Халқаро жиноий судда Илҳом Алиев ҳукуматини этник тозалашда айбланди

Халқаро жиноий судда Илҳом Алиев ҳукуматини этник тозалашда айбланди Бир неча ойлик саъй-ҳаракатлар ва кузатувлардан сўнг, ниҳоят, Арманистон Халқаро жиноий судда Озарбайжонни Тоғли Қорабоғдаги "этник тозалаш"да айблади.

Шу муносабат билан Ереван ҳукумати талаби билан Лочин ўтиш жойидаги тўсиқни олиб ташлаш мақсадида ўтказилган Халқаро жиноий суддаги Арманистон вакили Егише Каракосян эълон қилди:Озарбайжон Республикасининг бу ҳаракати Тоғли Қорабоғда “озиқ-овқат рациони” ва “тиббий анжомларнинг қисқаришига” олиб келди. Қоракосян суд судяларига мурожаат қилиб, шундай деди: “Бу суд Тоғли Қорабоғда яшовчи арманларнинг сўнгги умидидир. 

Халқаро жиноий судда ҳозир бўлган Озарбайжон ташқи ишлар вазири ўринбосари Элонур Муҳаммадов Арманистон томонининг Лочин коридорини тўсиб қўйгани ҳақидаги хабарларини “бутунлай ёлғон” деб баҳолади. Озарбайжон Республикасининг ушбу дипломати Арманистонни этник тозалаш масаласини кўтариб, фактларни бузиб кўрсатаётганликда айблади.

Бундай вазиятда Озарбайжон Республикасининг Халқаро жиноий судда қораланиши Илҳом Алиев ҳукумати учун жуда кўп салбий оқибатларга олиб келиши аниқ. Якуний ҳукм чиқарилган тақдирда Озарбайжон Республикасига нисбатан молиявий жарималардан ташқари санкциялар ҳам қўлланилиши мумкин.

Гап шундаки, Қорабоғ арманларининг Арманистонга ягона алоқа йўли ҳисобланган Лочин довони тўсилганидан кейин ва ўн банддан иборат Москва тинчлик шартномасига кўра, Боку ҳукумати томонидан арманлар учун фаол бўлиши керак – арманлар оғир аҳволда қолган.

Ҳатто Қизил Хоч тез ёрдам машиналари ҳам Боку ҳукумати рухсатисиз Тоғли Қорабоғдан Арманистон касалхоналарига оғир беморларни олиб ўтиш ҳуқуқига эга бўлмаса-да, яқинда Илҳом Алиев ҳукумати даъво қилди:“Тоғли Қорабоғда яшовчи арманлар бу ҳудуддан эркин чиқиб кетишлари мумкин”. Айни вазиятда атроф муҳит фаолларини Лочин йўлаги тасарруф этилишида бош омил сифатида кўрсатган.

Илҳом Алиев ҳукуматининг мунозарали Қорабоғдан арманларнинг эркин чиқиб кетишига муносабати Боку ҳукумати арманларни Қорабоғдан мажбуран эвакуация қилиш йўли билан бу ҳудудни фақат арманлардан олиш ниятида эканлигини англатади. Аммо айни вазиятда  Қорабоғ ҳудудида озарбайжон фуқароларидан ташқари арманистонликлар ҳам мавжуд. Аммо Илҳом Алиевнинг Тоғли Қорабоғ арманларига нисбатан қаттиқ чоралар кўриши билан Боку ўз тақдирини ўзи белгилаш ҳуқуқи бўйича референдум ўтказмасдан, арманлар ва Арманистон ҳукуматига босим ўтказиб, Тоғли Қорабоғ минтақасини ўз назоратига ўтказишни режалаштираётганга ўхшайди. 

Шу мақсадда Илҳом Алиев ҳукумати Тоғли Қорабоғга – Лочин йўлаги орқали ўтадиган газ узатиш линиялари, электр кабеллари ва интернетни бир неча бор узиб қўйган. Қиш мавсумида газнинг узилиши ҳам инсон ҳуқуқлари ташкилотларининг Илҳом Алиев ҳукумати ҳаракатларига норозилик билдиришига сабаб бўлган.

Шу муносабат билан Арманистоннинг Халқаро жиноий суддаги адвокати Константинос Салонидис Лочин йўлагининг Боку томонидан тўсиб қўйилганини “ваҳшиёна ва кераксиз блокада” деб атади ва йўлни тасарруф этишни тўхтатиш ва Тоғли Қорабоғ минтақасига зарурий нарсаларни ўтказишни қайта бошлашга чақирди.

Мутахассисларнинг фикрича, Илҳом Алиев ҳукуматининг Арманистонга босим ўтказишдан асосий мақсади Арманистон жанубий ерларининг бир қисмини олиш, токи у Нахчиван билан бевосита алоқада бўлган ҳолда Эрон ва Арманистон ўртасидаги умумий чегарани узиб қўйишдир.

Шу нуқтаи назардан, Арманистонлик сиёсий эксперт, Ереван университетининг Эронология кафедраси мудири Вартан Весканян шундай деди:"Агар Озарбайжон Республикаси Эрон орқали ўтиб Нахчивонга муқобил йўналишга эга бўлса, Зангзор йўлаги деган жой ҳақида гапиришнинг маъноси йўқ. Қолаверса, ҳукумат назоратидан ташқарида, Арманистон ҳудудида йўлак бўлиши мумкин эмас. Шу сабабли Туркия ва Озарбайжон Республикаси Арманистон ҳудуди орқали ҳеч қандай йўлак олмаслигини аниқ таькидлаш керак, чунки бу Арманистон учун ҳалокатли оқибатларга олиб келиади.

Лочин йўлагини тўсиб қўйиш ва Арманистонга босим ўтказиш баъзи хорижий ҳукуматларнинг фитнаси билан амалга ошишига шубҳа йўқ. Бу ҳаракат минтақада узоқ муддатли муаммога айланиши мумкин. Ўз-ўзидан кўриниб турибдики, Илҳом Алиев ҳукуматининг Англия, Туркия ва ирқчи сионистик режим кўмагида амалга оширилаётган сўнгги саъй-ҳаракатлар минтақа халқлари, хусусан, Озарбайжон Республикаси мусулмон халқи учун оғир оқибатларга олиб келиши мумкин.

Тоғли Қорабоғ можароси билан боғлиқ сўнгги воқеаларнинг умумий сарҳисобида шуни айтиш керакки, 2022-йил 12-декабрдан бери Илҳом Алиев ҳукумати Тоғли Қорабоғдан Арманистонга олиб бориладиган “Лочин йўлаги” деб номланувчи ягона йўлни эгаллаб олди. Ушбу ҳаракат билан Тоғли Қорабоғнинг 120 минг аҳолиси Озарбайжон Республикаси ҳарбийлари томонидан ўраб олинган. Ҳисоботларда Тоғли Қорабоғда озиқ-овқат ва дори-дармон тақчиллигидан далолат беради, минтақа ва дунёнинг кўплаб ҳукуматлари, шунингдек, гуманитар ташкилотлар бу минтақада гуманитар фалокат юз бериши мумкинлигидан огоҳлантирган. Шунга қарамай, Боку расмийларининг хатти-ҳаракатларида кўп нарса ўзгармади. Бундай вазиятда Арманистон ҳукумати Озарбайжон Республикасини Қорабоғдаги “этник тозалаш”да айблади. Шунга қарамай, Илҳом Алиев ҳукумати ҳамон уларни минтақада ўз истакларини бажариш учун бегоналар билан ҳамкорлик олиб бормоқда.