دهقانان هرات در جدال با خشکسالی؛ برنج در آستانه فراموشی
در سایه تداوم خشکسالی و کاهش چشم‌گیر آب‌های جاری، کشاورزان هرات این روزها نگران آینده زراعت در این ولایت هستند و می‌گویند کشت برنج در هرات به خاطره‌ها می‌پیوندد.
به گزارش فیض احمد محمدی خبرنگار رادیو دری، دهقانان هرات می‌گویند نبود آب کافی به‌ویژه در فصل‌های حیاتی باعث شده است بخش‌هایی از کشاورزی و باغداری آنان نتیجه مطلوبی نداشته باشد.
آنان با حسرت از سال‌هایی یاد می‌کنند که زمین‌های این ولایت پوشیده از شالی بود و هرات یکی از مراکز مهم تولید برنج در کشور محسوب می‌شد اما حالا این تصویر به تدریج در حال محو شدن است.
کشاورزان در ولسوالی انجیل می‌گویند: «ما دیگر امیدی به کشت برنج نداریم. سال‌هاست که در زمان لازم آب کافی وجود نداشته است. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، برنج در هرات فقط یک خاطره خواهد بود.»
بشیراحمد احمدی آمر امور زراعتی ولایت هرات نیز با تایید این نگرانی‌ها می‌گوید: «در حال حاضر تنها حدود دو هزار هکتار زمین در ولسوالی انجیل زیر کشت شالی است؛ این در حالی است که در سال‌های گذشته وسعت زمین‌های شالی‌زار بسیار بیشتر بود.»
او خشکسالی‌های پیاپی و کمبود آب را دلیل اصلی کاهش شدید برداشت برنج در هرات عنوان می‌کند.
هم‌زمان با کاهش آب‌های جاری، بسیاری از زمین‌داران به حفر چاه‌های عمیق روی آورده‌اند تا از آب‌های زیرزمینی برای نجات محصولات خود استفاده کنند؛ اقدامی که نگرانی‌ها درباره افت سطح آب‌های زیرزمینی را بیشتر کرده است.
یکی از زمین‌داران می‌گوید: «اگرچه چاه‌های عمیق فعلاً زمین‌های ما را سیراب می‌کند، اما می‌ترسیم چند سال بعد همین آب هم از دست برود.»
با این حال همه چیز برای کشاورزان هرات ناامیدکننده نیست؛ امسال محصول کچالو لبخند رضایت بر لبان دهقانان نشانده است. بسیاری می‌گویند: «برداشت کچالو امسال عالی بوده و صدها جریب زمین در هرات زیر کشت این محصول رفته است.»
بشیراحمد احمدی نیز تأیید می‌کند که کچالو به یکی از محصولات موفق در هرات تبدیل شده و هزاران تن از شهروندان در این بخش مشغول کار هستند. به گفته او، کشاورزان از عواید این محصول رضایت دارند.
در چنین شرایطی، نگاه کشاورزان هرات به بندهای سلما و پاشدان دوخته شده است؛ بندهایی که نقش حیاتی در ذخیره و توزیع آب برای زمین‌های زراعتی دارند.
زمین‌داران می‌گویند: «اگر رهاسازی آب از بند سلما نبود، بسیاری از محصولات خشک می‌شد. از مدیریت آب مسؤولان محلی قدردانی می‌کنیم.»
مقام‌های محلی نیز وعده داده‌اند که مدیریت بهتر منابع آبی و حمایت از کشاورزان در اولویت قرار دارد.
با این همه، کارشناسان زراعت و مالداری در هرات تاکید می‌کنند که برای مقابله با بحران آب، کشاورزان باید به استفاده از روش‌های نوین آبیاری به‌ویژه سیستم‌های آبیاری قطره‌ای روی بیاورند.
مولوی نوراحمد اسلام‌جار والی هرات نیز بارها بر صرفه‌جویی در مصرف آب و گسترش سیستم‌های آبیاری مدرن تاکید کرده و گفته است: «ادامه مصرف بی‌رویه آب با شیوه‌های سنتی، کشاورزی را در هرات نابود خواهد کرد.»
بحران آب در هرات زنگ خطر جدی برای کشاورزی این ولایت به صدا درآورده است. اگرچه امیدها به بندهای ذخیره آب و موفقیت در برخی محصولات مانند کچالو هنوز پابرجاست اما بدون تغییر در شیوه‌های مصرف آب و استفاده از فناوری‌های نوین، این امیدها نیز ممکن است به زودی رنگ ببازند.
کشاورزان هرات در برزخی میان خشکسالی و تلاش برای بقا قرار دارند.
