تداوم درخواستها برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان

اقوام و گروههای مذهبی مناطق مختلف افغانستان در روزهای اخیر با برگزاری مراسم جداگانه ای همچنان بر تشکیل دولت فراگیر در این کشور تاکید کردند.

این بدان معنا است که دولت موقت طالبان در بیش از یک سال گذشته که مجددا به قدرت بازگشتهُ نتوانسته است انتظارات مردم افغانستان را برآورده کند. به همین دلیل همه اقوام و گروه های سیاسی و مذهبی در این کشور همچنان بر مشارکت در حاکمیت براساس وزن سیاسی و جمعیتی شان تاکید دارند. اگر چه طالبان متناسب با باورهای خود، دولت موقت خود را دولتی فراگیر می داند اما جامعه متکثر قومی و مذهبی افغانستان آن را نمی پذیرد و بر اتخاذ ساز و کارهای مناسب برای مشارکت دادن نمایندگان اقوام و مذاهب در ساختار قدرت تاکید دارند. بی توجهی طالبان به این درخواست های مهم باعث شده است نه تنها جامعه جهانی تمایلی برای شناسایی حکومت طالبان نداشته باشد بلکه مخالفان طالبان را در خارج و داخل کشور نیز حول تشکیل دولت فراگیر منسجم می کند.

"حسین مزاری" کارشناس افغانستان در این باره می گوید:

«طالبان ظاهرا وعده تشکیل دولت فراگیر را داده بودند اما در عمل به آن وفادار نماندند و همچنان دولت موقت طالبان به شکل انحصاری شکل گرفته است و اعضای غیر پشتون نیز از طالبان هستند، و در راس قدرت این گروه تعیین می شوند، نه ساز و کاری که مردم در آن نقش داشته باشند». 

یکی از مسایل جدیدی که اخیرا طالبان مطرح و بر آن اصرار دارد، تدوین قانون اساسی است که اعلام می کند، به زودی منتشر خواهد شد. با توجه به اینکه قانون اساسی شالوده و پایه و اساس هر حاکمیتی را در هر کشوری مشخص می کند، برای مردم افغانستان کاملا روشن نیست وقتی ساز و کارهای مشارکت ملی در تدوین قانون اساسی معین نشده و مجمع ملی برای تدوین قانون‌ اساسی تشکیل نشده است. طالبان چگونه در حال تدوین قانون اساسی به عنوان قانونی فراگیر است که مشخص کنتده جایگاه احزاب، اقوام و مذاهب در ساختار حاکمیتی خواهد بود.

"سید حسین عالمی بلخی" کارشناس سیاسی در این باره می گوید :

«طالبان همچنان با انحصارگرایی در حال پیشبرد امور به دلخواه خود است. فقط تمایل دارد با استفاده از کلمات و واژگان همه پسند مانند قانون اساسی خود نمایی کند که در حال اقدامات زیربنایی سیاسی است در حالی که انتظارات جامعه جهانی و مردم افغانستان فراتر از این حرف ها و اقدامات نمایشی طالبان است». 

در هر حال، جامعه افغانستان انتظار دارد طالبان با استفاده از تجربه حاکمیت قبلیش در این کشور برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تلاش کند. نگاهی به سابقه حکومت داری در افغانستان در حداقل یکصد سال اخیر نشان می دهد همه نوع نظام سیاسی اعم از پادشاهی، جمهوری و مذهبی در افغانستان به قدرت رسیده اند اما به دلیل رعایت نکردن ساز و کارهای مشارکت جمعی با شکست روبرو شده اند و طالبان نیز در دو دهه قبل چنین وضعیتی را تحربه کرده است. 

بنابراین بازگشت مجدد این گروه به قدرت، فرصت تازه ای برای طالبان است تا با تلاش برای ایجاد اتحاد ملی و تحکیم پایه های همبستگی قومی در جهت ساختن افغانستانی اباد تلاش کند. اما از دیدگاه مردم افغانستان این هدف به دلیل ادامه برنامه های انحصارگرایی و مبتنی بر اندیشه های خودخواهانه طالبان فعلا رویایی بیش نیست. زیرا هنوز طالبان به رغم درخواست های عمومی با بازگشایی مدارس دخترانه بالای ابتدایی موافقت نکرده است .بنابراین در چنین شرایطی تدوین قانون اساسی و بی توجهی به جایگاه اقوام در ساختار حاکمیت و حکمرانی نمی تواند، معنادار باشد.