به بهانه روز جهانی زبان مادری:
راه حفظ زبانهای مختلف در افغانستان
شاعر، نویسنده و پژوهشگر ادبی به مناسبت 21 فوریه روز جهانی زبان مادری گفت در شرایط کنونی، حفظ زبان های مادری در افغانستان تنها به دست مردم امکان‌پذیر است.
محمد کاظم کاظمی شاعر و فعال فرهنگی سرشناس افغانستانی مقیم ایران در گفت وگوی اختصاصی با خبر رادیو دری به مناسبت 21 فوریه روز جهانی زبان مادری گفت: «در کشورهای تک زبانی شاید موضوع زبان مادری چندان حساسیت برانگیز نباشد اما در کشوری مثل افغانستان بعضی زبان‌ها به عنوان یک میراث و ذخیره بشری ممکن است ضعیف شوند و از بین بروند و وقتی یک زبان از بین برود، آثار علمی و ادبی پدید آماده با آن زبان نیز از بین خواهد رفت.»
وی درباره برخی تلاش ها برای تحمیل یک زبان خاص بر مردم افغانستان گفت: «اهمیت دادن به یک زبان خاص در افغانستان می تواند تنش آفرین شود زیرا فشار آوردن بر ابناء بشر درباره زبان آنها، روی مسائل دیگر اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی و اقتصادی تأثیرگذار است و مایه گسل‌ها و شکاف‌های مختلف در کشوری می شود که همین حال هم سرشار از این شکاف‌ها است.»
این فعال فرهنگی تأکید کرد: «در افغانستان زبان به یک امر سیاسی تبدیل و باعث اختلاف بین مردمی شده که می توانستند خیلی خوب در کنار هم زندگی کنند.»
آقای کاظمی درباره راه حفظ زبان های مادری نیز گفت: «تلاش‌ها برای حفظ زبانهای مادری، سه ضلع حکومت، نهادهای غیر رسمی و خصوصی و مردم را شامل می شود که در حال حاضر تنها ضلع سوم یعنی مردم باقی مانده است.»
وی با بیان اینکه ضلع کمک حکومت به حفظ زبان مادری در افغانستان فعال نیست گفت: «در افغانستان حکومت‌ها نه تنها کاری برای حفظ زبانهای مادری نکرده اند بلکه در 100-150 سال اخیر بیشتر مایه نزاع، تشدید اختلاف و تبعیض بوده اند.»
کاظمی افزود: «ضلع دوم موسسات و نهادهای غیررسمی و خصوصی هستند که در سال‌های اخیر و در مدتی که نهادهای خصوصی به سمت تکثر می رفت زمینه ای برای فعالیت آنها ایجاد شده بود اما اکنون این موسسات نیز غیرفعال هستند.»
شاعر افغانستانی مقیم ایران در تبیین نقش مردم افغانستان به عنوان تنها ضلع باقی مانده در حفظ زبانهای مادری گفت: «مردم به روش‌هایی می توانند زبانهای مادری را حفظ کنند که یکی، پناه بردن به ادبیات است؛ وقتی زبانی را با ادبیات و هنر آن بشناسیم باید بتوانیم آثار ادبی و هنری تولید شده در آن زبان را حفظ کنیم زیرا حفظ زبان نیاز به حفظ ادبیات دارد.»
وی گفت: «دومین مسأله تفهیم این موضوع با مبانی نظری، اجتماعی و سیاسی آن به حکومت‌ها است که چالش‌های اینچنینی هیچ‌گاه به نفع کشور نبوده و حتی به نفع زبانی که سعی داشته اند در کشور غلبه داشته باشد نیز نبوده است.»
محمد کاظم کاظمی شاعر، نویسنده و پژوهشگر ادبی در پایان اظهاراتش گفت: «سومین کاری که از مردم برمی آید این است که باید حتی الامکان تلاش کنند تا اقدامات جمعی را در قالب تشکل های مردم نهاد غیردولتی برای حفظ زبان های مادری صورت دهند زیرا در این امر تنها اقدام های فردی کارساز نیست و تلاش های گروهی موسسات مردم نهاد مورد نیاز و مفید است.»
سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد 21 فوریه را روز جهانی زبان مادری نامگذاری کرده است.
زبان فارسی در افغانستان زبان تفاهم، ارتباط اقوام و تعلیم و تحصیل است
