Pars Today

استاد دانشگاه تهران گفت: از نشست هایی مانند نشست دوحه در مورد افغانستان، انتظار برآیندها و توافقات بزرگ برای تغییر وضعیت موجود نمی رود.

دکتر جعفر حق پناه در گفت و گو با برنامه انعکاس رادیو دری در رابطه با نشست پیش روی دوحه در مورد افغانستان به میزبانی سازمان ملل متحد و اینکه چرا اینگونه نشست ها تا کنون به نتایج مطلوبی نرسیده اظهار کرد: سازمان ملل متحد عرصه چانه زنی و دعوت از کشورها و بازیگران دارای منافع متفاوت و گاهی متضاد است تا بتواند قدر مشترکی بین آن ها بیابد، تصمیم های این سازمان هم حتی در بالاترین سطح یعنی شورای امنیت منوط به توافق بازیگران اصلی است که در برخی از موارد کوچک و جزئی به توفیقاتی می رسد.

وی افزود: اما در مورد بحران های بزرگ مانند بحران فلسطین یا بحران افغانستان هیچ گاه شاهد موافقت حداکثری و درازمدت تمام بازیگران نبوده ایم و مواردی مانند تشکیل دولت جدید در افغانستان پس از حوادث یازدهم سپتامبر استثناء بوده است، اصل بر این است که چنین نشست هایی به نتیجه نرسد و اگر توافقاتی هم صورت بگیرد استثناء است، نشست های متعدد سازمان ملل متحد در مورد افغانستان طی حدود سه سال گذشته هم به این دلیل به نتیجه نرسیده که در میان بازیگران اصلی و مطرح، اجماع نظر حداقلی در مورد آینده افغانستان به وجود می آید.

این کارشناس سیاسی ایرانی عنوان کرد: بازیگران این عرصه هم متعدد هستند از بازیگران غیر دولتی گرفته تا بازیگران دولتی و قدرت های منطقه و جهانی که این هم بر دامنه مشکلات افزوده است. مشکل افغانستان هم همواره این بوده که دغدغه های قدرت های منطقه ای در خصوص این کشور مسایل امنیتی بوده که که با آنچه قدرت های جهانی دنبال می کرده اند متفاوت بوده و تا زمانی که شاهد این وضعیت و این رقابت ها باشیم بعید است توافقی در سطح سازمان ملل متحد در مورد افغانستان حاصل شود.

به گفته حق پناه در داخل افغانستان هم شرایط مهیا نیست و خواسته هایی که جامعه بین المللی از حکومت طالبان دارد که مطابق منافع خودش هم می باشد با آنچه این حکومت دنبال می کند متفاوت است و حکومت طالبان هم خواسته های غیر قابل تحققی از جامعه بین المللی دارد. بنابراین چنین نشست هایی در کوتاه مدت نمی توانند دستاورد قابل توجهی داشته باشند اما می توانند مبنای توافقات حداقلی باشند تا در آینده نتایج مطلوب تری از آن ها حاصل شود که به نفع مردم افغانستان باشد.

استاد علوم  سیاسی دانشگاه تهران یاد آور شد با توجه به اینکه بحران افغانستان تحت الشعاع بحران های بزرگتری مانند بحران اوکراین و بحران فلسطین قرار گرفته بعید به نظر می رسد که در کوتاه مدت اجماع جهانی در مورد این کشور شکل بگیرد که به نفع مردم آن هم باشد و در حال حاضر حتی توجه کمتری به مردم آسیب دیده از سیل، زلزله و خشکسالی در افغانستان می شود.  اما افغانستان به لحاظ ژئوپلیتیک کشور مهمی است و دنیا نمی تواند همواره چشمان خود را بر مشکلات آن ببندد، اگر برخی موارد مانند مهاجرت، مواد مخدر و فعالیت گروه های تروریستی نادیده گرفته شوند در درازمدت نظم و امنیت منطقه ای و بین المللی را تحت تاثیر قرار خواهند داد بنابراین در میان مدت امکان گشایش وجود دارد اما بخشی از مسایل به خود حکومت سرپرست و فعل و انفعالات قدرت برمی گردد و بخشی هم به چانه زنی های منطقه و جامعه جهانی.

این کارشناس سیاسی در مورد عملکرد طالبان هم گفت: طالبان بر این تصور است که با زور قدرت را به دست گرفته و اشاره ای به توافقات دوحه و پشت صحنه آن نمی کند و چون ادعا می کند که یک ابرقدرت را شکست داده گمان می کند خودش ابرقدرت است و در افکار آن یک حکومت که با ارزش های منطقه ای و جهانی سنخیت داشته باشد مانند رعایت حقوق بشر، حقوق زنان و احترام به فرهنگ دیرینه مردم مشاهده نمی شود، تا زمانی هم که اینگونه باشد رسیدن به اجماع مشکل است.

وی اضافه کرد: طالبان باید روشن کنند که آیا می خواهند به عنوان یک حکومت باشند یا وضعیت فعلی، مسوولیت ناپذیری و پاسخگو نبودن را ترجیح می دهند، همه مسایل افغانستان به مداخلات خارجی و رقابت های قدرت های بزرگ و منطقه ای برنمی گردد بلکه عملکرد طالبان و گروه های مختلف سیاسی و جهادی سابق این کشور هم تاثیرگذار است.