زبان مادری به دلایل مختلف در معرض خطر است و باید برای تقویت آن اقدام شود
شاعر و نویسنده افغانستانی تاکید کرد: زبان مادری به دلایل مختلف در معرض خطر قرار دارد و باید برای پاسداشت و تقویت آن اقدام شود.
سید نورالله تهماسبی خراسانی در گفت و گو با برنامه انعکاس رادیو دری با اشاره به روز جهانی زبان مادری اظهار کرد: در شرایط کنونی که فضای مجازی، تلویزیون و سینما بخش عظیمی از اطلاعات را به خورد مردم می دهد و به آنان در خصوص چگونگی صحبت کردن، لباس پوشیدن و فکر کردن جهت می دهد زبان هم در معرض خطر است.
وی افزود: در گذشته زبان قدرتمند ترین رسانه بود، حکومت ها رسانه ای قویتر از زبان نداشتند و کارهای سیاسی خود را از طریق نثر و شعر تبلیغ می کردند، اما با روی کار آمدن رسانه های دیداری و شنیداری نقش زبان کمرنگ شد و در چنین شرایطی زبان هایی که از ظرفیت کمتری برخوردارند ممکن است کم کم حذف شوند و زبان های قویتر که پشتوانه علمی و فکری دارند جای آن ها را بگیرند.
به گفته این شاعر افغانستانی بنابراین در شرایط کنونی پاسداشت از زبان مادری بسیار ارزشمند و مغتنم است زیرا یکسری از ارزش ها، فرهنگ ها و پشتوانه های فکری یک جامعه در همان زبان های محلی نهفته است که شاید زبان های بزرگی هم نباشند اما اگر حذف شوند گذشته ای ناقص از جامعه در مقابل ما خواهد بود.
تهماسبی خراسانی همچنان گفت: حکومت ها باید با زبان برخورد غیر سیاسی داشته باشند. چنانکه ترک ها حدود یک هزار سال در خراسان بزرگ حکومت کردند اما زبان رسمی در این منطقه فارسی بود و آن ها تصادمی با دیگر اقوام نداشتند، حکومت حاکم در افغانستان هم می توانست بدون اینکه خود را درگیر کند زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی افغانستان پذیرفته و به حکومت خود ادامه دهد.
وی یاد آور شد که از گذشته ها در افغانستان وضعیت اینگونه بوده که اگر قبیله ای با اتکا به قدرت های استعماری روی کار می آمد و پیشینه ای هم در منطقه نداشت خود را تافته ای جدا بافته از جامعه و جغرافیا می دانست و با مشورت قدرت های استعماری به ویژه انگلیس به بعضی مسایل مانند زبان و هویت از زاویه سیاست نگاه می شد که زبان هم زیر مجموعه هویت است، در نظر بود که هویت جغرافیا تغییر کند و زبان قبیله حاکم جایگزین زبان های دیگر شود.
تهماسبی خراسانی عنوان کرد: این کنش ها واکنش برانگیز شد و فارسی زبانان افغانستان یا خراسان بزرگ زمانی که دیدند هویت شان با هجوم مواجه شده و هویت و زبانی که پشتوانه علمی و فکری ندارد به آن ها تحمیل می شود واکنش نشان دادند که این مساله تا کنون هم ادامه دارد، به هر صورت این دیدگاه های سیاسی از طرف حاکمان دامن زده شده نه از طرف مردم.
وی در مورد چگونگی حفظ هویت زبانی افرادی که از افغانستان به خارج مهاجرت کرده اند هم گفت: انسان تنها با زبان حرف نمی زند بلکه با آن می اندیشد و زمانی که در محیطی قرار می گیرد که نمی تواند با زبان مادری خود صحبت کند مجبور است به همان زبان بیندیشد به این ترتیب زبان مادری از اولویت خارج شده و به حاشیه می رود و دیگر اثر قدرتمندی با آن زبان خلق نمی شود، پس برای حفظ زبان مادری این موضوع باید دغدغه افراد باشد و خواندن، صحبت کردن و نوشتن به این زبان در اولویت قرار بگیرد.
