуқуқлари, айниқса, аёллар масаласига ҳаддан зиёд аралашиб, ўзининг бошқа ижтимоий ва хавфсизлик мажбуриятларини эътиборсиз қолдирган, шу жиҳатдан бу масалаларга Толибон кўпроқ эътибор қаратиш лозим. Ҳокимиятни монополлаштиришда давом этиш ва тобора кўпроқ ижтимоий чекловлар яратиш орқали Толибон ижтимоий иштирок ва миллий бирликни мустаҳкамлаш масаласини қийинлаштирмоқда. Бу масала Афғон халқи душманларининг қўлини миллий хавфсизлик ва жамоат манфаатларига ҳужум қилиш учун эркин қўядиди.

Шу боис Афғонистонда барқарор хавфсизликни таъминлаш учун “Толибон” ҳар томонлама кенг қамровли ҳукуматни шакллантириш учун зарур шарт-шароит яратиб, афғон халқи душманларига қарши курашда миллий қатъийликни кучайтириш мақсадида ўз сиёсатининг бир қисмини қайта кўриб чиқиши зарур.