Pars Today

АҚШ молия вазири Жанет Еллен Вакиллар палатаси спикери Кевин Маккартига йўллаган мактубида солиқ тушумларининг бир қисми ундирилмагани сабабли федерал ҳукумат келгуси (1 июндан) ойда қарзларини тўлай олмаслиги ва банкрот бўлишидан огоҳлантирди. Унинг таъкидлашича, солиқ тушумларини йиғиш бўйича мавжуд маълумотлар ушбу вазирликни қарзни тўлаш муддатини олдиндан белгилашга мажбур қилган.

Ғазначилик вазири ушбу мактубда Конгрессдан ҳукуматнинг қарз чегарасини шу санадан олдин оширишни ёки бундай ҳолатнинг олдини олиш учун уни амалга оширишни тўхтатишни сўраган. Аввалроқ, 25-апрел куни Еллен Конгресснинг АҚШ ҳукуматининг қарз чегарасини ошира олмаслиги ва натижада банкрот бўлиши “иқтисодий фалокат”га олиб келиши ва иш ўринларини йўқ қилиш, ипотека, автокредитлар ва кредит карталар бўйича фоиз ставкаларини ошириши ҳақида огоҳлантирган эди. Жанет Еллен дейди: АҚШ ҳукуматининг 31,4 триллион долларлик қарз чегарасини ошириш ёки тўхтатиб туриш Конгресснинг "асосий масъулияти" ҳисобланади ва ҳукуматнинг банкротлиги Американинг Корона пандемиясидан кейинги иқтисодий тараққиётига таҳдид солади. 2023 йил январ ойида у қонунчиларга АҚШ ҳукумати қарз шифтини оширмасдан фақат июн ойининг бошигача тўлаши мумкинлигини айтди. Кўпгина ривожланган мамлакатлардан фарқли ўлароқ, Америка ўз қарзлари миқдори бўйича қатъий чекловга эга. АҚШ ҳукумати олганидан кўра кўпроқ маблағ сарфлаганлиги сабабли, қонунчилар вақти-вақти билан қарз шифтини оширишлари керак. 2023-йилнинг 19-январида федерал ҳукумат 31,4 триллион долларлик қарз чегарасидан ўтди.

2023-йилнинг 2-майига қадар 32 триллион 720 миллиард доллардан ошган Америка федерал ҳукуматининг қарзлари масаласи ва унинг банкрот бўлишининг олдини олиш учун қарз шифтини ошириш зарурати йиллар давомида кескинлик масала, шунингдек, Вакиллар палатаси мухолифат партияси қўлида бўлганида Конгрессни Оқ уйга қарши фойдаланиш воситаси бўлиб келган. Байден ҳукуматида бу сценарий такрорланмоқда ва ушбу палатада кўпчиликни ташкил этган Вакиллар палатасидаги республикачилар қарз чегарасини ошириш ва банкротликнинг олдини олишга рози бўлиш учун федерал ҳукуматдан имтиёзлар ва ўзларининг хоҳлаган шартларини бажаришни талаб қилишди. Бу сценарий аввал ҳам Доналд Трамп президентлиги даврида содир бўлган эди. 2018-йилда ўша пайтда ушбу палатада кўпчиликни ташкил қилган Вакиллар палатаси демократлари томонидан таклиф қилинган шартлар қабул қилинмагани, айниқса, Оқ уй томонидан чегара девори қурилишига қарши чиққанлиги сабабли федерал ҳукумат тахминан бир ой давомида ёпилди. Федерал ҳукуматнинг иккинчи ёпилиши бўлган ушбу ёпилиш 2018 йил декабридан 2019 йил январигача давом этди. Натижада 800 мингга яқин ходимга эга Америка федерал ижроия вазирликларининг 9 та вазирлиги тўлиқ ёки қисман ёпилишга мажбур бўлди, бу эса ҳукумат фаолиятининг чорак қисмига таьсир кўрсатди. Бу АҚШ ҳукуматининг энг узоқ давом этган ёпилиши бўлди

Энди Байден маъмурияти шунга ўхшаш сценарийдан қўрқмоқда. Иқтисодчилар федерал ҳукуматнинг қарзи 2023 йил июл ойи охиригача максимал даражага кўтарилишини башорат қилган эди. Бироқ, мутахассислар кутилганидан камроқ солиқ тушумларининг йиғилиши бу санани олдинга суриши ҳақида огоҳлантирди.

Охирги икки ой ичида Оқ уй Вакиллар палатасининг республикачи спикери МакКарти билан гаплашишдан бош тортди ва республикачилар назоратидаги палатадан қарз шифтини оширишни сўзсиз тасдиқлашни талаб қилди. Бундан фарқли ўлароқ, Вакиллар палатасининг Республикачилар фраксияси ҳам Байден ҳукуматидан федерал харажатларни кескин камайтиришни сўради. Демократлар республикачиларни федерал ҳукуматнинг қарз чегарасини ошириш масаласидан ўз талабларини амалга ошириш ёки хоҳлаган шартларини бажариш воситаси сифатида фойдаланганликлари учун бир неча бор танқид қилган. Шу муносабат билан Демократик вакил Илҳон Умар Тwиттер’да шундай ёзди:Доналд Трамп президентлиги даврида республикачилар ҳеч қандай шартларсиз қарз шифтини 3 баробар оширишга овоз беришган. Кевин Маккарти уч марта ҳам овоз берган. Улар (ҳозир) иқтисодий инқирозни юзага келтирмоқда ва бир сабаб ва биргина сабаб билан дефолт билан таҳдид қилмоқда:Жо Байден ҳозир президент.

Ҳукумат бюджети, федерал ҳукуматнинг фаровонлик ва молиявий ёрдам дастурлари устидаги сиёсий боши берк кўчага тушиб қолгани ҳамда давлат қарзи чегарасини ошириш бўйича келишувнинг йўқлиги Америка иқтисодиётига кўпроқ босим ўтказиши мумкин.