تحلیل- نشست گروه تماس منطقه ای در کابل

برگزاری نخستین نشست گروه تماس بین المللی با حضور نمایندگان ویژه کشور‌های منطقه و همسایگان افغانستان به ابتکار جمهوری اسلامی ایران در کابل نشان می دهد که تهران همواره در تلاش برای کمک به حل مشکلات مردم افغانستان است.

پس از روی کارآمدن حکومت سرپرست طالبان در افغانستان با توجه به عدم شناسایی آن در سطح بین المللی، افغانستان با مشکلات عدیده ای رو برو است که بنا به اعتقاد جمهوری اسلامی ایران در مقطع فعلی کشورهای همسایه افغانستان می توانند به طور عملی گام هایی را برای کمک به حل مشکلات افغانستان بردارند.

از این رو تشکیل گروه تماس بین المللی با موضوع افغانستان برای برون رفت این کشور از چالش‌های موجود و رسیدن به ثبات در دستور کار دیپلماسی تهران قرار گرفت.

"عارف اکرمی" کارشناس سیاسی در این باره می گوید:"اخیرا جمهوری اسلامی ایران طرح چند لایه ای را برای کمک به حل مشکلات افغانستان به طالبان ارائه کرد که برگزاری نشست بین المللی از جمله این طرح ها بود که با استقبال طالبان این نشست می تواند گام مهم و عملی برای کمک به حل مشکلات افغانستان باشد. زیرا جمهوری اسلامی ایران همواره معتقد است که بحران افغانستان فقط راه حل متطقه ای دارد. "

جمهوری اسلامی ایران امیدوار است با این ابتکار عمل کشورهای همسایه افغانستان و همچنین منطقه به راه کاری مشترک و عملیاتی بخصوص برای ثبات بخشی امنیتی در این کشور دست یابند.

حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران پاکستان، روسیه و چین به عنوان کشورهای تاثیرگذار بین المللی و همسایگان افغانستان بر تحولات این کشور نوید بخش اتخاذ راه کارهای مشترک در موردمسائلی همچون سیاسی، امنیتی، مبارزه با تروریسم، همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی و حوزه محیط زیست است که دستور اصلی نشست کابل هم تلقی می شود.

اگر چه طالبان می گوید براساس اصول اعتقادی برخی برنامه های حکمرانی از جمله عدم آموزش و کار دختران و زنان را اجرا می کند و یا براساس آداب قومی همچنان بر انحصارگرایی در قدرت تاکید دارد اما این مسایل از مهمترین دغدغه‌های کشور‌های تاثیرگذار منطقه در افغانستان است و انتظار می‌رود در نشست گروه تماس بین المللی در کابل این مسائل نیز بررسی و طالبان برای رفع این دغدغه ها پاسخ مناسب بدهد‌.

به گفته "حسن کاظمی قمی" نماینده ویژه رئیس جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان کشور‌های همسایه به این جمع بندی رسیده اند که باید در یک حرکت جمعی و ابتکار منطقه ای، ضمن همکاری با حکومت سرپرست افغانستان، شرایط را در این کشور تغییر دهند. از اینرو وی همکاری بیشتر کشور‌های همسایه برای کمک به حل مشکلات افغانستان، بدون اتکا به عنصر بیگانه را ضروری می داند.

"امین فرجاد" کارشناس مسائل افغانستان در این باره می گوید: "نشست گروه تماس بین المللی در مورد افغانستان در کابل بیانگر اهتمام تهران به راهکار مشترک منطقه ای برای کمک به حل مشکلات افغانستان است. طی چهار دهه اخیر نیز جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است که تنها راه حل مشکلات افغانستان راه کار منطقه ای است و کشورهای بیگانه نمی توانند در این خصوص مداخله داشته باشند زیرا شرایط افغانستان را بحرانی می کند."

در هر حال برگزاری نشست گروه تماس بین المللی با حضور نمایندگان ویژه کشور‌های همسایه و منطقه در کابل اگر چه فرصت خیلی خوبی را برای طالبان ایجاد می کند که خود را در همکاری های منطقه ای ادغام کند اما این به معنای سلب مسئولیت طالبان از تعهدات حمکرانی در قبال شهروندان خود نیست. زیرا طالبان براین تصور است که با توسعه همکاری های منطقه ای دیگر نیازی به شناسایی بین المللی ندارد و از این طریق می تواند با مشارکت منطقه ای مشکلات خود را بدون توحه به شناسایی بین المللی حل کند.

این در حالی است که برگزاری نشست هایی مانند گروه تماس بین المللی متضمن شناسایی بین المللی حاکمیت طالبان بر افغانستان نیست بلکه تحقق آن به عملکرد طالبان در موضوعات مختلف از جمله رعایت حقوق شهروندی و تشکیل دولت فراگیر بستگی دارد که یک خواست بین المللی است.